زاگرس بیابان می‌شود

الهام مصدقی راد_خبرنگار


110فقره آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرسی و جنوب کشور تنها در هفته‌ای که گذشت رخ داد.جنگل‌های زاگرسی ایران با وسعت 6میلیون هکتار، 40درصد جنگل‌های کشور را تشکیل می‌دهند و از مهم‌ترین منابع تامین آب شیرین کشور هستند.
برآورد می‌شود 40درصد آب شیرین ایران توسط جنگل‌های زاگرسی تامین می‌شود و درختان قد کشیده در این عرصه آب قابل‌توجهی از بارش‌ها را به دل زمین هدایت می‌کنند. تعدد آتش‌سوزی‌ها در این عرصه جنگلی که طی سال‌های اخیر افزایش داشته، فشاری مضاعف بر دیگر فشارهای وارد آمده بر رویشگاه‌های زاگرسی وارد آورده و جنگل‌های زاگرسی را به بیابان شدن نزدیک می‌کند. کارشناسان جنگل ابتدای سال‌جاری هشدار داده بودند که جنگل‌های زاگرسی در فصول گرم امسال با آتش‌سوزی‌ گسترده مواجه می‌شوند.
 فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها نیز دیروز اعلام کرد، طی هفته گذشته 110مورد آتش‌سوزی در جنگل‌های جنوب و زاگرس رخ داد. این میزان عدد قابل توجهی در ابتدای فصل گرما است و نگرانی از آتش‌سوزی جنگل‌ها در تابستان گرم را بیشتر می‌کند
.
رویشگاه‌های زاگرسی ترمیم نمی‌شوند 
جنگل‌های زاگرسی به‌دلیل منبع ارتزاق و معیشت روستاییان، وضعیتی شکننده دارند. روستاییان منطقه وابسته به جنگل هستند و شخم زدن یک میلیون هکتار از زیراشکوب درختان در رویشگاه‌های زاگرسی به‌منظور کشاورزی و حضور قابل توجه دام در این عرصه نشان از وابستگی معیشت روستاییان به این جنگل‌ها دارد. همین فشارها وضعیت زاگرس را آسیب‌پذیر و شکننده کرد و آفات و خشکیدگی‌های وسیع به همراه آورد.
2میلیون هکتار از وسعت 6هکتاری رویشگاه‌های زاگرسی کشور گرفتار زوال و نابودی شده‌اند و وقتی فشارهای ناشی از تغییر اقلیم نیز به آن افزوده شود، اکوسیستم زاگرس را نیازمند مراقبت بیشتر می‌کند. اما بی‌توجهی‌ها وسعت 6میلیون هکتاری جنگل‌های زاگرس را به بیابان تبدیل می‌کند. به تمام این فشارها، ‌آتش‌سوزی‌های متعدد هم که افزوده شود، دیگر جنگل‌های زاگرسی توان ترمیم ندارند.
وقتی جنگل‌های زاگرسی که 40درصد آب شیرین کشور را تامین می‌کنند از بین بروند، بخش قابل‌توجهی از آب شیرین کشور تامین نخواهد شد و از بین رفتن درختان نیز فرسایش شدید خاک را به‌دنبال دارد و جذب 70تن گردوغبار که از کارکردهای یک هکتار جنگل است با خدشه روبه‌رو می‌شود.  
کارشناسان جنگل معتقدند، حرارت 60 تا 100درجه سانتی‌گراد اگر به لایه زیرین پوست درختان سرایت کند، لایه زاینده را از بین می‌برد و درخت نابود می‌شود. در آتش‌سوزی‌های شدید برخی رویشگاه‌های جنگلی، بعد از چندین دهه درختان دوباره ترمیم می‌شوند که بین 50 تا 100سال زمان می‌برد. این اتفاق اما در مورد جنگل‌های زاگرسی ایران بسیار بعید است. چون این محدوده تحت فشارهای مضاعف قرار دارد و نمی‌توان به بازگشت دوباره درختان امید داشت.

بلوط پارسی در معرض نابودی
درختان بلوط، حدود 80درصد درختان جنگل‌های زاگرسی را به‌خود اختصاص داده‌اند. بلوط ایرانی یا بلوط پارسی گونه انحصاری جنگل‌های زاگرسی است که با آتش گرفتن این جنگل‌ها، بلوط منحصر به فرد و خاص ایران نیز از بین می‌رود  که به گفته‌ کارشناسان، جنگل‌های بلوط ایران گونه‌های جانوری مرتبط همچون سنجاب ایرانی هم وجود دارند که با آتش گرفتن و از بین رفتن درختان بلوط این گونه ارزشمند و اکوسیستم مرتبط با آن هم از دست می‌رود که دیگر قابل جبران نیست.