«کودک‌همسری» دغدغه امروز جامعه و فعالان حقوق کودک است و حالا سال‌هاست که فعالان اجتماعی در تلاش هستند تا با فرهنگسازی آمار ازدواج کودکان در سنین پایین را کاهش دهند؛ موضوعی که باعث شد تا در سال 96 نمایندگان مجلس برای قانونی‌کردن افزایش سن ازدواج جلساتی را برگزار کنند تا بتوانند از طریق قانونی کردن سن ازدواج در قالب لایحه حمایت از حقوق کودکان به کودکانی که در این وضعیت قرار دارند، کمک کنند. حالا با وجود حساسیت جامعه به موضوع کودک‌آزاری و آمارهای رسمی که حکایت از مطلقه شدن 13 هزار کودک در سال94 دارد، یکی از پرمخاطب‌ترین سریال‌های نوروزی سیما یعنی پایتخت5 مسئله ازدواج 2دختر 12، 13 ساله را مطرح و ترویج کرد؛ موضوعی که با مخالفت‌ها و واکنش‌های زیادی در جامعه روبه‌رو و باعث شد بسیاری از فعالان حقوق کودک خواستار تحریم دیدن این سریال از سوی مردم شوند. به گفته این فعالان اجتماعی سال‌ها زحمت و تلاش برای فرهنگسازی و مخالفت با این موضوع مهم خیلی راحت با پخش یک سریال پرمخاطب می‌تواند از بین برود. البته در قسمت‌های پایانی این سریال و بعد از واکنش‌های بسیار مخالفان با موضوع ترویج ازدواج کودکان در این برنامه، با واکنش تند خانواده دختران نوجوان در سریال به پیشنهاد ازدواج از آنها مسئله به نوعی بسته شد اما حاشیه‌های آن همچنان ادامه دارد.
به اعتقاد کارشناسان این موضوع و اثرات مخرب آن با پخش مخالفت خانواده دختران با ازدواج آنها به پایان نمی‌رسد. مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان، در گفت‌وگو با خبرآنلاین گفت: آنچه در سریال پایتخت در خصوص خواستگاری کردن از 2دختر به نمایش درآمد نمونه‌ای از انواع خشونت‌هایی است که علیه کودکان در جامعه در جریان است. به گفته فرشید یزدانی خشونت علیه کودکان جنبه‌های مختلفی دارد؛ از خشونت‌های جسمی و روانی گرفته تا خشونت‌های جنسی و نمونه‌های آن را می‌توان در آمار کودک‌آزاری‌ها در خانواده‌ها و مدارس، کار کودکان و ازدواج آنها دید. او گفت: این سریال با طرح مسئله ازدواج کودکان خشونتی پنهان را چنان ترویج می‌کند که گویا امری عادی و مسلم است؛ خواستگاری از دو کودک 12،13ساله و استفاده از آن به‌عنوان یکی از سوژه‌های سریال و طبیعی نشان دادن آن، بدون آنکه به مبانی انتخاب در ازدواج پرداخته شود. در ایران نزدیک به یک‌میلیون کودک‌همسر داریم که ۳۷ هزار نفر از آنها زیر ۱۵ سال و ۱۸۰ هزار نفر زیر ۱۸ سال هستند. در واقع ۲۴ درصد از کل ازدواج‌ها مربوط به کودکان است.به گفته وی آمار قابل توجه دیگری مربوط به کودکان مطلقه وجود دارد که نشان می‌دهد در سال ۹۳، ۱۵هزار کودک مطلقه داشتیم؛ ۱۳هزار کودک ۱۵ تا ۱۸ سال و بقیه زیر ۱۵سال. متاسفانه نهادهای مرتبط سعی در پنهان‌کردن آمارها دارند؛ در ثبت‌احوال آمار پسران ازدواج‌کرده زیر ۲۰ سال و دختران زیر ۱۰سال به تفکیک لحاظ نشده است.
مسئله‌ای که سلطه نظام مردسالارانه را نشان می‌دهد و باید ریشه‌کن شود. موضوع حمایت از حقوق کودکان یک دهه در راهروهای خانه ملت خاک خورد و در نهایت اواخر سال گذشته در کمیسیون قضایی به تصویب رسید اما هنوز برای بررسی به صحن مجلس نرسیده است، آنطور که طیبه سیاوشی، نماینده مجلس درخصوص قانونی‌کردن موضوع ازدواج کودکان می‌گوید: در صحبتی که با برخی حقوق‌دانان و فقها داشتیم، مطرح شد که نزدیک‌ترین سن برای ازدواج دختران ۱۵ سال است که این سن قبلا هم در قانون مدنی ایران وجود داشته است. برای پسران نیز سن ۱۸سال را مطرح کردیم اما هنوز روی سن ازدواج پسران کار کارشناسی دقیقی انجام نداده‌ایم. پس مطرح کردیم که حداقل سن ازدواج دختران ۱۵سال باشد و دختران بین ۱۳ تا ۱۵سال، تنها با مراجعه به یک مرجع صالح و اذن پدر بتوانند ازدواج کنند اما ازدواج زیر سن ۱۳سال غیرقانونی باشد.
سیاوشی خاطرنشان کرد: بسیاری از ازدواج‌های کودکان در حاشیه شهرها یا در مناطق دورافتاده روستایی مرزی به علت فقر ثبت رسمی نمی‌شود و در مواردی با مادرانی مواجه می‌شویم که خودشان کودک هستند اما صاحب فرزند شده‌اند. این اتفاق آسیب‌هایی برای فرد و جامعه به همراه دارد و دولت و جامعه باید بابت این امر هزینه‌های مالی و معنوی پرداخت کنند.
وی در خصوص طرح مجلس درباره ازدواج کودکان نیز گفت: طرح ما در حال حاضر در مرحله پژوهش قرار دارد و با بخش حقوقی و قضایی و بخش فرهنگی و اجتماعی در حال کار هستیم. ما در این زمینه با مراجع مختلف و مراکز پژوهشی وابسته به حوزه‌های علمیه رایزنی داشتیم و اعلام کردیم که از دیدگاه‌های صاحب‌نظرانی که مایل به کمک به ما در این حوزه هستند استقبال می‌کنیم.
آمارهای منتشر شده توسط معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری حاکی از این است که استان خراسان رضوی با ثبت ۶۷۵۹ مورد از ازدواج کودکان در رتبه اول قرار دارد. استان های آذربایجان شرقی با ۳ هزار و 348 مورد، رتبه دوم و سیستان و بلوچستان نیز با ثبت ۲هزار و 355 مورد ازدواج کودکان ۱۰ تا ۱۴سال، رتبه سوم را به خود اختصاص داده‌اند. استان تهران نیز با یک هزار و 742مورد، در رتبه۸ این جدول قرار گرفته است.
تلاش برای افزایش سن ازدواج به ۱۵سال
همچنین معصومه آقاپور، عضو فراکسیون زنان مجلس به همشهری گفت: کمیسیون فرهنگی و فراکسیون زنان پیگیری های زیادی را برای افزایش سن دختران داشته است، امیدواریم طرح افزایش سن ازدواج در سال جاری در صحن علنی بررسی و با تلاش نمایندگان و شورای نگهبان به تصویب و سرانجام برسد. در قانون مدنی حداقل سن ازدواج در ایران 13 سال ذکر شده و دختران پایین‌تر از این سن باید با اذن پدر ازدواج کنند؛ بنابراین ما به دنبال این هستیم که حداقل سن ازدواج را به 15 سال افزایش دهیم تا ازدواج افراد زیر 13سال به طور کلی ممنوع شود. هر چه قدر روستاها از نظر امکانات آموزشی، فرهنگی و رفاهی محروم‌تر باشند با افزایش ازدواج کودکان روبه‌رو هستیم، متاسفانه چنین ازدواج‌هایی در استان‌های شمال غربی کشور نمود بیشتری دارد. در برخی شهرها دختران به صورت سنتی در سن ۱۳ تا ۱۵ سال ازدواج می‌کنند، متاسفانه اغلب این ازدواج‌ها به طلاق منجر می‌شود که در اکثر موارد نیز این کودکان دارای فرزند بوده و این معضلی بزرگ است در این رابطه نیاز است در کنار افزایش سن ازدواج فرهنگسازی مناسبی نیز صورت گیرد. متاسفانه دخترانی که در سن بسیار پایین ازدواج می‌کنند اعتماد به نفس کمی دارند و به شدت از نظر روانی با مشکل مواجه هستند، اغلب آنها درگیر زندگی می‌شوند و برخی نیز طلاق می‌گیرند که بر این اساس تعداد کودک‌بیوه‌ها نیز در حال افزایش است.
حاشیه‌سازی سریال پایتخت با ترویج ازدواج کودکان
در همینه زمینه :
