نجات اقتصاد تهران با مگاپروژه‌های جدید

سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران از سازمان‌های مؤثر دراقتصاد شهری است که تامین مالی پروژه‌های پایتخت را برعهده دارد.اگرچه تا سال پیش عملکرد این سازمان چنگی به دل نمی‌زد. ظرفیت‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری‌اش براساس دارایی‌ها و امکانات شهرداری تهران بنا شده و حوزه فعالیتش همه حوزه‌های شهری است. آنطور که مدیرعامل این سازمان می‌گوید، سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران به پشتوانه سند جامع سرمایه‌گذاری تهران که مصوبه‌اش را شورای شهر داده، قرار است بعد از سال‌ها موانع مشارکت بخش خصوصی در پروژه‌های عظیم شهری را بردارد و از این طریق اقتصاد شهر را رونق بخشد. تامین هزینه ساخت خط10 مترو، خرید هزار دستگاه اتوبوس، پرداخت بخشی از بدهی‌های شهرداری به بانک‌ها و چندین طرح بزرگ دیگر ازجمله مگاپروژه‌هایی است که این سازمان برای تامین هزینه مالی‌شان برنامه‌هایی عملیاتی و اجرایی دارد. شکرالله بنار در گفت‌وگو با همشهری درباره این برنامه‌ها و همچنین درخصوص اقدامات این سازمان می‌گوید.

سازمان سرمایه‌گذاری چه خدماتی را به اقتصاد شهر ارائه می‌دهد؟
ما  هم‌اکنون در حال ارائه 2 نوع خدمت در شهرداری تهران هستیم. بخشی از آن با قیمت‌گذاری و بخشی دیگر به‌صورت بلاعوض به شهروندان عرضه می‌شود. ما در هر 2 حوزه کالاهای همگانی و خصوصی، مشغول سرمایه‌گذاری با استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی هستیم.

سرمایه‌گذاری در پایتخت به عقیده شما با چه موانعی مواجه است؟
موانع زیادی برای سرمایه‌گذاری در سازمان طی سال‌های مختلف ایجاد شده است، اما سال گذشته توانستیم در قالب یک سند جامع سرمایه‌گذاری، مصوبه‌ای را از شورای شهر تهران بگیریم که با همکاری اعضای شورا بسیاری از موانع برداشته شده و امروز راهمان راه آسان‌تری به نسبت سال‌های قبل است. با کمک این سند توانستیم جریان سرمایه‌گذاری خوبی را به سمت سازمان گسیل کنیم و عملکرد قابل توجهی داشته باشیم.

تهران در سال‌های اخیر شاهد چه برنامه‌ها و سرمایه‌گذاری‌هایی بوده و سرمایه‌گذاری سازمان در تهران طی این سال‌ها چقدر بوده است؟ 
سال قبل 12هزار میلیارد ریال فروش و 60 هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری داشتیم که در 10سال فعالیت سازمان رقم قابل توجهی به‌حساب می‌آید. امسال تکالیف ما برای فروش 74هزار میلیارد ریال و برای سرمایه‌گذاری حدودا 200هزار میلیارد ریال پیش‌بینی داریم که یکی از برنامه‌های سخت و سنگین حوزه اقتصادی به سازمان ما محول شد. علاوه بر این تکلیف، ظرفیت لازم را برای خرید هزاردستگاه اتوبوس مهیا کردیم و همچنین به‌دنبال این هستیم که یک خط LRT را اجرا کنیم.همچنین اگر بتوانیم، با کمک دولت کار خرید 2هزار دستگاه واگن مترو را فراهم خواهیم کرد. مقدمات و فراخوان جذب و شناسایی تامین‌کنندگان منتشر شده و تامین هزینه اتوبوس حدودا برای 2 هفته آینده تعیین تکلیف می‌شود. اما برای واگن‌ها و LRT با شریک خارجی‌مان تفاهمنامه‌ای داریم که به‌خاطر شرایط کرونا نتوانستند به ایران بیایند و این تفاهمنامه بلاتکلیف ماند. 

حوزه فعالیت سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران کجاست و چه برنامه‌هایی را دنبال می‌کند؟
سازمان در همه مناطق شهرداری و در همه سازمان‌ها و شرکت‌ها فعالیت مشارکتی دارد. هم‌اکنون حدود 100پروژه بزرگ (مگاپروژه) را دست اجرا داریم که پیشرفت قابل توجهی هم دارند و اغلب‌شان آماده فروش هستند. همچنین پروژه‌هایی مثل پروژه صادقیه و پروژه مولوی که چند ده سال معطل و رها شده بودند را تفکیک و آماده فروش کرده‌ایم. در مسیر رفع ابهام از مشکلات پروژه، چند اقدام جسورانه انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که برخی از شرکای ما امکان ادامه فعالیت در پروژه را به‌دلیل افلاس و ورشکستگی یا به‌خاطر مشکلات درونی شرکا ندارند. ما پروژه‌های بزرگی را فسخ کردیم که پروژه چیتگر، ساحل و فدک ازجمله طرح‌هایی هستند که تصمیم گرفتیم همکاری با شرکای خود را تعیین تکلیف کنیم.
امسال دنبال این هستیم که به مناطق تکالیف سرمایه‌گذاری بدهیم. مکاتبات آن با شهردار محترم تهران انجام شد؛ امیدواریم بتوانیم تکالیف را هم ابلاغ کنیم. رویکرد ما به سمت اقتصاد دیجیتال و استارتاپی است. کار فوق‌العاده‌ای را در ساماندهی حمل بار انجام دادیم که فراخوان آن منتشر شد و سرمایه‌گذاران اعلام آمادگی کردند؛ بر این اساس، ظرف هفته‌های آینده، کار بزرگی کلید خواهد خورد. همه سوپرمارکت‌ها و مینی مارکت‌ها تامین کالاهای‌شان به روش هوشمند خواهد بود و این روش باعث کاهش پیک ترافیک هم می‌شود. ضمن اینکه این روش به‌دلیل عدم ‌مراجعه حضوری، این امکان را می‌دهد که قدم مثبتی را برای مقابله با کرونا برداریم.از طرف دیگر، کار ویژه‌ای را در شهر آفتاب (مرکز نمایشگاه بین‌المللی) در دست اقدام داریم و آماده هستیم که در آنجا 60هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری کنیم. همچنین مشکلات پروژه هزار و یک شهر را حل کردیم که بزرگ‌ترین پروژه در غرب تهران است. آن را هم احیا کردیم و امیدواریم که شریک ما در این طرح بتواند تعهداتش را به موقع انجام دهد. این پروژه گردشگری – تجاری در زمینی به مساحت 136هکتار در منطقه22 اجرا می‌شود و ارزش سرمایه‌گذاری آن 2میلیارد دلار است.

درخصوص سرمایه‌گذاری در مناطق چه اقداماتی را در دست اجرا دارید؟
سرمایه‌گذاری در مناطق را تسهیل کردیم. در سند سرمایه‌گذاری برای نخستین بار، بیش از اختیاراتی که شهرداران مناطق در بودجه شهرداری دارند به آنها تفویض اختیار کردیم. بر همین اساس، شهرداران مناطق 8.5میلیارد تومان اختیار تصمیم‌گیری اقتصادی داشتند، اما امسال در سند جامع به آنها 50میلیارد تومان تفویض اختیار کردیم. این حرکت شهرداران مناطق را وادار می‌کند در پروژه‌های خرد خودشان تصمیم بگیرند و سرعت تصمیم‌گیری بالا برود و راه سرمایه‌گذاری تسهیل شود.

در ابتدای گفت‌وگو درباره کمک دولت برای خرید هزار دستگاه اتوبوس گفتید. نحوه همکاری دولت در این زمینه چگونه است؟
معاون اول رئیس‌جمهوری مصوبه‌ای را با امضای وزیر نفت و وزیرکشور به ما ابلاغ کرد که کلانشهرها به‌ویژه تهران، برای توسعه حمل‌ونقل عمومی‌شان می‌توانند بدون قید و شرط از محل تهاتر فرآورده‌های نفتی، نفت خام و میعانات گازی اقدام به خرید تجهیزات مورد نیازشان بکنند. از این‌رو ما با شرکت‌هایی که چنین ویژگی‌هایی دارند مذاکره کرده‌ایم و چندین شرکت آمادگی خود را اعلام کرده‌اند.ظرف هفته‌های آینده بعد از ارزیابی قیمت‌ها، قرارداد خرید اتوبوس‌ها را امضا می‌کنیم.

جهت واگذاری پروژه‌ها به پیمانکاری‌ها و شرکا چه سازوکار و تشریفاتی را پیش‌بینی کرده‌اید که شرکت‌ها درمیانه راه دچار مشکل مالی و ورشکستگی نشوند ؟
3-2 کار بسیار مهم در سند جامع سرمایه‌گذاری انجام داده‌ایم. برای انجام سرمایه‌گذاری جدید، الزاما مراکز و خود ما باید این فرایند‌ها را طی کنیم. یعنی تا پروژه‌ای سند نداشته باشد، تا پروانه و رأی کمیسیون ماده 5 نداشته باشد، تا سطوح ساختمان توسط معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران تأیید نشود، نه برای پروژه فراخوان می‌دهیم و نه سرمایه‌گذار می‌گیریم. از سوی دیگر، کمیته‌ای را هم در سازمان و هم در مناطق تحت عنوان کمیته مشارکت با ریاست شهردار منطقه تعریف کرده‌ایم که این کمیته، بر معرفی پروژه به ما نظارت عالی دارند. همچنین برای ارزیابی مالی شرکا، دستورالعملی در سند جامع سرمایه‌گذاری دیده شده است؛ این ارزیابی مالی را 2 هفته قبل ابلاغ کردیم. همچنین اداره مبارزه با پولشویی را در سازمان راه‌اندازی کرده، ارزیابی مالی از شرکا را ارتقا داده‌ایم و به این ترتیب، کسی که پول لازم را نداشته باشد نمی‌تواند با ما شراکت کند. به قدری فضا را بسته‌تر کرده‌ایم که شرکا باید الزاما دارایی‌ها و قابلیت فنی اجرای پروژه را به ما اثبات کنند. در فراخوان هم کمیته بسیار قوی فعالیت دارد که در پاکت الف پیشنهادِ آنها ارزیابی‌های فنی، مالی و مبارزه با پولشویی انجام می‌شود. چنانچه این تست‌های سه گانه را پاس کنند، پاکت پیشنهادی آنها باز و در غیراین‌صورت، برگشت داده می‌شود.

امسال چه مقدار سرمایه‌گذاری در سازمان انجام می‌شود و مهم‌ترین پروژه شما که امسال به بهره‌برداری می‌رسد چیست؟
امسال 2 هتل در منطقه2 داریم که جمعا حدود 7هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری جدید ما خواهد بود. یک بیمارستان هم در شهر بین‌المللی آفتاب با 7هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری خواهیم ساخت. ضمن اینکه یک سرمایه‌گذاری عظیم نیز در بخش ساماندهی حمل بار داریم که برای شهرداری سرمایه‌گذاری آن صرفا در زمینه زیرساخت است، اما آورده خیلی خوبی برای شهر دارد. مطالعات اولیه نشان می‌دهد که در این بخش، ظرف 4سال نزدیک به 400هزار میلیارد ریال آورده خواهیم داشت. همچنین امسال 74هزار میلیارد ریال برنامه فروش داریم که از محل فروش مجتمع‌های تجاری در اختیار سازمان که با هدف تامین مالی پروژه‌های شهری ساخته شده‌اند و تعدادشان حدود 15پروژه است، هم احداث خط10 مترو را با 4هزار میلیارد تومان تامین مالی کنیم؛ بخشی از بدهی‌های شهرداری به بانک‌ها را بپردازیم و هم بتوانیم هزار دستگاه اتوبوس را خریداری کنیم.

قراردادهای شما در سایت شفاف‌سازی‌ بارگذاری می‌شود؟ 
ما معاملات، سرمایه‌گذاران، پروژه‌ها و قراردادهایمان را علاوه بر سایت سازمان سرمایه‌گذاری، روی سایت شفافیت هم بارگذاری می‌کنیم و اطلاعات همه پروژه‌ها با جزئیات برخط و در دسترس عموم مردم قرار دارد.

سرانجام واگذاری پروژه بیمارستان آتیه2 به بانک شهر

شکرالله بنار: سهم شهرداری تهران در بیمارستان آتیه2، حدود 12.4درصد است. کارشناسان 2نفره و 5نفره به عدد 430میلیارد تومان قدرالسهم رسیده‌اند. در روز قرارداد که نزدیک شب عید بود به بانک شهر اعلام کردیم که به زعم ما قیمت بیشتر از این است و نیاز به کارشناسان 7نفره داریم. چون زمان نداریم، یک قید در قرارداد می‌گذاریم مبنی بر اینکه چنانچه کارشناسان 7نفره به عدد بالاتری از این قیمت رسیدند یا عدد بالاتر را شما قبول کنید و یا معامله را فسخ می‌کنیم. بانک شهر هم پذیرفت و قرارداد را بستیم و فروش انجام شد اما با قید کارشناسی مجدد. اما بعد از عید، شیوع کرونا، بیشتر شد و برای انتخاب کارشناسان و اعزام به پروژه‌ها عملا تا آخر فروردین موفق نشدیم. درنهایت 26فروردین با کمک بانک شهر برای 7نفر کارشناس ابلاغ صادر کردیم تا ارزیابی مجدد بکنند. ارزیابی مجدد این کارشناسان احتمالا هفته جاری آماده می‌شود. چنانچه عدد آن با عدد 430میلیارد تومان قرارداد به هر دلیلی تفاوت داشته باشد، اگر بانک شهر بپذیرد تفاوت عدد را بپردازد، قرارداد به قوت خود باقی است؛ در غیر این‌صورت قرارداد فسخ می‌شود.