فریبا خانی- سردبیر ضمیمه دوچرخه
شما را نمی‌دانم، اما من اسم نشریات کودک و نوجوان را می‌گذارم «گنجشکک اشی‌مشی مطبوعات». این گنجشک کوچک نباید روی بام بنشیند و باید حواسش به باران و برف باشد که گوله نشود. حواسش باید به این باشد که در حوض نقاشی نیفتد که رنگ به رنگ نشود تا فراش‌باشی او را از حوض نگیرد. که او را قصاب باشی نکشد. که آشپز‌باشی او را نپزد... و خوراک بعضی‌ها نشود. هر‌چند در این روزهای کرونازده، با بحران‌های ریز و درشت، کل مطبوعات کشور، گنجشکک اشی‌مشی هستند، اما در بروز بحران‌ها نشریات کودک و نوجوان بیشتر می‌توانند نقش این پرنده کوچک را بازی کنند.
حالا نقش این گنجشک‌های کوچک چیست؟ آنها جیک‌جیک می‌کنند و با خواندن شعر، قصه، خبر و... در گوش کودکان و نوجوانان، شخصیت مطالعه آنها را کشف می‌کنند.
دیگر چه می‌کنند؟ آنها را تبدیل به مخاطبان جدی روزنامه و کتاب می‌کنند.
باورتان می‌شود که از زمان مشروطه روزنامه‌ها و مطبوعات به فکر راه‌اندازی بخشی برای مخاطب کودک و نوجوان بوده‌اند. توصیه می‌کنم مقاله مهرزاد یزدیان را در این‌باره بخوانید. از سال1296 تا 1299 روزنامه‌هایی مانند «تربیت»، «شکوفه»، «زبان زنان» بخشی از صفحات خود را به ارائه مطالب خواندنی ویژه کودکان و نوجوانان اختصاص دادند. در آن سال‌ها، نخستین نشریه دانش‌آموزی «الأدب» را داشتیم که از سوی دانش‌آموزان مدرسه آمریکایی منتشر می‌شد. دانش‌آموزان تبریزی هم به چاپ و انتشار نشریه «ادب» پرداختند.
بعد از دوران مشروطه و با روی کار آمدن پهلوی اول، چراغ مطبوعات کم‌سو شد و توقفی در حوزه کودک و نوجوان در مطبوعات آن زمان به‌وجود آمد، اما هر چه گذشت، این چراغ پر‌نورتر شد.
در اطلاعات هفتگی در سال1320 تا 1325 دو صفحه با عنوان «بچه‌ها این صفحه مال شماست!» منتشر شد. در مجله سپید و سیاه هم صفحات کودک و نوجوان داشتیم.
انگلیسی‌ها هم به فکر انتشار نشریه کودک و نوجوان در ایران افتادند. سفارت انگلیس در تهران نشریه «نونهالان» را در سال1322 با تصاویر جذاب و کمیک‌استریپ‌ها‌ی متنوع منتشر کرد و دلش می‌خواست روی مخاطب کودک و نوجوان تأثیرگذاری داشته باشد.
عباس یمینی شریف هم در همان سال‌ها در فکر انتشار «بازی کودکان» و جبار باغچه‌بان هم در پی انتشار نشریه‌ای به نام «بهار کودکان» بودند.
انتشار «کیهان بچه‌ها» و «اطلاعات کودکان» در سال1334 نقطه مهمی در تاریخ مطبوعات این مرز و بوم بود. سال بعدش تهران مصور با انتشار «تهران مصور کوچولوها» برگ دیگری برای کودکان و نوجوانان رو کرد.
اما مؤسسه همشهری، این مؤسسه نوگرا، برای نخستین‌بار در تاریخ مطبوعات ایران دست به انتشار نخستین روزنامه کودک و نوجوان به نام «آفتابگردان» به سردبیری فریدون عموزاده خلیلی زد. انتشار آفتابگردان در 1376 متوقف شد. دی‌ماه سال1379 نخستین شماره هفته‌نامه «دوچرخه» به سردبیری فریدون عموزاده خلیلی و به یاری لیلا رستگار منتشر شد. حالا حدود 20سال از انتشار این هفته‌نامه می‌گذرد و امروز جشن هزارمین شماره آن است.
هر هفته، پنجشنبه‌ها، وقتی پدرها و مادرها با روزنامه همشهری وارد خانه می‌شوند، نوجوانان خانه می‌توانند صفحات ویژه خود را ببینند.
اکثر نشریات کودک و نوجوان قبل از دوچرخه به قالب داستان، شعر، سرگرمی و... می‌پرداختند، اما هفته‌نامه دوچرخه علاوه بر ادبیات، در حوزه خبر و گزارش بسیار فعال و به‌روز عمل کرد. حضور نویسندگان و روزنامه‌نگاران کاربلد به این هفته‌نامه رونق داد. دوچرخه در این سال‌ها 13دوره انتخاب «خبرنگار افتخاری» را برگزار کرد. 2424خبرنگار افتخاری را تربیت کرد. پس سهم مهمی در تربیت روزنامه‌نگاران نوجوان داشت. برگزاری کارگاه‌های شعر، داستان‌نویسی، گزارش‌نویسی، تصویرگری و... از کارهای دوچرخه بوده و هست. جالب است بدانید از سال1395 گروه داوطلبانه‌‌‌ای از نوجوانان، پادکست‌هایی برای هم‌سن‌و‌سالان خود
تهیه کرده و می‌کنند. تولید مدیاهای جدید از کارهای اهالی این هفته‌نامه است. هنوز نوجوانان در صفحه چشمه‌ها می‌نویسند و کارشناسان این حوزه همیشه همراه و مشاور آنها هستند. دوچرخه در تربیت نیروهای انسانی اهل فرهنگ، موفق بوده و حالا به کمک همان‌هاست که این گنجشکک اشی‌مشی سرپاست و می‌تواند
پرواز کند!
حضور نویسندگان و روزنامه‌نگاران کاربلد به هفته‌نامه دوچرخه رونق داد. دوچرخه در این سال‌ها 13دوره انتخاب «خبرنگار افتخاری» را برگزار کرد. 2424خبرنگار افتخاری را تربیت کرد. پس سهم مهمی در تربیت روزنامه‌نگاران نوجوان داشت
گنجشکک اشی‌مشی مطبوعات
در همینه زمینه :
