سوگلی 99

مائده امینی ـ روزنامه‌نگار

این روزها همه از بورس حرف می‌زنند، دنبال کد سهامداری می‌گردند و تلاش می‌کنند سر از بازار سرمایه دربیاورند؛ صدور کد بورسی 3.5 برابر شده است. در فروردین‌ماه سال گذشته ۵۵ هزار کد توسط سامانه سجام صادر شده و این درحالی است‌که در فروردین امسال، این رقم به بیش از ۱۹۳‌هزار کد رسیده است. بیشتر تازه‌واردها با نگرانی نابودی سرمایه‌های خردشان سراغ بازار سرمایه‌ آمده‌اند. علی، استاد دانشگاه اصفهان که با تعطیلی دانشگاه‌ها و شیوع ویروس کرونا، ‌فرصت کسب درآمد از کلاس‌های خصوصی را از دست داده است به همشهری می‌گوید: حقوق استادانی مثل من که نیروی حق‌التدریس محسوب می‌شویم، بخور و نمیر است. در انتهای هر ترم بین 3 تا 4میلیون تومان به‌ حساب من واریز می‌شود که کفاف خرج زندگی را نمی‌دهد و از سوی دیگر امکان برگزاری کلاس‌های خصوصی را ا‌ز دست داده‌ایم. من تمامی پس‌اندازم 20میلیون تومان بود که آن را وارد بازار سرمایه کرده و با مشورت یکی از دوستانم تعدادی سهام خریدم. اطرافیانم می‌گویند در 6‌ ماه می‌توانم 5 الی 10تومان سود کنم چون فعلا دولت قصد حمایت از بازار را دارد. همین هم بشود راضی‌ام. زهره که کارشناسی ارشد مدیریت مالی دارد اما سال‌هاست در بازار سرمایه فعالیت می‌کند. او درباره خرید و فروش‌ این روزهایش می‌گوید: تا پیش از این خیلی از ما دوست داشتیم که بازار سرمایه رونق بگیرد و کدهای بورسی فعال به جمع سهامداران اضافه شود اما امروز نظم بازار به‌هم‌ریخته. تا نمادی یک درصد منفی می‌شود صف‌های فروش تشکیل می‌شود و ارزش سهم را پایین می‌آورند. نمی‌دانم این بازار هیجانی تا کجا می‌تواند به حیات خود ادامه دهد اما به‌نظر می‌رسد که حمایت‌ها از بازار تا شهریور‌ماه ادامه دارد. از سوی دیگر سود برخی از سهم‌ها اصطلاحا پیش‌خور شده است که من فکر می‌کنم این اتفاق کسب سود در بازار را مشکل خواهد کرد. زهره ادامه می‌دهد: البته رویکرد مجلس جدید هم ممکن است  بورس را از عرش به فرش برساند.
 
بازدهی رؤیایی بورس 
در سالی که گذشت، بازار سرمایه یک سال استثنایی را پشت سر گذاشت. بازدهی بورس را برای سال مورد بحث، 188درصد برآورده کرده‌اند. ابتدای سال98 بازار سرمایه کارش را با شاخص 179هزار شروع کرد و پایان سال پرونده این بازار پرسود با شاخص 508هزاری بسته شد.
دوماهه ابتدایی سال‌جاری هم تقریبا روزهای خوشی برای بورس‌بازها بود. بازدهی این بازار در این دو‌ماه حدود 90درصد برآورد می‌شود؛ ‌شاخص بیش از 508 هزار واحدی ابتدای سال، در روز آخر اردیبهشت به مرز 986هزار واحد رسیده است. پربیراه نیست اگر بگوییم بورس یک رشد شارپی را در دو‌ماه فروردین و اردیبهشت تجربه کرده است اما آیا این رشد ادامه خواهد داشت؟ 




اما و اگرهای رشد و سقوط بازار سرمایه 
تحلیل بازار کنونی بسیار مشکل است. بعضی از اقتصاددانان بر این باورند که نقدینگی فزاینده‌ای که در بازار بورس وجود دارد مثل یک آب پرفشار عمل می‌کند، اما از آنجا که حوض بورس کوچک است و بازار هنوز عمق لازم برای این حجم از سرمایه‌گذاری را ندارد، این نقدینگی سرریز می‌کند و برای خرید سهام صف خرید تشکیل می‌شود. همچنین یکی دیگر از ویژگی‌هایی که بازار سرمایه این روزها دارد، واقعی نبودن قیمت بعضی از سهام‌هاست. ارزش کنونی سهام بسیاری از شرکت‌ها از ارزش ذاتی آنها بیشتر است. برخی شنیده‌ها در ابتدای سال‌جاری حکایت از آن داشت که تنها 20درصد از شرکت‌ها قیمت سهامشان بالاتر از ارزش ذاتی آنهاست. حالا اما دوباره تحلیل‌های تازه‌ای درباره بورس ارائه می‌شود؛ چرا که امروز و بعد از رشد شارپی بورس باید گفت قیمت سهام بیش از 80درصد شرکت‌های بورس بیش از حد خود افزایش یافته است و این می‌تواند زنگ خطر بزرگی برای سهامداران باشد. کمااینکه امروز می‌بینیم که بازار روزهای منفی بیشتری در خرداد به‌خود دیده و وارد دوره اصلاحی شده است.
تصور کنید در 25روز نخست امسال تعداد 651هزار و 959نفر در سامانه سجام ثبت‌نام کردند، 18برابر سال گذشته، تا تعداد کل ثبت نام‌کنندگان در این سامانه از مرز 4میلیون و 300هزار نفر عبور کند. آیا بورس ایران ظرفیت پذیرش این حجم از سرمایه‌دار را دارد؟
این در حالی است که تحلیل‌گران کهنه‌کار دیگری هم بر این باورند که هدایت نقدینگی‌های خرد به بورس و حمایت بی‌چون‌وچرای دولت از این بازار، کم‌کم موجب افزایش عمق بازار سرمایه می‌شود. با توجه به اینکه صندوق سه‌گانه ETF‌ با سبد بانکی، نفتی و خودرویی توسط دولت ارائه شده و خواهد شد، به‌نظر می‌رسد دولت قصد دارد که حداقل تا پایان تابستان بازیگردان خوبی برای بازار سرمایه باشد.


بازاری برای همه
احسان رضاپور ـ کارشناس بازار سرمایه




 رونق بورس دیگر صرفا رونق یک بازار به واسطه عرضه و تقاضا نیست. امروز هم منافع اقتصاد کلان کشور به بورس گره خورده، هم نقدینگی‌های خرد طیف گسترده‌ای از مردم بلاتکلیف مانده‌ و کم‌کم راهی جز خرید سهام برای آنها باقی نمانده است؛ مردمی که کم‌کم به این باور رسیده‌اند که می‌توانند خود را در برابر تورم‌های لجام‌گسیخته با سرمایه‌گذاری در بورس، تا حدی بیمه کنند. از سوی دیگر، واگذاری‌هایی که برای سال‌جاری در بودجه پیش‌بینی شده است در کنار کاهش درآمد نفتی، مالیاتی و... دست‌ به‌ دست هم می‌دهد تا بازار سرمایه امسال سال متفاوتی را تجربه کند. در واقع دولت به رونق بازار بورس نیاز دارد. یکی دیگر از عواملی که می‌تواند در بازار سرمایه سال99 تأثیرگذار باشد، نرخ ارز است. نرخ ارز نیمایی در ارزش سهام‌های موجود در بازار سرمایه تأثیر بسزایی دارد و همانطور که دیدیم افزایش نرخ ارز نیمایی و بازار آزاد از زمستان 98 کلید خورده است .
 سهام عدالت، ‌عامل رونق‌بخش دیگر به بورس است. به‌زودی بخش عمده‌ای از جامعه سراغ بازار سرمایه می‌آیند. به مرور زمان طیف گسترده‌ای با این بازار آشنا می‌شوند، نوسان‌های آن را می‌شناسند و افت‌وخیزهای بورس را تجربه می‌کنند. سیاستگذاران به خوبی می‌دانند که این جامعه تازه‌وارد، نیاز به چشیدن بازدهی زودهنگام دارد. احتمالا همین موضوع هم می‌تواند به تداوم رونق بازار سرمایه‌ کمک کند. نگارنده بر این باور است تا زمانی که خلق نقدینگی ادامه‌دار است، تضعیف ارزش پول ملی ما ادامه خواهد داشت و این تضعیف ادامه‌دار، اثر خود را در نرخ ارز نشان خواهد داد و تغییرات نرخ ارز نیمایی (‌افزایش) بر نرخ‌های فروش شرکت‌ها در بازار سرمایه تأثیر بزرگی خواهد گذاشت. اما اگر نرخ ارز ثابت بماند، قیمت‌ سهام‌ها شاید کاهش پیدا نکند اما جذابیت خود را نیز از دست خواهد داد. در صورت ثبات کنونی نرخ ارز هم به‌نظر می‌رسد در روزهای پساکرونا، شرکت‌های مختلف نه فقط در ایران که در سراسر جهان، وضعیت فروش بهتری را تجربه خواهند کرد که این افزایش حجم فروش، می‌تواند قیمت‌ها در بورس را برای سهامداران جذاب‌تر کند. بازار سرمایه حباب ندارد.
 در واقع اگرچه ارزش کنونی سهام تعدادی از شرکت‌ها از ارزش واقعی‌شان بیشتر شده و ممکن است در ادامه سقوط قیمتی را تجربه کنند اما بیشتر سهم‌های موجود امروز بازار سرمایه، در وضعیت کنونی بازار نه‌تنها دچار حباب قیمتی نشده‌اند بلکه روزبه‌روز هم ارزنده‌تر می‌شوند.


قیمت‌های غیرواقعی
ویژگی‌هایی که بازار سرمایه این روزها دارد، واقعی نبودن قیمت بعضی از سهام‌هاست. ارزش کنونی سهام بسیاری از شرکت‌ها از ارزش ذاتی آنها بیشتر است