نساجی وطن خواب تولید می‌بیند

نفیسه زمانی‌نژاد | اصفهان- خبرنگار:

مدت‌هاست سونامی ورشکستگی کارخانه‌های نساجی اصفهان آغاز شده است و هر بار گریبان یکی از کارخانه‌های پرقدمت این دیار را می‌گیرد. کارخانه پرقدمت وطن نیز یکی از این کارخانه‌های ورشکسته اصفهان است که روزگاری از مهم‌ترین مراکز نساجی ایران به شمار می‌آمد اما اکنون در همین سراشیبی قرار گرفته است. به طوری که به جای تولید پارچه، در آن فعالیت‌هایی دیگر انجام می‌گیرد. 


پیشینه کارخانه وطن

تولید صنایع نساجی مدرن در اصفهان با کارخانه وطن شروع شد. کارخانه وطن تا سال1311 که حوادث دیگری در کشورمان و در اصفهان اتفاق افتاد، تنها مجتمع صنعتی مدرن شهر بود و در پی آن کارخانه‌های صنعتی دیگر یکی پس از دیگری سر برآوردند. ماجرای راه‌اندازی این کارخانه به سال 1304 باز می‌گردد که دو نفر از بازرگانان اصفهان به نام فضل‌الله دهش و محمدحسین کازرونی به شراکت یکدیگر این کارخانه را در اصفهان بنا کردند. بر اساس نقل‌قولی که روزنامه اخگر همان زمان به چاپ رسید؛ «دهش در چند سنه قبل مسافرتی به آلمان نموده و به راهنمایی مسترشونمان، ماشین‌آلات ریسمان تابی و نساجی و تکمیل پارچه و لوکومبیل و موتور خریداری کرده و پس از پرداخت بیعانه آن، به ایران مراجعت نمود. در اصفهان با آقای حاجی محمدحسین کازرونی عقد شراکتی بسته، جزئی سهم هم به یکی دو نفر دیگر فروخته شد. بدواً برای محل کارخانه، شروع به ساختمان کردند در بنایی در اراضی هفت‌دست که متعلق به خودشان بوده و چهار نفر آلمانی هم برای سوار کردن ماشین‌ها استخدام نمود.»

پس از 5 سال سعی و کوشش، کارخانه نساجی اصفهان موفق شد بهترین پارچه‌های گواردین، پالتویی، فانتزی، اسپورتی و پتوهای کرکی اعلا را مطابق بهترین پارچه‌های اعلای اروپا تهیه کند. شرایط عالی در کارخانه ادامه داشت تا آن که وطن با مشکلاتی چون بدهی‌های بانکی و عدم نوسازی ماشین‌آلات روبه‌رو شد اما به فعالیتش ادامه داد. تولید پارچه در شرکت وطن، در سال‌های پس از انقلاب نیز ادامه یافت و در سال 1383 این شرکت به بخش خصوصی واگذار شد. درواقع واگذاری کارخانه به بخش خصوصی غیرمتخصص نخستین ضربه به شرکت وطن بود. به طوری که از آن زمان بی‌رونقی و مشکلات این کارخانه آغاز شد. پس از 3 سال مجددا کارخانه به گروه دیگری واگذار شد که آنان هم سررشته ای از اداره کارخانه نساجی نداشتند. با این وجود فعالیت کارخانه  تا سال 96 هم با دشواری ادامه یافت؛ همچنین مشکلاتی دیگر چون رکود بازار داخلی، افزایش حجم واردات، افزایش بهای تمام‌شده و افزایش هزینه‌های نگهداری کارخانه دست به دست هم دادند تا در این سال ورشکستگی کارخانه در رسانه ها اعلام شود و 300 کارگر آن بیکار شوند.  البته این روزها خبرهایی از فعالیت های محدود در این کارخانه به گوش می رسد.


تولید کالای خواب در وطن 

 «علیرضا فقیهی» مدیر فنی کارخانه وطن، در مورد شرایط فعلی این کارخانه می‌گوید: در حال حاضر بخشی از این کارخانه تحت نظر بخش خصوصی به تولید کالای خواب اختصاص یافته است و نزدیک به 65 نفر در این بخش مشغول فعالیت هستند. وی در رابطه با کارگران سابق این کارخانه تصریح می‌کند: به غیر از 5 نفر از کارگران قبلی که اکنون در کارخانه در حال فعالیت هستند تعدادی دیگر که نیروی رسمی بودند بازنشسته شدند و با حدود 300 نفر از کارکنان قراردادی هم تسویه حساب شده است. این فعال می‌افزاید: بخشی از دستگاه‌های این کارخانه به فروش رفتند و تعدادی هم هنوز باقی است. 

فقیهی خاطرنشان می‌کند: متأسفانه مواردی چون واگذاری کارخانه به بخش خصوصی، حمایت نکردن بانک‌ها، واردات کالای خارجی، فقدان تکنولوژی پیشرفته و مهم‌تر از همه نوسانات ارز باعث شد این کارخانه با مشکلات بسیار روبه‌رو شود و اکنون هم با وجود آن که مسئولانش به دنبال توسعه دوباره کارخانه هستند، هنوز اقدامی جدی انجام نشده است. 


وطن از فعالیت اصلی‌اش بازمانده است

«مرتضی منصوری»، رئیس اتحادیه بافندگان کارگاه‌های نساجی اصفهان، با اشاره به ورشکستگی کارخانه وطن بیان می‌کند: معضلی چون واردات بی‌رویه و وابستگی به مواد اولیه خارجی از مهم‌ترین دلایل بروز بحران در صنعت نساجی است. وی توضیح می‌دهد: به عنوان نمونه تقریبا تمام پنبه مورد استفاده در نساجی باید وارد شود در حالی که تولید پنبه داریم ولی مناسب برای ریسندگی نیست؛ همچنین پلی‌استر با وجود تولید داخل از خارج وارد می‌شود. این فعال اظهار می‌کند: یکسری از مشکلات حاشیه‌ای دیگر مانند نبود تسهیلات بانکی هم به این بحران دامن زده است و مهم‌تر از همه به‌روز نبودن ماشین‌آلات موجب شده است صنعت نساجی به این مرحله برسد. وی تصریح می‌کند: با توجه به قرار گرفتن کارخانجات بزرگ نساجی در اصفهان و مشکلاتی که برای صنعت نساجی پیش آمده است میز نساجی کشور به استان اصفهان داده شد تا برای بررسی مشکلات این صنعت و رفع آن‌ها جلساتی برگزار شود.پیشنهاداتی چون، حذف ارزش افزوده برای فعال شدن تولید، تخصیص وام‌های مخصوص تولید و فراهم کردن شرایط مناسب برای تولید و... ارائه شد اما متاسفانه هنوز اقدامی اساسی در این راستا انجام نشده است. 

در ادامه منصوری می‌گوید:  در رابطه با کارخانه پرقدمت وطن نیز شرایط به گونه‌ای شد که امکان ادامه تولید از دست رفت و به تعطیلی کشیده شد. کارخانه‌ای که در زمان فعالیت، خطوط فاستونی بسیار خوبی داشت و می‌توان گفت اولین کارخانه تولید فاستونی مرغوب کشور بود، امروز به حالت تعطیلی درآمده است. به گفته این مسئول این کارخانه قدیمی در طول زمان چندین دفعه مکانش جابه‌جا و مدیریتش هم دست‌به‌دست ‌شد. زمانی که آقای مظاهری این کارخانه را خرید با وجود مشکلاتی چون بدهی موجود، ماشین‌آلات فرسوده همچنان فعالیت می‌کرد. اما با درگذشت مظاهری این کارخانه به دست فرزندان ایشان افتاد و به تدریج به دلایل فشار کاری، نبود درآمدزایی و برخی دیگر از مسائل به فکر تعطیل کردن کارخانه افتادند. سرانجام تعدادی از خطوط فروخته شد و اکنون به دنبال فروش زمین آن هم هستند. وی بیان می‌کند:  با وجود سیستم تکمیل بسیار خوبی که این کارخانه داشت از آن‌جا که نساجی سیستمی به‌هم‌پیوسته است و همه خطوط یک کارخانه به‌صورت زنجیروار به هم مرتبط هستند، لازم بود همه این خطوط پیشرفته باشند و نبود این مهم، مشکلی بزرگ برای این محل به شمار می‌رفت. 

این فعال می‌گوید: هم‌اکنون فعالیت جدیدی به نام تولید کالای خواب در بخشی از کارخانه راه‌اندازی شده است ولی موضوع آن است که این کارخانه، محل تولید کالای خواب نیست بلکه اصل فعالیت وطن و معروفیت آن به تولید پارچه پشمی بود که نابود شد. منصوری در رابطه با امکان راه‌اندازی مجدد آن خاطرنشان می‌کند: تعطیل شدن کارخانه چندان اقدام دشواری نیست ولی متاسفانه راه‌اندازی مجدد آن بسیار سخت و تقریباً غیرممکن  است.