خفاش، مقصر احتمالی

واشنگتن‌پست در گزارشی که در‌ماه آوریل 2020منتشر شد، از نگرانی دیپلمات‌های آمریکایی از ایمنی آزمایشگاه ویروس‌شناسی ووهان در سال2018 خبر داد. این گزارش که براساس اسناد دولتی ردوبدل شده میان کارمندان سفارت آمریکا در سال2018 منتشر شده، نشان می‌دهد  که دیپلمات‌های آمریکایی طی تعامل با دانشمندان لابراتوار ویروس‌شناسی ووهان، متوجه شده‌اند آزمایشگاه با کمبود شدید تکنسین‌های آموزش‌دیده و متخصص و محققانی با توانایی مدیریت ایمن مواجه است. دیپلمات‌های آمریکایی اصرار داشته‌اند برای کاهش نگرانی‌های آمریکا از این آزمایشگاه، پشتیبانی بیشتری انجام دهند، اما این درخواست با کاهش بودجه مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها توسط دولت ترامپ همزمان شد و هرگز به آن توجهی نشد.
سناریوی نشت از آزمایشگاه، فرضیه‌ای که دونالد ترامپ به‌صورت خستگی‌ناپذیر و بدون ارائه هیچ مدرک مشخصی بر آن تأکید دارد، نسبت به فرضیه دست‌ساز بودن ویروس و استفاده از آن به‌عنوان سلاح بیولوژیکی، پذیرفته‌تر است. سناتور تام کاتن، یکی از افرادی است که در ژانویه سال2020 به شایعات درباره نشت ویروس کرونا از آزمایشگاه ویروس‌شناسی ووهان و دست‌داشتن انسان در آغاز همه‌گیری آن با این توییت دامن زد: هنوز نمی‌دانیم منشا ویروس کرونا چیست. ممکن است یک بازار، یک مزرعه، یا یک شرکت فرآوری مواد غذایی باشد. باید اشاره کنم که ووهان خانه تنها آزمایشگاه ویروس‌شناسی چین با سطح امنیتی چهار است که در آن روی مرگبارترین بیماری‌زاهای جهان، ازجمله ویروس کرونا کار می‌شود. ادعاهایی از این دست بارها و بارها توسط مقامات آمریکایی مطرح و توسط مقاماتی دیگر تکذیب شده است؛ مثلا رئیس سازمان اطلاعات لی آمریکا در روز 30آوریل 2020 در بیانیه‌ای احتمال آغاز شیوع بیماری به‌واسطه تماس مستقیم با حیوان آلوده یا به واسطه نشت غیرعمدی از آزمایشگاه ویروس‌شناسی ووهان را احتمالاتی قوی‌تر و منطقی‌تر از فرضیه سلاح بیولوژیکی دانست. همچنین نشریه نشنال اینترست وابسته به مرکز منافع ملی آمریکا، براساس پژوهش‌های علمی موجود در گزارشی در 17آوریل 2020هرنوع احتمال درباره سلاح بیولوژیکی‌بودن ویروس کرونا را رد کرد.
نظریه سلاح بیولوژیکی‌بودن ویروس کرونا از‌ ماه ژانویه سال2020 قوت گرفت. براساس این نظریه، ویروس کرونا توسط انسان و به‌عنوان یک سلاح بیولوژیکی در آزمایشگاه ساخته شده است. اگرچه توانایی انسان در ساخت ویروس قابل انکار نیست، اما دانشمندان به‌صورت مداوم دست‌داشتن انسان در ساخت این ویروس و مهم‌تر از آن ساخت ویروس به‌عنوان سلاح بیولوژیکی را رد کرده‌اند و تأکید دارند نتایج پژوهش‌های آنها نشان از منشا حیوانی ویروس دارد. برای مثال در پژوهشی مشترک میان دانشمندان آمریکایی، انگلیسی و استرالیایی که نتیجه آن در نشریه نیچر منتشر شد، محققان نه‌تنها دلیل انتقال ویروس از حیوان به انسان را طبیعی اعلام کردند بلکه احتمال درست‌بودن سناریوی نشت ویروس از آزمایشگاه‌ها را نیز تقریبا غیرممکن دانستند زیرا به گفته آنها هیچ‌یک از جهش‌های ژنتیک موجود در ویروس عامل همه‌گیری، شباهتی به جهش‌های ژنتیک که در آزمایشگاه‌ها روی ویروس اعمال شده، ندارند.
در راستای ادعاها و شایعاتی که درباره نشت ویروس از آزمایشگاه ووهان در جهان پخش می‌شد، نشریه پزشکی نیوانگلند در 26فوریه 2020 در مقاله‌ای به قلم 2تن از محققان مؤسسه ملی سلامت آمریکا اعلام کرد که ویروس کرونا از جایی به بیرون نشت نکرده است. براساس این مقاله، توالی‌نگاری RNA ویروس پخش‌شده در جهان شباهت بسیار بالایی با نسخه‌ای از ویروس دارد که در میان جمعیت خفاش‌ها در گردش است و اطلاعات اپیدمیولوژیکی نشان می‌دهد که ویروس از سوی یک خفاش به جانور دیگری- احتمالا پانگولین- که در بازار ووهان به فروش رسیده، منتقل شده است. این اطلاعات بعد‌ها توسط مقاله نشریه نیچر که در بالا به آن اشاره شد، به تأیید رسید زیرا در آن پژوهش نیز محققان دریافتند پروتئین‌های سطح ویروس که در هدف‌گیری سلول‌های انسانی نقش دارند، به اندازه‌ای دقیق عمل می‌کنند که ساخت آنها به‌دست انسان با استفاده از فناوری‌های کنونی، غیرممکن است. به گفته این محققان، ساختار ویروس کرونای جدید کاملا متفاوت از ساختار ویروسی است که انسان آن را ساخته باشد زیرا اگر انسان قصد ساخت سلاحی ویروسی داشته باشد، به سراغ ساختار ویروسی خواهد رفت که از قبل با توانایی بیماری‌زایی آن آشنایی داشته باشد، نه ویروسی که از احتمال انتقال یافتن آن به انسان بی‌اطلاع باشد.

رد منشاء انسانی
دانشمندان به‌صورت مداوم دست‌داشتن انسان در ساخت ویروس کرونا و مهم‌تر از آن ساخت ویروس به‌عنوان سلاح بیولوژیکی را رد کرده‌اند و تأکید دارند نتایج پژوهش‌های آنها نشان از منشا حیوانی ویروس دارد
علاوه بر این، عملکرد کنونی ویروس کرونا هیچ شباهتی به سلاح بیولوژیکی ندارد. براساس گزارش فوربس، ویژگی قابل توجه هر سلاح بیولوژیکی آمار بالای مرگ‌ومیر آن است که این اصل، با نرخ ابتلای یک‌درصدی ویروس کرونا در تعارض است.