به بهانه گذشت نیم‌قرن از تأسیس بهشت‌زهراس
خانه ابدی تهران 50ساله شد
پیروز حناچی، شهردار تهران: بهشت زهرا س از منظم‌ترین سازمان‌های شهرداری است
اینجا پرخاطره است؛ پر از اندوه و به قول خیلی‌ها آرامش‌بخش تهرانی‌ها. اینجا نیم‌قرن است که خانه ابدی صدها هزار نفر شده و این روزها به‌خاطر کرونا، فضای عجیبی دارد. بهشت‌زهرا حتی مقصد خیلی از ایرانی‌هاست؛ آنهایی که برای زیارت اهل قبور و خواندن فاتحه‌ای برای اموات خود، به جنوب پایتخت کشور سفر می‌کنند.
به گزارش همشهری، میانه‌های دهه۴۰ بود که مسیر درگذشتگان تهرانی‌ها از آرامستان‌های مجاور امامزاده‌های تهران و حوالی مثل امامزاده علی‌اکبر چیذر، ابن‌بابویه و امامزاده عبدالله و شاه‌عبدالعظیم شهرری، امامزاده صالح تجریش و آرامستان‌های محلی مثل مسگرآباد، امامزاده اهل بن علی، آرامستان شمیران و ظهیرالدوله به سمت بهشت‌زهرا، آرامستان تازه‌تأسیس پایتخت تغییر مسیر داد تا جمع درگذشتگان دور هم جمع باشد. آرامستانی که برای دفن نخستین مردگان در آن جایزه تعیین شده بود، حالا ۵۰ساله شده است. بهشت‌زهرا، نیم‌قرن می‌شود که با آغوش باز میزبان رفتگان از هر قشر و هر طبقه اجتماعی بوده و هست. حکایت‌های فراوانی دارد اما همه آنها یک‌نتیجه می‌دهند: «فقیر و غنی، قدرتمند و ضعیف، پیر و جوان و... همگی در نهایت، باید راهی دیار باقی شوند.»
دیروز به همین مناسبت آیین پنجاهمین سالگرد تأسیس بهشت زهرا برگزار شد و شهردار تهران در آن گفت: «کارمندان بهشت‌زهرا هر روز به مردمی که دچار مصیبت شده‌اند خدمات می‌دهند و در سخت‌ترین شرایط کشور و شهر تهران این سرویس‌ها قطع نشده و در موارد حاد محدود به حریم شهر تهران هم نبوده است. بیش از 50سال این خدمات ادامه داشته است.» پیروز حناچی با بیان اینکه بهشت زهرا یکی از منظم‌ترین و رضایتبخش‌ترین سازمان‌های شهرداری تهران بوده و نظرسنجی‌ها هم همین را نشان می‌دهد، افزود: «از همه مهم‌تر اینکه بهشت‌زهرا(س) مزین به عزیزانی است که پیش و پس از پیروزی انقلاب و در دوران دفاع‌مقدس به شهادت رسیدند و امام راحل که این شهیدان را در دل خودش جای داده است.»
اگر کرونا مخصوص فقرا بود، جامعه جهانی را نمی‌ترساند
سیدحسن خمینی، تولیت امام(ره) نیز در آیین پنجاهمین سالگرد تأسیس سازمان بهشت‌زهرا با اشاره به همه‌گیری کرونا، گفت: «یکی از علل اینکه این بیماری این مقدار همه را می‌ترساند این است که فقیر و غنی را به یک اندازه می‌کشد. اگر این بیماری مختص فقرا بود، آنگونه که باید جامعه جهانی را نمی‌ترساند. چون اغنیا هم از آن راه فراری ندارند، لذا همه با هم از آن پرهیز می‌کنند.»
یادگار امام با بیان اینکه بعضی از قصه‌های کرونا تلخ ولی درس‌آموز است، گفت: «تحریم‌های بسیار ظالمانه‌ای که در کشور پدید آورده‌اند عامل فقر، پایین‌آمدن سطح درآمدها و سختی‌های شدید بر مردم شده است. علاوه بر آن ضعف مدیریت هم وجود دارد. بیکاری‌هایی اضافه شده که به‌دلیل شیوع کرونا در همه جهان رخ داده است؛ همه این واقعیت‌ها می‌طلبد که خدمت‌رسانی در همه بخش‌ها، به‌خصوص در شهرداری، بیشتر شود.»
او افزود: «مرحوم صدوق روایتی از امام صادق(ع) را نقل می‌کند که «ما خَلقَ‌الله ُ عَزَّ و جلَّ یقینا لا شَک فیهِ أشبَهَ بشَک لا یقینَ فیهِ مِن المَوتِ» {خداوند عزّ و جلّ هیچ‌چیزی مانند مرگ نیافریده است که در عین آنکه یقینی است و هیچ شکی در آن نیست، چونان شکی است که در آن [کمترین] یقینی نباشد}. اگر مرگ را باور داشتیم طبیعتا به‌گونه دیگری زندگی می‌کردیم. بسیار می‌گوییم و هر روز هم بر سر و دست می‌گیریم که «مرگ به‌عنوان واعظ کافی است»، اما ما معمولا به این امر توجه نداریم؛ یقینی که شکی در آن نیست را شبیه‌ترین چیزها به شکی می‌دانیم که یقینی در آن نیست.»
سیدحسن خمینی گفت: «انسان وقتی از بهشت زهرا عبور می‌کند، مانند همه آرامستان‌های دیگر، دائما باید با خودش این مسئله را مرور کند. بعضی وقت‌ها به تعبیر امام «تقارب آجال» می‌شود. یعنی مرگ‌ها به انسان نزدیک‌تر و ملموس‌تر می‌شود. مثل روزگار فعلی ما که کرونا می‌آید و همه را می‌گیرد. البته بعضی از قصه‌های این روزهای کرونا خیلی تلخ است؛ ولی درس‌آموز است و بعدها انسان باید آنها را بیشتر مرور کند.»
او در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «سازمان بهشت زهرا نمونه‌ای از قانونی است که باید در همه کشور اعمال شود. البته این مختص بهشت زهرا نیست و مختص همه گورستان‌هاست. همانطور که قانون مرگ حق است و ضعیف و غنی نمی‌شناسد، باید قانون زندگی هم نسبت به همه یکسان اجرا شود.
یادگار امام با بیان اینکه بهشت زهرا از یک جهت نماد تساوی است، گفت: «همه در برابر قانون مرگ مساوی هستیم. باید این در قانون زندگی هم جاری باشد. همه در برابر قانون زندگی هم باید مساوی باشیم. اگر قرار است لطفی صورت بگیرد، اتفاقا قانون باید به نفع فقرا و غیرقدرتمندان تفسیر شود؛ به تعبیر امام، به نفع مستضعفین تفسیر شود. قانونی که وقتی به قدرت می‌رسد تیغش نمی‌برد، همان بهتر که از بیخ برداشته شود.» سیدحسن خمینی افزود: «نمونه بیشترشدن خدمات شهرداری را ما در بحث کرونا دیدیم و جا دارد که من از شهردار متخصص تهران که شاید از متخصص‌ترین کارشناسان حوزه شهرسازی باشد که هم سابقه و هم تخصصش را دارد، توانمند، باهوش، متعهد و با عزم، تقاضا کنم که شهرداری وجهه کمک و خدمتش را برای این دوره سخت قرار دهد. سختی‌هایی که از تحریم‌ها پدید آمده و ان‌شاء‌الله خداوند لطفی کند و برداشته شود.»
شورای شهر بسیار خوب، باهوش و باهمتی در تهران وجود دارد
تولیت حرم امام خمینی(ره) تأکید کرد: «شورای شهر بسیار خوب، باهوش و باهمتی در تهران وجود دارد. شهرداری نیز می‌تواند و باید، یکی از الگوهای برجسته کمک به اقشار فقیر و مستضعف باشد. البته کسانی که از بیرون به تهران نگاه می‌کنند، خیال می‌کنند شهر تهران شهر طبقه متوسط به بالاست؛ درحالی‌که در شهر تهران هم دهک‌های ضعیف بسیاری داریم. شاید افرادی باشند که حتی از دهک‌های ۹ و ۱۰ روستایی هم درآمد کمتری دارند؛ باید آنها هم مورد توجه قرار بگیرند، که البته این مورد توجه دوستان بوده و هست.»
مرکز ایزوله بهشت‌زهرا در حال ساخت است
سعید خال، مدیرعامل سازمان بهشت‌زهرا نیز در این آیین گفت: «به مناسبت پنجاهمین سالگرد تأسیس بهشت‌زهرا برنامه‌های متنوعی ازجمله رونمایی از چند جلد کتاب و انتشار تمبر سراسری درنظر داشتیم؛ اما به‌علت شیوع کرونا لازم دیدیم که همه این مراسم‌ها لغو شود.» او افزود: «بهشت‌زهرا سالانه 60هزار متوفی را پذیرش می‌کند که یک پنجم ظرفیت کشور است. 10میلیون کیلومتر ناوگان حمل متوفی ما سالانه در کشور راه می‌رود و 5میلیون کیلومتر در شهر تهران مأموریت انجام می‌دهد. تا امروز بالغ بر یک‌میلیون و 700هزار نفر در سایت بهشت‌زهرا پذیرش شده‌اند. بهشت‌زهرا مدفن 30هزار شهید است که 4هزار نفر آنها شهدای گمنام و 250شهید مدافع حرم هستند. 2هزار و 500نفر از مشاهیر، نام‌آوران و بزرگان این سرزمین در بهشت‌زهرا دفن هستند.»
خال افزود: «نوسازی کامل آمبولانس‌های شهر تهران و داخل بهشت‌زهرا، بازسازی 5آرامستان تاریخی شهر تهران، مکان‌یابی آرامستان‌های شهر تهران، بزرگ‌ترین هوشمند‌سازی تاریخ بهشت‌زهرا، افتتاح ورزشگاه، حل مشکل قطعه هنرمندان و شهدای مدافع حرم ازجمله پروژه‌های اجرا شده در دوره جدید مدیریت شهری برای بهشت‌زهرا بوده است. در تمام این ۵۰سال بهشت‌زهرا در کنار مردم بوده و شاه‌بیت این غزل، کروناست. کرونا باز تعریف جدیدی از بحران در بهشت‌زهراست. در کرونا بهشت‌زهرا واقعا پوست می‌اندازد و به یک چالاکی عظیم بدل می‌شود. کرونا یک بحران بی‌سابقه و غیرقابل تصور بود و همچنان ادامه دارد. در همین ایام آقای حناچی، شهردار تهران دستور ساخت مرکز ایزوله بهشت‌زهرا را داد و بودجه آن دیده و نقشه‌های آن آماده شده و در مرحله اجرا قرار دارد.»
براساس این گزارش در مراسم دیروز حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی و احمد مسجدجامعی، عضو شورای شهر تهران نیز حضور داشتند.
از ملک مهرداد بهار تا سیروس گرجستانی در قطعه۸۸
ملک مهرداد بهار، پژوهشگر و نویسنده، فرزند ارشد ملک‌الشعرای بهار، نخستین چهره سرشناسی است که سال۱۳۷۳ بر اثر بیماری سرطان خون درگذشت و پیکرش برای دفن به قطعه هنرمندان بهشت‌زهرا سپرده شد. اگرچه قطعه هنرمندان بهشت‌زهرای تهران آرام‌آرام به سمت تکمیل ظرفیت پیش می‌رود اما هنوز هم پایان کار این قطعه معلوم نیست. قطعه‌ای که از بازیگر تا خواننده از نویسنده تا پژوهشگر را با آغوش باز پذیرفته است با این حال تا این لحظه آخرین هنرمندی که در قطعه۸۸ به خاک سپرده شد، سیروس گرجستانی، بازیگر سینما و تلویزیون بوده که ۱۲تیر۱۳۹۹ به‌علت سکته قلبی درگذشت و 2روز بعد در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شد.
آرامستان ۷۵۰هکتاری پایتخت
سازندگان بهشت‌زهرا در نخستین سال تاسیس اعلام کرده بودند این آرامستان برای مدت ۳۰سال درگذشتگان پایتخت کفایت می‌کند اما با وقوع جنگ تحمیلی و ورود سیل عظیم شهدای وطن، ظرفیت بهشت‌زهرا، 2سال زودتر از موعد پیش‌بینی شده یعنی در سال۱۳۷۸ پر شد. با این حال در همان سال، مساحت ۱۱۰هکتار در قسمت شمال‌شرقی این آرامستان به مجموعه بهشت‌زهرا اضافه و مهرماه۱۳۸۸ هم ۱۶۰هکتار دیگر در بخش شرقی به این آرامستان ملحق شد. اکنون بهشت‌زهرای تهران ۵۸۴هکتار وسعت دارد که با درنظر گرفتن حرم مطهر امام‌خمینی(ره) وسعت آن به ۷۵۰هکتار می‌رسد که همین موضوع هم بهشت‌زهرا را در رده بزرگ‌ترین آرامستان‌های جهان بعد از وادی‌السلام در نجف قرار داده است، درحالی‌که بزرگ‌ترین آرامستان اروپا تنها ۱۰۰هکتار مساحت دارد. اکنون بهشت‌زهرا سالانه میزبان ۶۰هزار متوفی از افراد گوناگون جامعه است؛ آرامستانی که خانه ابدی ۳۰هزار شهید جنگ تحمیلی، 4هزار شهید گمنام و ۲۵۰شهید مدافع حرم بوده و علاوه بر آن با آغاز دهه۷۰ قطعه‌ای برای هنرمندان شکل گرفت که تا امروز میزبان حدود ۳۰۰هنرمند و مردمی است که هر از چندی در ستایش هنر در این قطعه گردهم می‌آیند. قطعه دیگری هم با عنوان «نام‌آوران» در سال‌های اخیر در این آرامستان شکل گرفت که تاکنون برخی چهره‌های مطبوعاتی و فرهنگی، نخبگان و ورزشکاران و کسانی که اهدای عضو کرده‌اند؛ در آن به خاک سپرده شدند. در بخشی از قطعه۲۴ بهشت‌زهرا ساختمانی است که شهیدان بهشتی، رجایی، باهنر و دیگر شهدای هفتم تیر و هشتم شهریور در آن به خاک سپرده شده‌اند و پس از آنان هم میزبان برخی شهدای دولت‌های بعد شد. علاوه بر آن آیت‌الله طالقانی از رهبران انقلاب هم در میانه میدانی در بهشت‌زهرا به خاک سپرده شده است.
در همینه زمینه :
