روز شمار زمستان سینما

زهرا رستگارمقدم ـ روزنامه‌نگار

 اسفندماه در حالی‌ که متقاضیان اکران نوروزی به شیوه‌های مختلف قصد داشتند بازار فیلم‌هایشان را برای اکران در آن زمان گرم کنند، تیر غیبی آمد و به همه برنامه‌های صاحبان فیلم‌های سال 98 خورد تا سرنوشت، درس تازه‌ای به همه ما بدهد؛ تیر غیبی که نه‌تنها سینماداران بلکه همه اهالی سینما و حتی تماشاگران را نیز غافلگیر کرد و درهای سالن‌های سینما را بست و تولید را متوقف کرد. اما در این یکصد و اندی روز چه بر سینما گذشت؟ در این صفحه مروری داریم بر اتفاقاتی که در این روزهای پشت‌سر گذاشته‌شده بر جدول سفید اکران، پرده‌ها و سالن‌های سینما رفت.




اسفندماه
    3  
با شیوع ویروس کرونا و خطر همه‌گیری آن، تمام سالن‌های سینمایی و تئاتر کشور به ‌مدت یک هفته تعطیل شدند.

    4
غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش، گفت: «نحوه فعالیت مجدد سینماها پس از کسب نظر از مراجع‌ ذی‌صلاح اعلام خواهد شد».

    5
شورای اکران نوروزی 3فیلم «خوب، بد، جلف 2»، «شنای پروانه» و «پسرکشی» را در جدول اکران نوروزی قرار داد.

    8
تعطیلی سینما برای یک هفته دیگر تمدید شد و در همین روز خانه سینما به گروه‌های فیلمسازی پیشنهاد کرد به‌طور موقت دست از فعالیت بکشند.

    17
اما با ادامه‌دارشدن وضعیت ناشی از شیوع ویروس کرونا، اوضاع اقتصادی سینماها با تهدید مواجه شد. از این‌رو رئیس انجمن سینماداران با ابراز امیدواری برای هرچه سریع‌تر تمام‌شدن بحران کرونا گفت: «ما به‌ دنبال درآمدزایی نیستیم، اما انتظار داریم دولت برای پرداخت هزینه‌های جاری سینماها و بدهی‌ها کمک کند».

    20
فرمانده عملیات مدیریت بیماری کرونا در کلانشهر تهران طی مکاتبه‌ای با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سازمان صداوسیما، با اشاره به شیوع بیماری کرونا خواستار توقف پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی شد تا درخواست خانه سینما شکل جدی‌تری به‌خود بگیرد. در روزهای آخر اسفندماه خانه سینما تبعیت خود را از دستوالعمل‌های ستاد ملی مقابله کرونا اعلام کرد و مصوبات کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما بررسی شد.


فروردین‌ماه
    24
با ادامه‌دار‌شدن تعطیلی سالن‌های سینما، فیلمسازان در جلساتی با شورای اکران و... تصمیم گرفتند آثار خود را به شکل مجازی اکران کنند؛ اقدامی که سال‌ها با اما و اگر‌هایی مواجه بود و سابقه‌ای نداشت، با فیلمی تجربه شد که خیلی‌ها به فروش آن دل‌ بسته‌بودند. فیلم سینمایی «خروج» تازه‌ترین اثر ابراهیم حاتمی‌کیا در سامانه فیلیمو و نماوا به‌صورت آنلاین اکران شد و ظرف یک روز 400میلیون تومان فروش کرد. اما هیچ‌کس مطمئن نبود این اقدام به نفع فیلم باشد.

    28
هنوز 2روز از نخستین تجربه اکران مجازی فیلم‌سینمایی خروج نگذشته بود که کانون کارگردانان سینمای ایران، قاچاق فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا را محکوم کرد. با این حال این فیلم در چهارمین روز از اکران اینترنتی، ۸۴ هزار و ۴۰۰‌بلیت در 3روز و ۲۱ساعت به فروش رساند که درآمدی بیش از یک میلیارد تومان به همراه داشت.

    30
چهارمین جلسه کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما برگزار شد. در این جلسه مدیرعامل صندوق اعتباری هنر، گزارشی از روند اعطای وام ۱۰میلیون تومانی به ازای هر پرده به سینماها ارائه کرد و از ارائه درخواست ۵۰سینما شامل ۱۰۵پرده برای دریافت این وام قرض‌الحسنه خبر داد و قرار شد درخواست‌ها صرفا تا ضرب‌الاجل تعیین شده تا پایان فروردین‌ماه پذیرفته شود. همچنین در این جلسه به راه‌اندازی سامانه‌ای در راستای مصوبه دولت به‌منظور ثبت درخواست حمایت فعالان سینمایی که دچار آسیب شده‌اند، اشاره شد.

    31
معاون شورای نظارت و ارزشیابی و رئیس شورای‌عالی اکران از تنظیم مقرراتی برای بازگشایی احتمالی سینماها در عیدفطر و نیز بررسی و انتخاب 5فیلم جدید برای اکران خبر داد.


 اردیبهشت‌ماه
    1
آغاز ثبت اطلاعات فعالان سینمایی آسیب‌دیده از کرونا

    4
دفتر نظارت بر عرضه و نمایش سازمان سینمایی، ضوابطی را تهیه و در سایت رسمی این سازمان منتشر کرد. این ضوابط 15بندی برای بازگشایی سینماها به شرح زیر است:
 در مقطع بازگشایی و تا اعلام وضعیت سفید قطعی، ظرفیت فروش بلیت برای هر سالن تا سقف ۴۰درصد مجاز است. 
 چیدمان تماشاچیان روی صندلی‌ها دو در‌میان بوده و نسبت به ردیف بعدی حالت ضربدری خواهد داشت. 
 ضروری است تمهیدات لازم از سوی مدیریت سینما برای ایجاد فاصله بین ردیف‌ها درنظر گرفته شود، به‌گونه‌ای که افراد بتوانند به‌راحتی در میان آنها تردد کنند.
 استفاده از دستکش و ماسک برای کارکنان سینما الزامی است.
 لازم است هنگام ورود و خروج تماشاچیان به سینما و سالن نمایش و حضور در سالن انتظار، فاصله‌گذاری ایمن رعایت شود.
 سالن نمایش فیلم، سالن انتظار و سرویس‌های بهداشتی و تمام مکان‌های مورد استفاده مراجعه‌کنندگان مرتبا نظافت و ضدعفونی شود.
 در دسترس بودن مایع ضد‌عفونی‌کننده برای مراجعه‌کنندگان الزامی است.
 گندزدایی کامل سینما طبق پروتکل اعلامی وزارت بهداشت و درمان، روزی یک‌بار الزامی است.
 به‌منظور نظافت بیشتر و رعایت مقررات بهداشتی فاصله‌گذاری بین سانس‌ها با نیم‌ساعت تأخیر خواهد بود.
 فروش گیشه با رعایت فاصله و استفاده از مواد ضد‌عفونی‌کننده بلامانع است.
 تمامی سینما‌ها موظف به پخش تیزر آموزشی در مورد مقابله با بیماری کرونا، قبل از نمایش فیلم هستند.
   قرارگیری مایع دستشویی، مواد ضد‌عفونی‌کننده، دستمال کاغذی و دستگاه خشک‌کن در محوطه سرویس‌های بهداشتی سینما‌ها الزامی است.
  جانمایی مصوب برای فروش بلیت به‌صورت اینترنتی به‌گونه‌ای است که پلان سالن سینما برای انتخاب صندلی مورد نظر و صندلی‌های غیرقابل استفاده و مسدود معین خواهد بود.
 مراجعان هنگام ورود به سینما، تب‌سنجی شده و از ورود افراد مشکوک به بیماری ممانعت به عمل می‌آید (تبصره: بدیهی است وجه کامل بلیت خریداری‌شده افرادی که از ورودشان به سینما ممانعت به عمل می‌آید باید عودت داده شود و به همین منظور سمفا (سامانه مرکزی فروش) تمهیدات لازم را درنظر گرفته است). 
 بوفه‌های سینما موظف به رعایت حداکثر موازین بهداشتی هستند و مجاز به عرضه موادغذایی، تنقلات و نوشیدنی به‌صورت فله نیستند.

ملاحظات این پروتکل‌های بهداشتی نیز به شرح زیر بود: 
الف- مدیران سینماها موظف به اجرای دقیق این شیوه‌نامه هستند و مسئولیت آن متوجه آنها خواهد بود.
ب- مسئولیت نظارت بر حُسن اجرای این شیوه‌نامه در استان‌ها برعهده ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان است.
 ج- در شهر تهران، دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم، مسئولیت حُسن اجرای این شیوه‌نامه را عهده‌دار خواهد بود.
د- سینماهایی که به هر دلیل نسبت به اجرای دقیق این شیوه‌نامه اهمال کنند، بلافاصله از سمفا حذف و نسبت به تعطیلی آنها اقدام خواهد شد.

    5
علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران، در نشستی با اعضای هیأت مدیره خانه سینما از آنها خواست تا پروتکل بهداشتی‌ای برای بازگشایی سینماها تدوین کنند که در آن به تهویه هوا، نحوه فروش بلیت و نشاندار کردن صندلی‌ها، فاصله‌گذاری‌ها، کاهش زمان حضور افراد برای نمایش فیلم، تنظیف و ضدعفونی سینما بین سانس‌ها، عدم‌مصرف مواد‌غذایی در سینما، استفاده از ابزار کنترلی مثل تب‌سنجی و محدودیت سنی توجه شود.

    6
بازگشایی سینماها پس از تعیین زمان شروع فعالیت‌ها، داوطلبانه شد. در ششمین جلسه کارگروه بررسی آسیب‌های کرونا در سینما و تعیین ضوابط بازگشایی سینماها با حضور نماینده انجمن سینماداران، مقرر شد بازگشایی سینماها پس از اعلام، داوطلبانه باشد و همه سینماها ملزم به بازگشایی نباشند. همچنین کمک‌هزینه‌ای از سوی سازمان سینمایی برای تهیه اقلام بهداشتی برای سینماها درنظر گرفته شود.

    10
پس از گذشت ۲۰روز از اکران اینترنتی فیلم خروج، فیلم «طلا» آخرین ساخته‌ پرویز شهبازی، بعد از 2سال که از ساخت و نمایش آن در جشنواره فیلم فجر می‌گذشت، اکران آنلاین شد. طلا دومین فیلمی بود که بعد از فیلم ابراهیم حاتمی‌کیا در سامانه‌های وی‌اودی اکران شد و بیش از ۵۰ هزار بلیت در 2روز ابتدایی اکران آن به فروش رسید. طبق معیارهای سنجش تعداد تماشاگر در شبکه نمایش خانگی یعنی با در نظرگرفتن حداقل 5/2تماشاگر به ازای یک بلیت، دسترسی هشت‌ساعته به محتوا و امکان تماشای خانوادگی، مجموع تعداد تماشاگران فیلم طلا در 2سرویس وی‌اودی فیلیمو و نماوا را می‌توان حداقل ۱۲۵هزار نفر در ۴۸ساعت ابتدایی تخمین زد.

    12
فیلم خروج ابراهیم حاتمی‌کیا به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و تعطیلی سینماها به سبک «سینما درایوین» یا همان سینماماشین، در پارکینگ برج میلاد به اکران درآمد. در این سبک از نمایشِ فیلم، تماشاگران به جای صندلی سینما، داخل اتومبیل ‌خود می‌نشستند و فیلم را روی پرده‌های بزرگ تماشا می‌کردند.

    18
به ‌دلیل تأثیر بحران کرونا بر همه فعالیت‌ها و رویدادهای مهم سینمایی جهان، جشنواره جهانی فیلم فجر نیز در سال ۱۳۹۹ برگزار نمی‌شود و به سال 1400موکول شده است.

    20
هنوز سینماها در حسرت روزهای از دست‌رفته و در انتظار روزهای نامشخص اکران بودند که خبر رسید 30سالن جدید به مجموعه سینمایی کشور افزوده شده است. مؤسسه «بهمن سبز»، طراح توسعه سینماهای حوزه هنری، تبدیل سالن‌های تک‌پرده به پردیس‌های سینمایی چندسالنه و افزایش فضای فرهنگی است این طرح  که با هدف گسترش عدالت فرهنگی و توزیع مناسب بسترهای سینمایی کشور در 3فاز از مهر ۱۳۹۸ آغاز شده و تا پایان ۱۴۰۰ ادامه خواهد داشت. در روزگار بی‌سینما، 7سینمای «بهمن» تهران، «ایران» ارومیه، «مهتاب» اصفهان، «بهمن» کاشان، «بهار» گز، «بهمن» اصفهان و «سپهر» ساری برای بهره‌برداری در سال جدید سینمایی آماده شدند. این پروژه‌ها مجموعا ۱۵سینما در ۱۴شهر و ۱۱استان را دربرمی‌گیرد که جمعا با تبدیل ظرفیت از ۸.۰۸۳ صندلی قدیمی با چینش غیراستاندارد و فرسوده به ۹.۰۰۵ صندلی مدرن، ۳۰ سالن جدید به مجموعه سینمایی کشور افزوده است.

    29
محمدرضا فرجی، مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلمسازان سینمایی، سامانه مرکز فروش آنلاین سمفا را به‌عنوان مرجع بلیت‌فروشی در سینما اعلام کرد. بهای بلیت سینما همزمان با پرداخت پول از سوی مخاطب قابلیت تقسیم دارد؛ ازجمله سهم سینما، سهم فیلم و مالیات بر‌ ارزش‌افزوده. در این سامانه مخاطبان می‌توانند برنامه‌های آینده و به‌زودی تمامی سینماها را در سایت‌های فروش بلیت مشاهده کنند و همه می‌توانند از امکان برخط مشاهده تعداد بلیت به تفکیک دوره زمانی، استان، شهر، سینما، سالن، سانس و نوع تخفیفات استفاده کنند.
      
البته در همین روز با استقبال مردم از نمایش فیلم خروج ابراهیم حاتمی‌کیا در طرح سینما‌ماشین، فیلم «جهان با من برقص» به‌عنوان دومین فیلم در این طرح به نمایش گذاشته شد.

    31
انجمن سینماداران ایران در نامه‌ای با تشریح مشکلات و خسارات‌وارده در پی شیوع ویروس کرونا و تعطیلی چندماهه سینماها، تقاضای بازگشایی طبق پروتکل‌های بهداشتی و حمایت از فعالان این عرصه را کرد. در این نامه از مسئولان درخواست شد که اقدامات شایسته برای بازگشایی سینماهای کشور و حمایت و جبران خسارات هنگفت صورت پذیرد.


خردادماه
    17
پس از نمایش فیلم‌های سینمایی خروج و «مهمانخانه‌ماه نو» در سینماماشین، 2فیلم سینمایی «سراسر شب» ساخته فرزاد موتمن و «کشتارگاه» به کارگردانی عباس امینی در این طرح به نمایش درآمد.




    24
مسعود نجفی، مدیرکل روابط عمومی سازمان سینمایی، در برنامه‌ای رادیویی به تازه‌ترین پروتکل‌های بهداشتی برای بازگشایی سینماها اشاره کرد. ازجمله این موارد که اعضای خانواده‌ها در سینما می‌توانند کنار هم بنشینند و سایر افراد با فاصله می‌نشینند. او گفت که سینماها با ضوابطی که ستاد ملی کرونا تأیید کرده است، با ۵۰درصد ظرفیت بازگشایی می‌شوند. عمده این قوانین رعایت پروتکل‌های بهداشتی است که نحوه سانس‌بندی و نحوه ورود و خروج در 15بند تدوین شده است. این اصلاح پروتکل به ‌دلیل اعتراض عده‌ای درباره اهمیت حضور در سالن سینما برای کنار‌هم بودن و تفریح مشترک خانواده شکل گرفت و به‌نوعی استفاده بیشتر از ظرفیت سالن است.

    26
علی سرتیپی، رئیس کانون پخش‌کنندگان، خبر داد: بلیت سینماهای کشور در 3روز ابتدایی پس از بازگشایی، نیم بها خواهد بود [وعده‌ای که با اکران رنگ باخت و عملی نشد] .

    27
خروج حاتمی‌کیا که در همه طرح‌های موجود در دوره کرونا امتحان شده بود، در اکران اول تیر‌ماه و همزمان با بازگشایی سینماها، در جدول اکران قرار گرفت. قرار شد این فیلم در سینماها و به‌ویژه پردیس‌های سینمایی که چندسالن در اختیار دارند اکران عمومی شود.

    29
آتش‌سوزی در سینما بلوار تهران 




تیرماه 
    1
با بازگشایی سینماها پس از ماه‌ها، 2فیلم انتخابی برای اکران، از حضور در این زمانبندی سر باز زدند و سینماها در نخستین روز اکران، بدون فیلم ماندند. سینما آزادی به‌عنوان یکی از پردیس‌های سینمایی پرمخاطب در مرکز تهران، فعالیتی در روز اول باز شدن سینماها نداشته و این اتفاق بیشتر ناشی از مسائل فنی است، چرا که نسخه DCP جدید بعضی فیلم‌ها اصلا آماده نشده یا بعضی دیگر به‌دلیل اینکه قبلا اکران آنلاین شده یا هنوز در حال اکران آنلاین هستند، اصلا امکان نمایش در سینماها را ندارند. بر همین اساس، مدیران بعضی از این سینماها می‌گویند که با یک یا 2فیلم که قبلا هم مخاطب نداشتند چرا باید سالن‌های خود را باز می‌کردند. بعضی دیگر از سینماها مثل آفریقا، قدس و استقلال نیز بسته بودند، اما برخی دیگر مثل پردیس کورش و چهارسو تعدادی بلیت فروخته‌اند.

    2
رسول صدرعاملی، تهیه‌کننده فیلم شنای پروانه، گفت: جلسه‌ای در وزارت ارشاد برگزار و مقرر شد به احترام مخاطبان و تماشاگران پیگیر سینما، این دو فیلم از چهارشنبه اکران شوند. شنای پروانه و خوب بد جلف ۲  قرار بود امروز اول تیر‌ماه همزمان با بازگشایی سینماها پس از تعطیلات کرونایی اکران شوند، اما تهیه‌کنندگان آنها انصراف داده بودند تا شرایط اکران مناسب شود.

    4
آغاز اکران
بعد از 4 ماه تعطیلی، سینما‌ها رسماً آغاز به کارشان را جشن گرفتند. با آمدن شنای پروانه  و ارتش سری اکران 99 سرانجام آغاز شد.