توقف طرح حفاظت جنگل‌های هیرکانی

الهام مصدقی راد- خبر‌نگار

جنگل‌های هیرکانی در چند دهه اخیر فشار مضاعفی را تحمل کرد و دستخوش تغییرات بسیار شد. گسترش فعالیت‌های صنعتی، تداوم فعالیت‌های معدنکاوی، سدسازی‌های متعدد و بعضا بدون مطالعات علمی کافی، گسترش ویلاسازی و حضور پیوسته و متراکم دام از دلایل تخریب جنگل‌های شمال کشور است. تخریب و ایجاد تغییر کاربری منبع ارزشمند هیرکانی با قدمت 40میلیون‌ساله، نتیجه نبود برنامه حفاظت از جنگل‌ها طی سال‌های گذشته بود. از سال گذشته اما تدوین برنامه مدیریت پایدار جنگل‌های هیرکانی کلید خورد تا روند تخریب عرصه‌های جنگلی را متوقف کند. هم‌اکنون یک میلیون از وسعت 2میلیون هکتاری جنگل‌های هیرکانی دارای برنامه است که آن هم صرفا به برنامه بهره‌برداری از جنگل معطوف است. اما برنامه مدیریت پایدار جنگل که سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در دستور کار قرار داده است، رویکرد حفاظتی را دنبال می‌کند. براین اساس فعالیت‌های مختلف براساس مسائل اکولوژیک، اقتصادی، اجتماعی با توجه به پهنه‌بندی‌های درنظر گرفته دنبال می‌شود تا کمترین آسیب به جنگل‌های 40میلیون ساله هیرکانی برسد.

نگرانی از اجرای ناقص طرح حفاظت 
رئیس شورای‌عالی جنگل به همشهری می‌گوید: با اجرای طرح مدیریت پایدار هر اقدامی که قرار باشد در محدوده رویشگاه‌های جنگلی اجرا شود و به جنگل آسیب برساند ممنوع می‌شود و فعالیت‌های سازگار با طبیعت بعد از بررسی در کارگروه‌های استانی و ملی اجرایی خواهد شد. فعالیت‌های معدنکاوی نیز که پیشتر اجرایی شده‌اند، بررسی و آسیب‌شناسی شده و باید تخریب‌های این فعالیت‌ها در جنگل کاهش یابد. درصورت لزوم نیز از ادامه فعالیت‌های تخریبی در جنگل جلوگیری می‌شود. کامران پورمقدم سال‌جاری را زمان اجرای طرح حفاظت از جنگل هیرکانی، اعلام کرده است، اما هنوز بودجه مورد نیاز برای تکمیل مطالعات طرح از سوی دولت به سازمان جنگل‌ها تخصیص نیافته و همین موضوع منجر به اجرای ناقص طرح می‌شود.

اعتباری که  نرسید
به گفته مدیرکل دفتر جنگلداری و امور بهره‌برداری سازمان جنگل‌ها، این اعتبار حدود 105میلیارد تومان است که باید تا پایان سال98 پرداخت می‌شد که هنوز تخصیص نیافته است.
محمدعلی معصومی به همشهری می‌گوید: «هم‌اکنون مطالعات نیمه تفصیلی در حال انجام است و تا تیرماه تکمیل می‌شود. بعد از آن مطالعات تفصیلی آغاز می‌شود که تا پایان سال‌جاری وارد فاز اجرایی خواهد شد. اما اگر اعتبار مورد نیاز تخصیص داده نشود، طرح مدیریت پایدار تنها در 200تا 300هزارهکتار از جنگل‌های هیرکانی اجرا می‌شود.» معصومی با اشاره به شیوع کرونا از اواخر سال گذشته و همزمانی آن با آغاز مطالعات پهنه‌بندی، به تلاش‌ها برای حضور در عرصه جنگل‌های هیرکانی اشاره کرد و گفت: با وجود این شرایط و لزوم فاصله‌گذاری، امکان حضور متراکم نیروها برای بررسی میدانی عرصه جنگلی وجود نداشت. اما با حداقل نیروها کار آغاز شد تا پروژه زودتر وارد فاز اجرایی شود.» سازمان جنگل‌ها تلاش دارد اجرای طرح حفاظت از جنگل هیرکانی که به ثبت جهانی نیز رسیده است به تعویق نیفتد و در چند نقطه پایلوت با همکاری اداره کل استان‌ها این طرح اجرایی شود. اما عدم‌اختصاص بودجه مورد نیاز و عدم‌اجرای کامل طرح در تمام عرصه‌ 2میلیون هکتاری جنگل هیرکانی، روند تخریب و خسارت به جنگل‌های ملتهب هیرکانی را تشدید می‌کند.