ناقلان خاموش

مهدی ارزانی- عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش

علائم بیماری کووید-19 در روزها و ماه‌های اخیر نسبت به اسفند و فروردین متفاوت شده و به‌نظر می‌رسد ویروس کرونا تغییر ماهیت داده است. علائم بیماری کرونا براساس شدت و ضعف به نوع یک، دو و سه تقسیم می‌شود که با توجه به عواملی مانند سن و سال یا بیماری‌های زمینه‌ای در هر فردی متفاوت است. اما مهم‌ترین علائم بیماری هم‌اکنون، سردرد، تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم، علائم تنفسی مثل تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرفه و... است. همچنین بدترین شرایط مربوط به زمانی است که بیمار با درگیری بیش از 50درصدی ریه و داشتن بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت، سرطان یا ضعف ایمنی و... به سمت موقعیت‌های خطرناک برود.
در مقابل این وضعیت، ناقلان بدون علامت یا کسانی با علائم مختصر در حد بی‌اشتهایی و بی‌حالی قرار دارند که علائم‌شان در همین حد می‌ماند و بعد از مدتی هم رفع می‌شود. هرچند ممکن است برخی از افراد این جمعیت بدون علامت، در دوره کمون بیماری باشند که معمولا بین 2 تا 14روز طول می‌کشد. یکی از بزرگ‌ترین خلاءهای بیماری کووید-19 و بسیاری از بیماری‌های ویروسی دیگر، سختی در تشخیص افراد ناقل است، زیرا عملا نمی‌توان همه جمعیت را تست کرد. برای مثال، در این دوران، بسیاری از اداره‌ها و مؤسسات اقداماتی مانند تست تب و اکسیژن را در بدو ورود کارکنان انجام می‎دهند؛ درحالی‌که این تست‌ها فقط 60-50درصد کارایی دارند و امروز تب نداشتن یک فرد دلیلی بر سلامت او نیست. از سوی دیگر بهترین نوع تست یعنی «پی‌.سی.آر» هم اگر در بهترین شرایط گرفته شود، حدود 15 تا 20درصد نتیجه منفی کاذب دارد. حتی بسیاری از افرادی که به سراغ تصویربرداری از ریه می‌روند ممکن است در دوره‌ای مراجعه کنند که هنوز ویروس ریه‌شان را درگیر نکرده باشد. در این شرایط، بهترین کار استفاده از تجربه کشور کره‌جنوبی است؛‌ این کشور در موج اول شیوع ویروس یعنی همزمان با روزهای اوج اولیه بیماری در ایران، پس از شناسایی هر بیمار همه اطرافیان او را هم بررسی و آزمایش می‌کرد و با اجرای همین دستورالعمل توانست بیماری را به خوبی کنترل کند. البته کشور ما هم‌اکنون برای انجام این کار نیاز به نیروی انسانی و هزینه زیادی دارد که احتمالا شدنی نیست. به همین دلیل، عملا ما راهی برای تشخیص افراد ناقل به‌طور صد درصدی نداریم و فقط مردم باید به توصیه‌های بهداشتی و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی پایبند باشند.
از نگاه ما پزشکان، بهترین توصیه حتی برای افرادی که احتمال ناقل بودن خود را می‌دهند، استفاده از ماسک سه‌لایه جراحی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی مانند حفظ فاصله‌گذاری اجتماعی، کاهش تردد، شرکت نکردن در تجمعات و... است. با توجه به اینکه بسیاری از ماسک‌های مورد استفاده در جامعه، غیراستاندارد است و نهایتا تا 20درصد جلوی ورود ویروس را می‌گیرد، دولت می‌تواند با توزیع ماسک‌های مناسب و ضدعفونی‌کننده‌های استاندارد به قطع زنجیره شیوع کمک کند. محدودیت در رفت‌وآمد مردم، اجازه استفاده از خودروی شخصی در محدوده طرح ترافیک، جلوگیری از برگزاری هرگونه تجمع و افزایش ظرفیت ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی هم از دیگر اقداماتی است که دولت می‌تواند در این دوران انجام دهد تا خطر ناقلان بدون علامت
کمتر شود.