قیاس کلانتری اشکال دارد

زهرا رفیعی- خبرنگار

 محیط‌زیست کشور شکننده‌تر از آن است که بتوان حتی یک درخت یا گونه جانوری را از دست داد و حفظ آن با مشارکت همه و بزرگ و با اهمیت نشان دادن همه اجزای آن به‌دست می‌آید. اخیرا رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور در مصاحبه‌ای از مردم تشکر کرد و گفت که «کل آتش‌سوزی که از اول سال داشتیم کمتر از ۱۵۰۰هکتار تا به امروز بوده است. محیط‌زیست و منابع طبیعی اهمیت دارد، ولی باید منصف باشیم. مردم هم خیلی رعایت می‌کنند وگرنه باید صدها هزار هکتار از منابع طبیعی را از دست بدهیم.» 
او البته تلویحا محیط‌زیست‌ایران را با استرالیا مقایسه کرده و گفته است: در استرالیا 2 میلیون و ۴۰۰هکتار و در کالیفرنیا ۶۰۰هکتار از جنگل‌ها سوخت. این سخنان از سوی کارشناسان مورد نقد قرار گرفته است.

قیاس بی‌ربط
قیاس سرزمینی که در بالای جدول کشورها براساس مساحت جنگل‌ها قرار دارد با ایران که کشوری خشک و بیابانی است جای شگفتی دارد.
هادی کیادلیری، دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور به همشهری می‌گوید: هر کشوری شرایط خود را دارد و چنین قیاسی اصلا درست نیست. به گفته او، در همه جای دنیا تخریب محیط‌زیست صورت می‌گیرد، ولی در کشور ما شرایط متفاوت از استرالیا و یا هر کشور پیشرفته دیگری است. از یک سو به‌دلیل شرایط جغرافیایی و آب و هوایی که در آن قرار داریم و از سوی دیگر ایران در مرحله‌ای از توسعه قرار دارد که هم‌‌اکنون همه منابع طبیعی بدون برنامه مصرف می‌شود.
دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی ادامه می‌دهد: فارغ از ارزش مالی، از لحاظ تراکم و انبوهی فقط 7درصد اراضی کشور جنگلی است که همه آن در حال نابودی است.
به گفته کیادلیری، در کشوری که چنین اکوسیستم شکننده‌ای دارد، محاسبه تخریب به هکتار کاملا غلط است، بلکه باید با شمارش تک تک درختان تخریب را محاسبه کرد. در ایران که 93درصد مساحت آن خشک و بیابانی است هر درختی که از بین برود، کشور را یک قدم به بیابانی شدن نزدیک می‌کند.
هادی کیادلیری، رئیس دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی واحد علوم و تحقیقات در این‌باره می‌گوید: از دست رفتن 20هزار هکتار عرصه جنگلی در جایی مثل شمال کشور به‌ معنای نابودی 40میلیون درخت است، ولی اهمیت همین مقدار در نقاط زاگرسی به‌مراتب متفاوت و بیشتر است. اهمیت یک بوته در مناطق بیابانی شاید بیشتر از یک راش در مناطق شمالی کشور باشد. سالانه ۱۲هزار هکتار جنگل در کشور آن هم در فاصله سال‌های 2015 تا 2020 از دست رفته است. فقط در 5سال اخیر 60هزار هکتار از جنگل‌های کشور به‌دلیل حریق، آفات و بیماری، سدسازی، جاده‌کشی، فعالیت‌های عمرانی و قاچاق چوب نابود شده است. به‌گفته هادی کیادلیری، دبیر مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور روند کلی آتش‌سوزی‌ها در سال‌های اخیر رو به افزایش است. 
او درباره دلایل این افزایش می‌گوید: مواد اشتعال‌زا در این سال‌ها افزایش یافته است. در زاگرس وقتی جنگل‌ها از بین می‌رود، انبوهی از گونه‌های علفی افزایش می‌یابد؛ به‌خصوص در ترسالی‌هایی مثل امسال. از سوی دیگر از آنجا که عامل آتش‌سوزی‌ها انسانی است، علل بروز آتش‌سوزی افزایش می‌یابد. کشاورزی و دامداری کنترل نشده نیز روزبه‌روز در حال گسترش است و بر انگیزه‌های آتش‌سوزی‌های تعمدی افزوده می‌شود.

درآمد شکار کجا خرج شده؟ 
عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، در بخش دیگری از سخنانش در مورد درآمد حاصل از مجوزهای شکار نیز توضیح داد و گفت که ۳۰درصد از درآمد حاصل از مجوزهای شکار به بومیان مناطق می‌رسد و مابقی برای حفظ و حراست از مناطق چهارگانه محیط‌زیست هزینه می‌شود. اسماعیل کهرم، بوم‌شناس که سال‌های عمر خود را صرف آموزش محیط‌زیست کرده است، در این‌باره می‌گوید: این اتفاق خوبی است به شرطی که روابط عمومی سازمان حفاظت محیط‌زیست نحوه خرج کردن درآمد پول حاصل از شکار برای جامعه محلی را اطلاع‌رسانی کند. تاکنون این سازمان چراغ خاموش عمل کرده است؛ درحالی‌که این سازمان باید با شفافیت عملکرد خود را بیان کند. به اعتقاد او، تعداد کسانی که از شهرهای بزرگ برای شکار به نقاط مختلف کشور می‌روند محدود است و این جامعه محلی است که با دست خود به حیات‌وحش و گیاهان محل سکونتش آسیب وارد می‌کند. اسماعیل کهرم می‌گوید: علاوه بر روشنگری، مشارکت جامعه محلی در حفظ زیستگاه اهمیت و تأثیر دارد و با راه‌اندازی کانون‌های شکار در نقاط مختلف می‌توان درآمد شکار را بین اهالی مناطقی که در مضیقه و سختی قرار دارند به‌صورت کمک هزینه و وام هزینه کرد. به‌گفته این استاد دانشگاه، سازمان حفاظت محیط‌زیست می‌تواند از پول حاصل از درآمد شکار به‌صورت شفاف برای جبران خسارت‌ها به محیط‌زیست استفاده کند یا اقدام به ساخت مسجد و حمام و مدرسه در مناطق محروم مناطق شکار کند.