شیرعلی مردون
شورش علیمردان خان بختیاری
در سال1308ش شورش گستردهای میان ایل بختیاری بهوقوع پیوست که برای دولت نوظهور پهلوی مشکلاتی جدی ایجاد کرد. این شورش که توسط یکی از خوانین بختیاری بهنام علیمردانخان رهبری میشد، تلفات و خسارات زیادی به ارتش نوپدید رضاشاه وارد آورد و او را وادار کرد سیاست جدیدی در قبال ایل بختیاری درپیش گیرد.دستگیری سران ایل و تضعیف قدرت سیاسی و نظامی آن، با اجرای طرحهای خلعسلاح و اسکان عشایر، محورهای اصلی این سیاست بودند.
علیمردانخان از طایفه محمودصالح، یکی از شاخههای بزرگ ایل بختیاری از تبار چهارلنگ بود. مادرش بیبی مریم، معروف به سردار مریم بختیاری دختر حسینقلی خان ایلخانی بختیاری بود. در سال ۱۳۰۲ خورشیدی، بعد از مجزا شدن طوایف چهارلنگ از هفتلنگ به همراه برادر خود محمدعلیخان بهعنوان رؤسای این طایفه تعیین شدند. علیمردانخان پس از مدتی علیه دولت رضاشاه شورید و بختیاری و شمال خوزستان را تصرف کرد اما نهایتاً با تهاجم ارتش و پا درمیانی دیگر خوانین بختیاری پس از یکسال جنگ حاضر به صلح و تسلیم شد و به زندان قصر منتقل گردید. سرانجام در ۱۳۱۳شمسی و برخلاف اماننامهای که رضاشاه صادر کرده بود در برابر جوخه اعدام قرار گرفت. مرگ علیمردانخان تأثیر زیادی بر ایل بختیاری گذاشت تا حدی که دلیریهای او در میدان جنگ به میان مثلها و شعرهای بختیاری نیز راه یافت و آهنگسازان برای او ترانه شیرعلیمردان را ساختند که بیشترین اجرا را در میان خوانندگان موسیقی لری داشته است. علیمردان نمادی از قهرمانی و رشادت قوم لر ایرانی در تاریخ معاصر است که بهرغم تمام مصایبی که در قرنهای متعدد متحمل شده، ایستاده و استوار در مرزهای ایران حاضر است.
تفنگ علیمردون هم باز صدا کرد/ سرهنگ کلهپوستی هنگ بِلا کرد.