تشدید رکود بازار گوشت؛ دام زنده بی‌مشتری شد

علی ابراهیمی_خبرنگار

آمارهای رسمی در حالی از رشد تولید و واردات انواع گوشت قرمز حکایت دارد که قیمت انواع دام سبک و سنگین تولید داخل در فصل رشد عرضه به‌شدت کاهش یافته است. این کاهش قیمت‌ها در شرایطی است که نرخ خرده‌فروشی انواع گوشت قرمز در بازار با وجود افت تقاضای ناشی از کاهش قدرت خرید مردم و فراوانی عرضه همچنان بالا مانده است. شکاف قیمت دام زنده و گوشت قرمز در حالی حفظ شده که دامداران از عرضه دام زنده سنگین(گاو) با زیان حداقل 9هزار تومانی در هر کیلوگرم خبر می‌دهند و تولید‌کنندگان دام سبک (گوسفندی و گوساله) نیز بر نبود مشتری برای این احشام، افت شدید قیمت‌ها و باقی‌ماندن دام تولیدی روی دست دامداران تأکید می‌کنند. بررسی قیمت خرده‌فروشی انواع گوشت قرمز در بازار مصرف نیز بیانگر نرخ 80تا بیش از 100هزار تومانی انواع گوشت گوساله و گوسفندی در بازار مصرف است اما تولید‌کنندگان تأکید می‌کنند که نرخ تمام‌شده هر کیلوگرم گوشت سنگین حداکثر به 70هزار تومان می‌رسد و سود حدود 10تا 20هزار تومانی دریافتی ناشی از فروش هر کیلوگرم گوشت قرمز به جیب واسطه‌ها و واردکنندگانی می‌رود که حتی در فصل رشد تولید و عرضه گوشت نیز با واردات بیش از نیاز بازار و فروش این فراورده‌ها با قیمت‌های بالا به سود‌های هنگفتی می‌رسند.

شرایط مساعد جوی و بارش‌های خوب در بهار امسال موجب بهبود شرایط مراتع برای تامین علوفه انواع دام سبک و سنگین شده است. اکنون در فصل عرضه انواع بره و گوسفند تولید شده به بازار، مشتری‌ای برای خرید دام از دامداران وجود نداشته و تولید‌کنندگان از پایین بودن نرخ عمده‌فروشی انواع دام زنده سبک و لاشه گوشت گوسفندی نسبت به قیمت‌های خرده‌فروشی این محصولات در بازار گلایه دارند. از سوی دیگر شرایط نسبتا باثبات تامین و تخصیص ارز 4200تومانی مورد نیاز واردات برخی نهاده‌های تولید دام سنگین مانند جو، ذرت و سویا زمینه وزن‌گیری مناسب دام سنگین پروارشده در پرواربندی‌های کشور را فراهم کرده است. همچنین متولیان تنظیم بازار در حالی از اتخاذ سیاست‌هایی برای خرید تضمینی انواع دام سبک و سنگین با نرخ مصوب خبر می‌دهند که فعالان صنفی از اجرایی نشدن این مصوبات و تحمیل فشار ناشی از پایین ماندن نرخ دام زنده در بازار به بخش تولید تأکید می‌کنند.

 شکاف قیمت گوشت از دامداری تا قصابی 
بررسی قیمت خرده‌فروشی انواع گوشت قرمز گوسفندی، گاو و گوساله در بازار نشان می‌دهد که با وجود رشد عرضه ناشی از افزایش تولید و سیاست‌های تنظیم بازار در ‌ماه مبارک رمضان، هنوز هم فاصله زیادی بین نرخ خرید دام زنده سبک و سنگین و فروش انواع گوشت گوسفندی و گوساله با در نظر گرفتن هزینه‌های تمام‌شده توزیع و سود خرده‌فروشی وجود دارد. مشاهدات میدانی خبر‌نگار همشهری از قیمت انواع گوشت گوسفندی و گوساله در میادین میوه و تره‌بار نشان می‌دهد که اکنون هر کیلوگرم گوشت قلوه‌گاه بی‌استخوان گوسفندی به نرخ 57هزار، راسته با استخوان گوسفندی 83هزار و 700، کف دست گوسفندی با ماهیچه 114هزارو 800، ران کامل ممتاز گوسفندی 125هزار، گردن گوسفندی 92هزار و 500، سردست گوسفندی 94هزار و 800، دمبالی‌چه گوسفندی 54هزار و 500، نیم شقه سردست گوسفندی 94هزار و 800، شقه لاشه گوسفندی 94هزار و 800و نیم شقه ران گوسفندی به نرخ 95هزار و 800تومان به مشتریان عرضه می‌شود. در بازار خرده‌فروشی گوشت گوساله و گاوی نیز قیمت فروش هر کیلوگرم سردست پاک کرده گوساله 97هزارو 800، ران پاک کرده گوساله 81هزار و 700، راسته پاک کرده گوساله 83هزار و 900، گردن گوساله 76هزار و 900، قلوه‌گاه گوساله 58هزار و 300، فیله پاک کرده گوساله 112هزار، دمبالی‌چه گوساله 52هزار و 400، ماهیچه گوساله 81هزار و 700، قلم گوساله 7هزار و سرسینه گوساله با قیمت 120هزار تومان به فروش می‌رسد.

کسادی بازار گوشت 
رئیس اتحادیه فروشندگان گوشت گوسفندی از رکود بازار گوشت قرمز خبر داد و اعلام کرد، اکنون نرخ هر کیلو دام سبک زنده در بازار بین ۴۳ تا ۴۵ هزار تومان است و هر کیلو گوشت شقه گوسفندی بدون دنبه با نرخ ۹۰ تا ۹۱ هزار تومان به مغازه‌دار ارائه و با قیمت ۱۰۰ هزار تومان به مصرف‌کننده عرضه می‌شود. علی‌اصغر ملکی، افزود: با توجه به شرایط مساعد بارندگی و وضعیت مناسب علوفه در صحرا، دامداران عجله‌ای برای عرضه دام زنده ندارند. همچنین با واریز حقوق‌ کارمندان و کارگران و بازگشایی رستوران‌ها بعد از تعطیلات ‌ماه مبارک رمضان باید منتظر ماند و دید که بازار گوشت به کدام سمت و سو می‌رود. او درباره آخرین وضعیت قاچاق دام زنده، افزود: رصد بازار دام زنده حاکی از آن است که قاچاق دام به میزان محدودی در حال انجام است. ملکی درباره احتمال کاهش قیمت گوشت گوسفندی، گفت: با توجه به افزایش قیمت سایر کالاها ازجمله حبوبات، نرخ فعلی گوشت و دام غیرمتعارف نیست، هر چند با افت قیمت موافق هستیم. همچنین با توجه به گرایش افراد به مصرف سبزیجات و خرید اقلامی مانند کدو و بادمجان در فصل تابستان، تقاضای چندانی برای خرید گوشت در بازار وجود ندارد.

عرضه چند نرخی گوشت قرمز 
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام وزارت جهادکشاورزی در گفت‌وگو با همشهری، بیان کرد: گوشت قرمز قیمت مصوب نداشته و بنابر نوع و کیفیت و در مناطق مختلف شهر تهران به قیمت‌های متفاوت به مشتریان عرضه می‌شود. حسن عباسی معروفان در مورد خرید دام سبک و سنگین مازاد بازار داخلی، افزود: مقرر شده تا دامداران طرح تحویل 3هزار تن گوشت دام سبک و 10هزار تن گوشت دام سنگین را با مشخص کردن قیمت و زمان تحویل ماهانه به شرکت پشتیبانی امور دام ارائه کنند. او افزود: درصورتی که دام سبک و سنگین مازاد باشد این شرکت آمادگی دارد تا مازاد نیاز بازار را با نرخ توافقی خریداری کند و ما نیز استقبال می‌کنیم تا به‌جای واردات گوشت منجمد یا دام زنده، نیاز ذخایر استراتژیک را از محل گوشت تولید داخل تامین کنیم. معروفان، افزود: این نرخ با درنظر گرفتن قیمت تمام‌شده تولید و قطعا بالاتر از نرخ گوشت گوساله و گوسفند وارداتی و به‌گونه‌ای خواهد بود که برای تولید‌کنندگان نیز صرفه اقتصادی داشته باشد. او در مورد تداوم واردات گوشت قرمز، افزود: شرکت پشتیبانی امور دام از ابتدای سال98 تا ابتدای اردیبهشت‌ماه امسال هیچ گوشت گوسفندی، گوساله و مرغ وارد نکرده است. اما این احتمال وجود دارد که بخش خصوصی نسبت به واردات گوشت قرمز با ارز نیمایی اقدام کرده باشد و در سال99 نیز مقرر شده تا دولت، واردات گوشت قرمز و مرغ نداشته باشد. معروفان، افزود: ستاد تنظیم بازار با بررسی میزان تولید داخل و نیاز بازار به گوشت و مرغ تصمیم‌گیری می‌کند اما شرکت پشتیبانی امور دام در وزارت جهادکشاورزی متولی حمایت از تولید بوده و نیازسنجی بازار توسط این ستاد انجام می‌شود. همچنین سفارش واردات گوشت قرمز با ارز نیمایی نیز توسط سایر دستگاه‌های دولتی ثبت می‌شود و ممکن است که بخشی از گوشت قرمز وارداتی توسط بخش خصوصی مربوط به ثبت سفارش سال گذشته یا حتی امسال باشد. مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام، افزود: هرگاه قیمت هر کیلوگرم دام سنگین گوساله زنده به کمتر از 28هزار تومان رسید، شرکت پشتیبانی امور دام، مازاد نیاز بازار را خریداری کرده و با افزایش بی‌رویه قیمت‌ها یا رشد تقاضای فصلی در برخی ایام، نسبت به عرضه گوشت ذخیره‌سازی‌ در بازار و تعدیل قیمت‌ها اقدام می‌کند.

خود تحریمی و زمینگیرشدن دامداران 
 رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی گاوداران در گفت‌وگو با همشهری با بیان اینکه اکنون دام زنده سنگین اصلا خریدار ندارد، گفت: واردات بیش از اندازه گوشت موجب شده تا نرخ هر کیلوگرم دام آماده کشتار سنگین به 25هزار تومان کاهش یابد. احمد مقدسی تأکید کرد که برخی با ارائه اطلاعات غلط به شورای امنیت ملی در مورد میزان تولید و نیاز بازار گوشت، موجب شدند تا 40هزار تن گوشت منجمد وارد کشور شده و از صادرات دام زنده جلوگیری شود. سال گذشته حدود 139هزار تن گوشت قرمز سبک و سنگین وارد کشور شده این در حالی است که به گفته متولیان تنظیم بازار و تولید، میزان مصرف سالانه گوشت قرمز در کشورمان حدود 900هزار تن است که حدود 880هزار تن آن در داخل کشور تولید می‌شود اما متأسفانه 7برابر نیاز بازار، گوشت وارد شده است. با وجود این اصلا دامداران را به ستاد تنظیم بازار راه نمی‌دهند چراکه بیش از 10بار درخواست بررسی صدور مجوز صادرات دام زنده و بازنگری در نرخ مصوب 2هزار و 390تومانی شیر خام در دامداری را ارائه کرده‌ایم که بی‌نتیجه مانده است. به گفته او اکنون اختلاف قیمت تمام‌شده و فروش هر کیلوگرم گوشت دام سنگین در بازار مصرف به 25تا 30هزار تومان رسیده و فروش ران گوساله کیلویی 110هزار تومان اجحاف به مردم است. مقدسی، افزود: نرخ هر کیلوگرم دام زنده سنگین در بازار در حالی به 25هزار تومان کاهش یافته که قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم از این محصول برای دامداران حتی با درنظر گرفتن نرخ ارز 4هزار و200تومانی تخصیص یافته به 3نهاده اصلی شامل ذرت، جو و سویا حداقل 34هزار تومان است و اکنون تولید‌کنندگان هر کیلوگرم دام زنده سنگین را با زیان 9هزار تومانی می‌فروشند. رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی گاوداران با اشاره به اینکه اکنون تولیدکننده، دام زنده را ارزان می‌فروشد، مصرف‌کننده گران می‌خرد و تنها وارد‌کنندگان و دلال‌های گوشت سود می‌برند، افزود: اکنون شکاف تولید تا مصرف گوشت قرمز به‌شدت افزایش یافته و مسئولان به‌ناچار ممنوعیت صادرات دام زنده را در دستور کار قرار داده و وارد‌کنندگان همچنان بر طبل واردات می‌کوبند. مقدسی با اشاره به اجرا نشدن طرح خرید تضمینی دام زنده توسط شرکت پشتیبانی امور دام، افزود: قیمت خرید تضمینی دام زنده در ستاد تنظیم بازار در حالی 27هزار تومان تعیین شده که هنوز این نرخ به شرکت پشتیبانی امور دام ابلاغ نشده و این شرکت به‌جای اعلام نرخ و خرید دام زنده، قیمت خرید لاشه دام 5تکه شامل 2 ران، 2 سردست و راسته و فیله را اعلام کرده است. او، افزود: اما دامدار قصاب نیست که گوشت شقه بفروشد و تنها باید دام زنده را به نرخ مصوب بفروشد اما متأسفانه تا‌کنون این مصوبه اجرایی نشده و شرکت پشتیبانی امور دام حتی یک کیلوگرم دام زنده تولید داخل را به نرخ مصوب خریداری نکرده است. رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی گاوداران با بیان اینکه متأسفانه صنعت دام و طیور دچار خود تحریمی شده و با این وضعیت همانند کاهش جوجه‌ریزی در صنعت طیور در آینده کسی به پرواربندی دام سنگین اقبالی نشان نمی‌دهد، افزود: اکنون حدود 200هزار راس دام سنگین (گاو) بدون مشتری دپو شده اما مسئولان اجازه صادرات دام زنده را نمی‌دهند و دپوی دام زنده سبک نیز به‌مراتب بیشتر از میزان دام سنگین است. مقدسی از ناکام ماندن طرح عرضه مستقیم گوشت قرمز خبر داد و گفت: طرح عرضه مستقیم گوشت قرمز به نرخ مصوب برای نزدیک به 20میلیون کارمند با عدم‌اقبال وزارت صنعت مواجه شده؛ طرحی که در آن پیشنهاد شده بود تا گوشت قرمز بسته‌بندی شده گوساله به نرخ کیلویی 72هزار تومان در قالب تعاونی‌های مصرف محلی به کارکنان دولت ارائه شود تا تولید‌کننده و هم مصرف‌کننده زیان نکنند.

بر‌توجهی به نرخ مصوب
قیمت خرید تضمینی دام زنده در ستاد تنظیم بازار در حالی 27هزار تومان تعیین شده که شرکت پشتیبانی امور دام به‌جای خرید دام زنده به نرخ مصوب، قیمت لاشه دام 5تکه شامل 2 ران، 2سردست و راسته و فیله را به دامداران اعلام کرده، اما دامدار، قصاب نیست و فقط باید دام زنده را به نرخ مصوب بفروشد. با این روند تا‌کنون شرکت پشتیبانی امور دام، حتی یک کیلوگرم دام زنده سنگین تولید داخل را به نرخ مصوب خریداری نکرده است

زیان دامداران
نرخ هر کیلوگرم دام زنده سنگین در بازار در حالی به 25هزار تومان کاهش یافته که به گفته دامداران قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم از این محصول با درنظر گرفتن نرخ ارز 4هزار و200تومانی تخصیص یافته به 3نهاده اصلی شامل ذرت، جو و سویا حداقل 34هزار تومان است و اکنون هر کیلوگرم دام زنده سنگین را با زیان 9هزار تومانی می‌فروشند