گفت‌وگو با بهمن فرمان‌آرا درباره مهم‌ترین فیلم اکران شده سینمای ایران در روزهای کرونا
حکایت آنلاین دریا
می‌خواهم براساس کتاب «داستان جاوید» نوشته اسماعیل فصیح یک سریال بسازم
مسعود میر ـ روزنامه نگار
از سال 1395که این فیلم ساخته شد تا بهار 1397که سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم‌فجر برای نخستین‌بار آن را به نمایش درآورد و تا امروز که خرداد 1399سراشیبی پایان را طی می‌کند و چشممان به تماشای آنلاین فیلم بهمن فرمان‌آرا روشن شد، می‌توان این شعر شمس لنگرودی را تصدیق کرد که:
حکایت دریاست زندگی/ گاهی درخشش آفتاب/برق و بوی نمک/ ترشح شادمانی
گاهی هم فرو می‌رویم/ چشم‌های‌مان را می‌بندیم/ همه جا تاریکی است
این کلمات آغازین بهانه نوشتن از «حکایت دریا» است؛ آخرین ساخته کارگردان صاحب‌نام مملکت که خودش پیش‌تر در مصاحبه‌ای با نگارنده گفته بود: «حکایت دریا، قصه‌ای دارد شبیه پایان یک نسل که رنسانس این مملکت بود. برای کدام‌یک از آدم‌های فرهنگی مهم کشور ما که در این سال‌ها فوت کرده‌اند، جایگزینی وجود دارد؟ حکایت دریا راجع به زندگی آدم‌هاست، ولی یک‌طور هم مسئله پایان این رنسانس است. نقش اصلی فیلم، در حال نگارش رمانی است به نام «هم‌صحبتی با جنون». این شاید واکنشی باشد به پایان آن نسل طلایی بی‌جایگزین.» حالا حکایت دریا 2، 3 روزی است که اکران آنلاین را تجربه می‌کند و بی‌تردید در روزهای کرونا، شریف‌ترین محصول سینمایی کشور است که پیش چشم تماشاگران قرار دارد. بهمن فرمان‌آرا به سیاق سحرخیزی همیشگی‌اش، صبح اول وقت پای تلفن از فیلمش، اکران آنلاین، ساز وکارهای عجیب اکران در ایران و البته موضوع مهم ساخت یک سریال برای شبکه نمایش خانگی گفت. خلاصه این گفت‌وگو را بخوانید.
آقای فرمان‌آرا، نگاه شما به‌عنوان کسی که تجربه پخش فیلم در غرب را هم دارد به موضوع اکران آنلاین فیلم چیست؟
هم‌اکنون به‌خاطر فراگیری ویروس کرونا و بسته بودن سینماها چاره‌ای جز اکران آنلاین برای فیلم‌ها وجود ندارد و به قولی کنترل این وضعیت الان دست کسی نیست اما نکته مهم درباره اکران آنلاین در ایران این است که به‌طور مثال فیلم من که 3سال پیش پروانه نمایش گرفته و پخش‌کننده‌ای داشته که حتی مبلغی هم به‌عنوان پول‌پیش، پرداخت کرده موفق نشده در این سال‌ها فیلم را اکران کند. دلیل این معضل چیزی نیست جز اینکه پخش فیلم در کشور ما دست عده‌ای به‌خصوص است که خودشان اکثرا مالکان و سهامداران سینماها هستند و دایره بسته‌ای به‌وجود آورده‌اند که نفوذ به آن تقریبا غیر‌ممکن است.
تهیه‌کننده فیلم‌هایی مثل «زیرنظر» و فیلم‌های حاتمی‌کیاها گردش اکران و پخش و سینماها را در دست دارند و طبیعتا همین فیلم‌ها اکران‌های طلایی نوروز و عیدفطر را در اختیار می‌گیرند.
موافقید که این وضعیت ما را به سمت رونق سینمای سطحی هدایت می‌کند؟
بله متأسفانه سینمای ایران به سمت چیزی که سال‌ها آن را تف و لعنت می‌کردند و با نام فیلمفارسی و حتی مبتذل از آن یاد می‌شد حرکت می‌کند. سینمای ما چند سالی است که مجددا به آن سمت رفته و مسیرش را گم کرده‌است.
این مایه تاثر است که 40 سال پیش ما سینما نیاگارا را در خیابان جمهوری کرایه می‌کردیم که فیلمی مثل گزارش ساخته عباس کیارستمی را نشان دهیم و حالا هم باید بگوییم وضعیت به همان سیاق است و اولویت اکران با فیلم‌هایی است که از هنر سینما فقط اسمش را یدک می‌کشند و فیلم‌های دغدغه‌مند، ته‌صف نمایش عمومی قرار دارند. شما می‌دانید که تماشای فیلم روی پرده یک تجربه استثنایی است و این سزاوار نیست که سازندگان فیلم‌ها به‌خاطر مشکلات فراوان فقط به نمایش آنلاین و محدود رضایت دهند.
این روزها گلایه از فیلم‌های مبتذل مساوی شده با برچسب خوردن و شنیدن این جملات که شما مخالف سینما هستید.
کاملا موافقم اما واقعیت این است که باید حرف را زد و گفت و بیان این موضوع مهم هیچ رودربایستی ندارد. من به مسئولان فرهنگی و سینمایی کشور می‌گویم که خدا را شکر شما باعث شدید فیلمسازهایی مثل فرهادی و جلیلوند و سیدی پر و بال بگیرند و فیلم بسازند و ما از دیدن آثارشان لذت ببریم اما واقعیت این است که اکثر فیلم‌هایی که اکران گسترده دارند همین فیلم‌های مبتذلی هستند که باید درباره چگونگی صدور پروانه ساخت و نمایش‌شان از مدیران وزارت ارشاد سؤال پرسید. باید از مدیران فرهنگی پرسید که این فیلم‌ها چگونه ساخته می‌شوند؟ باید سؤال پرسید که چطور بسیاری از فیلم‌ها مثل فیلم «حکایت دریا» برای نمایش عمومی، نه‌تنها ماه‌ها که سال‌ها پشت در بسته بلاتکلیفی می‌مانند؟
از وضعیت استقبال از اکران آنلاین فیلم آماری در اختیار دارید؟
طبق آماری که به من داده شده در روز چهارشنبه که نخستین روز اکران آنلاین حکایت دریا بوده 10هزار بلیت فروخته شده‌است. من از این استقبال خوشحالم و البته می‌دانید که بیشترین زحمت برای تبلیغ این فیلم را اهالی سینما و البته عوامل فیلم بر عهده دارند و هر چند «حکایت دریا» نخستین فیلم بعد از انقلاب من است که بیلبورد دارد اما فعالیت‌های گروه در فضای مجازی در استقبال از فیلم بسیار مؤثر بوده است.
این روزهای کرونایی را چطور از سر می‌گذرانید؟
راستش من درگیر نوشتن یک فیلمنامه جدید بودم و وقت زیادی را هم برای سر و سامان دادن به مقدمات آغاز ساخت یک سریال صرف می‌کنم.
درباره جزئیات این سریال اطلاعات بیشتری در اختیار همشهری می‌گذارید؟
حدود 3 سال است که می‌خواهم براساس کتاب «داستان جاوید» نوشته اسماعیل فصیح که امتیاز ساختش را خریداری کرده‌ام یک سریال بسازم. قرار است این سریال را برای شبکه نمایش‌خانگی و پخش‌آنلاین آماده‌کنم. اگر مشکلات برطرف شود، ساخت آن را شروع خواهم کرد.
در همینه زمینه :
رمان
زندگی
گزارش
