شهر بی دروازه

فرزانه ابراهیم‌زاده   

کارگران در حاشیه ستون‌های خراب شده دروازه‌ها بی‌توجه به چشمی که در حال ثبت آنهاست در حال کار کردن هستند؛ کارگرانی که نمی‌دانند در حال تخریب بخشی از هویت تاریخی پایتختی هستند که هنوز ۱۵۰‌سال از ثبتش به‌عنوان پایتخت ایران نگذشته است. آنچه دوربین‌ها ثبت نکردند تصویری از کریم‌آقا بوذرجمهری، کفیل بلدیه تهران است که با سبیل‌های تاب‌داده ایستاده و خراب شدن این هویت را نظاره می‌کند. داستان دروازه‌های تهران از زمانی شروع شد که شاه تهماسب صفوی تصمیم گرفت به شهر کوچکی که داشت جای ری را در منطقه جنوب البرز می‌گرفت سامانی بدهد. او برای این شهر، حصاری ساخت و 4دروازه که از 4سمت اجازه ورود به شهر را می‌داد. اما این چهار دروازه بعدها به 6دروازه تغییر کردند. در آ‌ذر ۱۲۴۶ زمانی که ناصرالدین‌شاه تصمیم به بزرگ کردن شهر تهران گرفت دروازه‌های شاه تهماسبی را تخریب کرد و به‌ جایش ۱۲دروازه جدید ساخت؛ دروازه‌هایی که ۶۳سال دیگر از مرز پایتخت مواظبت کردند. اما در سال۱۳۰۹ سرانجام تکلیف دروازه‌های تهران را شاه تازه رسیده پهلوی روشن کرد و دستور داد تا ۱۲ دروازه اطراف شهر را تخریب کنند؛ تخریبی که باعث شد تا تهران از شهری کوچک بی‌دروازه و حصار به کلانشهری تبدیل شود که هنوز هم دارد پیش‌تر می‌رود.