خام‌فروشی سنگ و حذف هزاران شغل

صنعت سنگ، اعم از سنگ‌بری و سنگ‌فروشی را با توجه به‌وجود معادن منحصربه‌فرد سنگ در کشور می‌توان یکی از صنایع پربازده و کارآفرین کشور و یکی از مزیت‌های صادراتی دانست، درحالی‌که این مزیت تاکنون آنچنان که باید مورد استفاده قرار نگرفته و به جای دستیابی به درآمدهای صادراتی، امروز که ساخت‌و‌ساز داخلی دوره رکود را می‌گذراند، بازار سنگ‌بران و سنگ‌فروشان هم به تبع آن راکد شده است. با مهدی ملک‌زاده- رئیس اتحادیه سنگ‌بر و سنگ‌تراش تهران- گفت‌وگو کرده‌ایم.

حال و روز صنعت سنگ‌بری ‌و سنگ‌تراشی چطور است؟
در تهران دیگر واحد سنگ‌بری وجود ندارد و تمامی واحدهای سنگ‌بری به شهرستان و بیشتر به حسن‌آباد قم منتقل شده‌اند. درحال حاضر فقط واحدهای سنگ‌فروشی در تهران فعال هستند که این واحدها هم حال و روز خوشی ندارند. فعالیت این صنف مستقیما به صنعت ساختمان‌سازی مرتبط است، وقتی امروز ساخت و‌سازی انجام نمی‌شود، تمام صنوف وابسته به ساختمان هم بیکار می‌شوند. درآمد واحدهای سنگ‌فروش ما امروز تنها در حد بخور و نمیر و گذران زندگی است و هیچ فروش عمده و سوددهی ندارند. فعالیت این صنف نسبت به 5 یا 6سال پیش بیش از 50درصد افت داشته و در سال‌های اخیر با رکود ساخت‌و‌ساز هیچ خبری از کار نیست و هر روز شرایط از روز قبل خراب‌تر می‌شود.

هزینه خدمات و قیمت محصولات چقدر افزایش داشته است؟
با افزایش قیمت دلار، هزینه‌های فعالیت و همچنین قیمت سنگ نسبت به یکی دوسال پیش افزایشی دست‌کم 40 تا50درصدی داشته است. استخراج در معادن ما تماما با مواد اولیه و ماشین‌آلات خارجی انجام می‌شود و واردات این مواد اولیه و تجهیزات با جهش قیمت ارز گران‌تر شده که طبیعتا روی قیمت سنگ هم اثرگذار بوده و بسته به نوع سنگ، قیمت‌ها با درصدهای متفاوتی بالا رفته است. البته نرخ ارز تنها عامل تأثیرگذار نبوده، سایر هزینه‌ها از دستمزد کارگر تا قیمت انرژی و حمل‌و‌نقل افزایش داشته و نمی‌توان انتظار داشت قیمت تمام‌شده محصول ثابت بماند. قیمت فروش تراورتن و گرانیت و مرمریت بین 30 تا40درصد افزایش یافته و دلیل آن هم افزایش قیمت خرید از معادن است. با اینکه مالکیت معادن ما دولتی است اما دولت آنها را به پیمانکار بخش خصوصی اجاره می‌دهد و پیمانکاران نیز براساس سیاست‌ها و هزینه‌های خود قیمت‌گذاری می‌کنند.

خام‌فروشی تا چه حد روی میزان درآمد کشور از سنگ اثرگذار بوده است؟
فراوری سنگ صرف‌نظر از افزودن بر قیمت آن، منبع بسیار خوبی برای اشتغال‌زایی در کشور است. ما امروز سنگ را به‌صورت خام صادر می‌کنیم درحالی‌که هزاران کارگر می‌توانند در صنعت فراوری سنگ مشغول به‌کار شوند. سنگ اسلب شده با قیمت بالاتری خریداری می‌شود و این نه‌تنها برای فروشنده سود بیشتری دارد بلکه در مسیر تولید آن برای راننده کامیونی که سنگ خام را از معدن تا کارخانه حمل می‌کند تا کارخانه‌ای که آن را برش و ساب می‌زند و نیز کارگری که روی سنگ کار می‌کند ... شغل ایجاد می‌شود. درحالی‌که امروز چین سنگ خام ما را می‌خرد و به‌دلیل نیروی کار ارزان و هزینه‌های پایین‌تر با قیمتی کمتر از ما به کشورهای حوزه خلیج‌فارس می‌فروشد.