۱۴ خرداد، پیوند امام و ملت

تورج فرهادی ـ شهردار منطقه۶ شهرداری تهران

«این انقلاب بی‌نام خمینی در هیچ جای جهان شناخته شده نیست». این دقیق‌ترین و رسا‌ترین توصیفی است که رهبر معظم انقلاب از عمق تأثیر‌گذاری یکی از برترین چهره‌های جهان اسلام بیان کرده‌اند. شخصیتی استثنایی و تاریخ‌ساز که این روز‌ها در آستانه سالگرد ارتحال ملکوتی وی قرار داریم. امام خمینی(ره) شخصیتی کم نظیر، عارفی پاکباخته، فیلسوفی ژرف‌نگر، فقیهی دانشمند و سیاستمداری بزرگ بود که توانست اسلام سیاسی را به‌عنوان ضلعی از اضلاع قدرت در نظام بین‌الملل معرفی کند. امام خمینی در جامعه‌ای ظهور کرد که حاکمان آن، دین‌ستیزی و استبداد را تلفیق کرده و تلاش جدی و گسترده‌ای را صورت داده بودند که با حاکمیت ناسیونالیسم افراطی که بیش از ایران، خاندان پهلوی در مرکز توجه آن قرار داشتند رگه‌ها و ریشه‌های پیوند‌دهنده هویت ایرانی و اسلامی را قطع کنند. در چنین فضایی و درست پس از تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی که با اعتراض علما و روحانیون همراه بود نقش تاریخی و دامنه تأثیر‌گذاری امام(ره) نمایان شد. امام خمینی(ره) که بعد از رحلت آیت‌الله بروجردی نافذ‌ترین مرجع دینی محسوب می‌شد با احساس خطر نسبت به اسلام و ارزش‌های اسلامی در سخنرانی کوبنده‌ای این تصمیم نادرست رژیم را محکوم کرد و رژیم شاه که آگاهی‌بخشی امام ، نفوذ و اثر‌گذاری کلام نورانی او را خطری بزرگ برای حاکمیت خود تلقی می‌کرد در اقدامی از سر استیصال و درماندگی امام را تبعید کرد. برخلاف تحلیل‌ها، امام و سخنان و آرمان‌های وی نه در تضاد با ملی‌گرایی و ایران‌گرایی که در تقابل با سوء‌استفاده و مصادره حس میهن‌پرستی از سوی شاه و خانواده او بود که در پوشش آن هر صدای مخالفی را سرکوب می‌کرد و در تحلیلی نادرست احساس می‌کرد با دور کردن امام از جامعه و مردم می‌تواند حوزه‌های علمیه و روحانیت به‌عنوان عالی‌ترین نماد عرصه عمومی و جامعه مدنی که می‌توانست در برابر زیاده‌خواهی حکومت قرار بگیرد و آن را مهار کند در انزوا قرار دهد. طبعا این تحلیل هم مانند بسیاری از تفسیر‌های پیشین اشتباه بود. به هر ترتیب نهضت اسلامی که از خرداد سال۴۲ آغاز شده بود در بهمن‌ماه۵۷ به پیروزی رسید و نهضت اسلامی به نظام اسلامی ارتقا پیدا کرد و امروز جمهوری اسلامی، به مثابه میراث گرانبها و ثمره مجاهدت‌ها و شهادت‌های فرزندان ایران در یکی از تاریخی‌ترین و حساس‌ترین مقاطع تاریخ ایران توانسته است در هجوم دسیسه‌ها، در یورش دشمنی‌ها و در خروش التهاب‌ها، کشتی انقلاب را به زعامت فرزند خلف خمینی کبیر هدایت و رهبری کند. امروز و در آستانه رحلت معمار کبیر انقلاب که با اتکای به مردم و اتکال به خداوند تبارک و تعالی توانست ملت‌های مسلمان منطقه و جهان را با الهام‌بخشی از انقلاب ایران از خطر استعمار و استبداد آگاه کند و جهان اسلام را به بلوکی قدرتمند در محاسبات اقتصادی، سیاسی و نظامی جهان بدل کند، جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم نه یک کلمه زیاد به‌عنوان راهبرد و دکترین اصلی نظام که بارها از سوی رهبر معظم انقلاب بر تحقق کامل و جامع آن تأکید شده است به‌عنوان حبل‌المتین و معیار وفاق ملی ملت ایران راه را بر تفسیر‌ها و تحلیل‌های معارض و متعارض از جمهوری اسلامی ایران سد می‌کند و در ذیل این گفتمان فکری و گفتار نظری، استقلال سیاسی و اقتصادی، حمایت از ملت‌های ستمدیده و جریان مقاومت در منطقه و جهان، توجه به تولید داخلی و اقتصاد ملی، مبارزه با فساد و توجه به معیشت مردم اهمیت پیدا می‌کند. بدیهی است مردم در نظام جمهوری اسلامی عاملی مشروعیت‌بخش و استراتژیک به شمار می‌آید که اعتماد متقابل حاکمیت و جامعه را به عنصری اساسی و قدرت‌آفرین بدل کرده است و همه این شاخص‌ها برآمده و برکشیده از افکار و آرای امام راحلی است که در مکتب او جوانان غیوری برخاستند که ۸سال از تمامیت ارضی کشور دفاع کردند. در آستانه سالگرد رحلت امام، ابعاد وجودی و سیاسی و فقهی این شخصیت کم‌نظیر جهان اسلام نیازمند بازخوانی دوباره است. بازخوانی و بازفهمی‌ای که از درون مکتب و گفتمان امام(ره) و مفسر بزرگ آن رهبر معظم انقلاب، می‌توان راهکار‌ها و سازوکار‌هایی استخراج کرد که با نگاه آزادی‌خواهانه‌‌، استقلال‌طلبانه و عدالت‌گرایانه مبتنی بر آموزه‌ها و انگاره‌های دینی بسیاری از مشکلات و بحران‌های کنونی را با رمز وحدت برطرف کند.