حساسیت آمریکا به رابطه ایران و ونزوئلا

اصغرصوفی _ خبرنگار

طی 2 هفته گذشته، دولت آمریکا و برخی رسانه‌های آمریکایی ادعاهای مختلفی را درباره همکاری‌های تجاری ایران و ونزوئلا مطرح کرده و تلاش کرده‌اند روابط 2 کشور را تحت فشار قرار داده و در این زمینه مانع‌تراشی کنند. در جدیدترین مورد، روزنامه «نشنال» به نقل از یک مقام آمریکایی مدعی شده که ایران به ونزوئلا سوخت می‌فرستد. به همین جهت، دولت ترامپ در حال بررسی گزینه‌های مختلف برای واکنش به این اقدام است. این مقام آمریکایی همچنین ادعا کرده که دولت نیکولاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا در ازای دریافت سوخت، چندین تن طلا به ایران می‌دهد. او در ادامه گفته این اقدام نه‌تنها برای آمریکا غیرقابل پذیرش است، بلکه در منطقه نیز پذیرفتنی نیست و ما به‌دنبال اقداماتی هستیم که انجام دهیم.

پیش از این، در 11اردیبهشت، «الیوت آبرامز» مسئول امور ونزوئلا در دولت آمریکا، مدعی شده بود که ایران مشغول اعزام هواپیماهای بیشتر و بیشتری به این کشور بوده است. وی گفته بود: حدس ما این است که آنها برای این خدمات طلا دریافت می‌کنند. هواپیماهایی که از ایران وارد می‌شوند و تجهیزاتی برای صنعت نفت ونزوئلا می‌آورند، در ازای این تجهیزات طلا برمی‌گردانند. در همین حال، شبکه خبری بلومبرگ مدعی شده بود که دولت ونزوئلا این‌ماه ۹ تن طلا معادل حدودا ۵۰۰ میلیون دلار را در ازای خدمات ایران برای بازسازی پالایشگاه‌های این کشور با هواپیما به ایران ارسال کرده است.
پیش‌تر «مایک پمپئو»، وزیر خارجه آمریکا با متهم کردن شرکت هواپیمایی ماهان به تحویل محموله‌های نامعلوم به دولت ونزوئلا خواستار متوقف شدن پروازهای این شرکت شده و گفته بود: «طی روزهای گذشته، چندین هواپیمای متعلق به ماهان‌ایر کمک‌های نامعلومی برای دولت مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا ارسال کرده‌اند.»
پس از آن، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز با طرح ادعاهایی علیه شرکت هواپیمایی ماهان، خواستار تحریم این شرکت از سوی کشورهای جهان شد. مورگان اورتاگوس در پیامی توییتری نوشت: ماهان ایر منتشر‌کننده سلاح‌های دردسرساز کشتار جمعی است و از تروریسم و حکومت مادورو حمایت می‌کند. همچنین گفته می‌شود که این شرکت هواپیمایی ویروس کرونا را گسترش می‌دهد! این مقام آمریکایی در تلاش برای ترغیب کشورهای دیگر به حمایت از این موضع غیرقانونی آمریکا علیه یک شرکت هواپیمایی نوشت: با خارج نگه داشتن ماهان‌ایر از کشورتان، از ویروس کرونا و خطرات تحریم‌ها دوری کنید.
در پی طرح ادعاهای مختلف از سوی مقامات آمریکایی درباره روابط جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا، مقامات ایران هم به این ادعاها پاسخ داده‌اند؛ سیدعباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران طی سخنانی در 12اردیبهشت، اظهارات بیان شده از سوی آمریکایی‌ها را بی‌اساس و در جهت زمینه‌سازی‌ برای اعمال فشار بیشتر از سوی آمریکا بر دولت ونزوئلا و ایجاد اخلال و دخالت در روابط تجاری بین ۲ کشور ایران و ونزوئلا ارزیابی کرد. موسوی افزود: دولت آمریکا که در اجرای سیاست‌های خود در ونزوئلا ازجمله تحریم اقتصادی، تهدید نظامی و اخیرا تشکیل شورای انتقالی، به‌دلیل مقاومت دولت و مردم آن کشور با شکست مواجه شده با ایراد اینگونه اتهامات سعی دارد در برنامه دولت ونزوئلا برای بازسازی پالایشگاه‌های آن کشور و تولید فرآورده‌های نفتی ازجمله بنزین که هم‌اکنون به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه آمریکا با کمبود روبه‌روست، مانع‌تراشی کند. پیش از این، حجت‌الله سلطانی، سفیر ایران در کاراکاس نیز درباره ادعای ارسال بنزین از ایران به ونزوئلا توضیح داد: تا به امروز، از ایران بنزین به ونزوئلا انتقال داده نشده است. دولت 2 کشور مذاکراتی در زمینه همکاری‌های تجاری دارند اما تا به امروز سوخت ایران به ونزوئلا نرسیده است. سلطانی با رد ادعاها مبنی بر انتقال طلا از ونزوئلا به ایران، گفت: ارسال مقدار عنوان شده ۹ تن طلا توسط دولت ونزوئلا را تکذیب می‌کنم. این یک شایعه بی‌اساس و محصول دام‌های رسانه‌ای بوده و کاملا نادرست است.

سابقه تنش در یک سال گذشته
اختلاف ایران و آمریکا درباره ونزوئلا از سال گذشته و در پی کودتای ناکام علیه دولت مادورو آشکارتر شد؛ 2 کشور مواضع کاملا متفاوتی را در قبال این کودتا اعلام کردند؛ درحالی‌که واشنگتن از خوان گوایدو، رهبر مخالفان دولت ونزوئلا حمایت می‌کرد، جمهوری اسلامی ایران مداخلات آمریکا را محکوم کرد و از دولت قانونی ونزوئلا حمایت کرد. فروردین‌ماه 98نیز وزیرخارجه آمریکا مدعی شد که حضور ایران در آمریکای جنوبی برای اهداف مخرب است. مایک پمپئو همچنین از برقراری پروازها میان ایران و ونزوئلا ابراز نگرانی کرده و گفته بود: «ایالات متحده با شرکای خود در این زمینه برای از بین بردن این شبکه‌ها و این خطر همکاری می‌کند.» همان زمان، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به این ادعای پمپئو گفته بود: «آمریکای ترامپ‌ می‌خواهد همچون قرن نوزدهم، آمریکای لاتین را تبدیل به حیاط خلوت خود کند؛ غافل از اینکه ملت‌های جهان و آمریکای لاتین بیدار شده‌اند و چرخ زمان به عقب باز نمی‌گردد.» موسوی افزود: «درحالی‌که به درخواست دولت ونزوئلا متخصصان ایرانی تلاش می‌کنند به بهبود سیستم آب و برق در آن کشور کمک کنند، آمریکا 30میلیارد دلار ذخایر ارزی ونزوئلا را غارت کرده و ملت آن را آماج تروریسم اقتصادی خود قرار داده است و از آنها می‌خواهد یا علیه دولت مشروع خود شورش کنند یا گرسنگی بکشند.»

دوستان دوران تحریم
حساسیت‌ها و نگرانی‌های ایالات متحده آمریکا به حضور ایران در آمریکای لاتین، منطقه‌ای که آن را حیاط خلوت خود می‌داند، تازگی ندارد. آمریکا همواره درباره حضور و نفوذ جمهوری اسلامی ایران در این منطقه هشدار داده است. فشارهای امروز دولت آمریکا به روابط ایران و ونزوئلا نیز یادآور مخالفت‌های آمریکا با گسترش روابط جمهوری اسلامی ایران با ونزوئلا و سایر کشورهای آمریکای لاتین در دولت‌های نهم و دهم در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما است؛ همزمان با دور پیشین تحریم‌های آمریکا علیه ایران، در خردادماه 92دولت آمریکا با طرح ادعای صدور بنزین به ایران از طرف ونزوئلا، شرکت نفتی «پترولئوس» این کشور را مورد تحریم قرار داد. همان زمان، نیکلاس مادورو، وزیرخارجه وقت ونزوئلا اقدام آمریکا را غیرقانونی و توهین‌آمیز توصیف و اعلام کرد که این کشور رسما روابطش با ایالات متحده را قطع کرده است. وزیر انرژی ونزوئلا نیز در واکنش به فشارهای آمریکا، گفته بود که ونزوئلا به حفظ روابطش با ایران و هر کشور دیگری که بخواهد، ادامه خواهد داد.