مجلس را صحنه رقابت نبینید

سمیرا مصطفی نژاد_روزنامه  نگار

مشکلات اقتصادی که به لطف شیوع کرونا پررنگ‌تر از قبل شده‌اندتا حدودی دیگر چالش‌ها و مشکلات را تحت‌الشعاع خود قرار داده‌اند. اهمیت نیاز به مدیریت وضعیت معیشتی مردم و حل بحران‌های اقتصادی کشور به اندازه‌ای حیاتی شده ‌است که حتی فعالان حوزه سیاست نیز نخستین و برترین اولویت کاری مجلس یازدهم را توجه به مسائل اقتصادی می‌دانند. اما در حاشیه این موضوعات، طیبه سیاوشی( نماینده مجلس دهم)، سیدمحمد حسینی (وزیر فرهنگ و ارشاد دولت دهم) و محمد‌علی ابطحی (رئیس دفتر دولت اصلاحات) به موضوعاتی سیاسی نظیر رسیدگی به موضوع نحوه تشکیل اجتماعات و برگزاری راهپیمایی‌ها و اصلاح قانون جرم سیاسی، نیاز به همکاری بیشتر قوه مقننه با قوه قضاییه، چشم‌پوشی از اختلاف دیدگاه موجود میان مجلس و دولت و توجه به مصالح کشور و همچنین بازگرداندن جایگاه اصلی مجلس به آن به‌عنوان اولویت‌هایی که مجلس یازدهم باید به آنها بپردازد، اشاره کرده‌اند.

طرح اصلاح قانون جرم سیاسی؛ اولویت مهم مجلس یازدهم

طیبه سیاوشی _نماینده مجلس دهم
با وجود تمام وعده‌های بزرگی که مجلس یازدهم داده است، ‌نباید انتظار معجزه داشت. شرایط امروز، شرایط متفاوتی است. البته بسیاری به دلایل مختلف حدس می‌زنند می‌توانند مواردی که ما نتوانستیم در مجلس دهم به سرانجام برسانیم را به سرانجام خواهند رساند. امیدوارم دست‌کم بتوانند شعارهایی که داده‌اند را به واقعیت تبدیل کنند و به نتیجه برسانند. درحال حاضر بحث مشکلات اقتصادی مردم یعنی معیشت و نان شب مردم، مسئله بسیار مهمی است که باید به آن پرداخته شود. ما در همین مجلس دهم هربار خواستیم درباره موضوعی مانند لایحه حمایت از حقوق کودکان صحبت کنیم گفتند مردم، مشکل اقتصادی دارند یا وقتی خواستیم درباره مسائل اجتماعی یا فرهنگی مثل طرح ترمیم بافت‌های تاریخی در مناطق فرسوده صحبت کنیم، مخالفان ‌گفتند شرایط اقتصادی خراب است و الان وقت این طرح‌ها نیست. اما در همان زمان طرح‌هایی را به تصویب رساندند که هیچ ربطی به نان شب مردم نداشت.
امیدوارم مجلس یازدهم طرح‌هایی را به تصویب برساند که منطبق با خواسته همان جناح فکری باشد که دائما نسبت به وضعیت معیشتی مردم ابراز نگرانی می‌کردند؛ کاری که کاملا عوامفریبانه بود. درعین حال که ما می‌دانیم مردم بسیار نیازمندند و وضعیت معیشت آنها دچار مشکل است اما همچنین آگاهیم که با کنار گذاشتن طرحی در حوزه اجتماعی یا فرهنگی، نمی‌توان نان شب مردم را تامین کرد. امیدوارم در مجلس یازدهم فکری اساسی در مورد وضعیت معیشتی مردم شود زیرا اگر وضعیت زندگی و بضاعت مردم بهتر شود، قطعا شرایط در حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی نیز بهبود خواهد یافت. همزمان با توجه به مسائل معیشتی، باید به مسائل اجتماعی و فرهنگی و مهم‌تر از همه به مسائل سیاسی که در مجلس دهم بسیار مورد توجه ما بود نیز توجه ویژه شود، متأسفانه بعضی از طرح‌های مطرح شده از سوی ما در این حوزه در صحن مجلس رأی نیاوردند.
از جمله طرح‌های حوزه سیاسی که مجلس یازدهم باید آنها را در اولویت قرار دهد، طرح اصلاح قانون جرم سیاسی است که به‌نظرم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این طرح اعلام وصول شد اما متأسفانه در مجلس دهم به آن پرداخته نشد. بحث دیگر طرح انتزاع سازمان زندان‌ها از قوه‌قضاییه است که این نیز اعلام وصول شد. موضوع مهم دیگر طرح عفو عمومی و تبدیل مجازات است. خوشبختانه طرح تقلیل مجازات حبس تعزیری در مجلس تصویب شد اما هنوز به تأیید نهایی شورای نگهبان نرسیده است. طرح مهم و قابل توجه دیگر که امیدوارم در مجلس یازدهم به آن پرداخته شود، ‌طرح نحوه تشکیل اجتماعات و برگزاری راهپیمایی‌هاست که در کمیسیون به تصویب رسید و در انتظار ارجاع به صحن است.
در نهایت باید دید این موضوعات در حوزه علائق مجلس یازدهم خواهند بود یا نه. مثلا باید دید رفع موانع قانونی از حوزه زنان در محدوده علایق نمایندگان زن مجلس یازدهم قرار دارد یا نه. این موضوع هم از بعد نظارتی و هم از حوزه تقنینی بحثی بسیار مهم و کاری بسیار بسیار دشوار است. تنها با آمدن لایحه کار ساده می‌شود، مشابه لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان یا لایحه تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج مادر ایرانی و پدر خارجی. اما پیش بردن طرح، به‌خصوص در حوزه زنان کاری بسیار دشوار است.

افزایش انسجام و همگرایی ملی و توجه به مصالح 

سید محمد حسینی _فعال سیاسی اصولگرا
با توجه به یکپارچگی و انسجام سیاسی و فکری مجلس یازدهم این توقع وجود دارد که اقدامات اساسی و عمده‌‌ای در این دوره صورت بگیرد. در مجلس دهم هیچ‌یک از فراکسیون‌ها، فراکسیون غالب نبودند و اعضای هر فراکسیون ضعف مجلس را اینگونه توجیه می‌کردند که دیگر فراکسیون‌ها با طرح‌ها و برنامه‌های ما همراهی نمی‌کنند و ما اکثریت را در اختیار نداریم. اما در مجلس یازدهم این بهانه مطرح نیست و اگر نمایندگان طرح‌ها و برنامه‌های اساسی و درستی داشته باشند می‌توانند با تصویب آنها منشأ تغییر، تحول و بهبود وضعیت معیشتی جامعه شوند. درحال حاضر انتظار عموم مردم، اهتمام خانه ملت به امور اقتصادی است. اولویت کشور راهکارهایی برای برون‌رفت از مشکلات اقتصادی است زیرا اگر در این حوزه‌ اتفاق مثبتی رخ ندهد امکان ارتقای حوزه‌ فرهنگ و هنر و علم امکان‌پذیر نخواهد بود. ظاهرا این بار منتخبان با طرح و برنامه آمده‌اند که توقع است در همین سال‌جاری تعدادی از این طرح‌ها به تصویب برسد و با نظارت جدی مجلس نسبت به دستگاه‌های اجرایی، عملیاتی شدن مصوبات از ضمانت اجرایی مناسب‌تری برخوردار شود. مجلس با بهره‌گیری از ابزارهای نظارتی باید کارگزاران دولت را به تکاپوی بیشتر برای گره‌گشایی از معضلات کشور وادار کند و در مجموعه‌هایی که لازم است اصلاحات ساختاری و فرایندی صورت گیرد؛ مثلا نظام بانکی، مالیاتی و گمرک اصلا تسامح به خرج ندهند هرچند که موانعی بر سر راه باشد و مقاومت‌هایی صورت گیرد چون اصلاح و شفاف شدن سازوکارها به منافع عده‌ای آسیب وارد می‌کند و جیغشان را بلند می‌کند. نمایندگان با نگرش اقتصاد دانش‌بنیان می‌خواهند وارد این میدان شوند و خوشبختانه در میان آنها هم مدیران ملی، با تجربه، کارآزموده و با کارنامه مدیریتی موفق وجود دارد و هم جوان‌هایی متخصص حضور دارند که از نظر تئوریک توانمندی خوبی دارند، که از تلفیق اجرا و نظر می‌توان گام‌های مثبتی برداشت. طبیعی است در دیگر حوزه‌ها مانند سیاست خارجی، علم و فناوری و فرهنگ و هنر نیز لازم است کمیسیون‌های تخصصی قوی‌تر از گذشته عمل کنند. در حوزه سیاست داخلی نیز هرمقدار انسجام و همگرایی در کشور بیشتر باشد، وضعیت بهتر خواهد بود. مثلا نیاز است قوه مقننه با قوه قضاییه همکاری بیشتری داشته باشد تا تمام بار برخورد با تخلفات و مفاسد به دوش دستگاه قضایی نباشد، بلکه مجلس با تقویت بعد نظارتی خود هم برخورد با تخلفات را تسریع کند و هم با اقدامات بهنگام مانع ارتکاب جرائم شود. مجلس باید از اهرم نظارتی خود برای کاهش ضعف قوه مجریه استفاده کند. در این یک‌سالی که تا انتخابات ریاست‌جمهوری باقی‌مانده است، باوجود اختلاف دیدگاهی که میان مجلس و دولت وجود دارد باید مصالح کشور در اولویت قرار گیرد و منافع فردی، حزبی و باندی کنار گذاشته شود که دستگاه اجرایی بتواند تا حدودی توقعات معقول مردم را برآورده سازد. در حوزه سیاست خارجی نیز با توجه به اینکه غربی‌ها به تعهدات خود در برجام عمل نکردند، مجلس باید قاطع موضع‌گیری کند، نه اینکه مانند مجلس دهم مورد گلایه مردم و نقد رهبری واقع شود. مجلس دهم در موضع‌گیری علیه آمریکا ضعف‌هایی داشت که رهبری در سخنرانی خود در نوروز به آنها تذکر دادند و البته پس از آن شاهد مصوباتی انقلابی در مجلس بودیم. به‌هرحال نمایندگان مجلس باید تحولات منطقه و جهان را مرتب رصد کنند و به موقع موضع بگیرند و از جبهه مقاومت و مردم بی‌پناه و مظلوم حمایت کنند. با وجود اختلاف نظرهایی که در کشور وجود دارد در مواجهه با کسانی که درصدد ضربه زدن به جمهوری اسلامی هستند موضع قاطع و یکپارچه‌ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

جایگاه مجلس را به مجلس بازگردانید

سید محمدعلی ابطحی _فعال سیاسی اصلاح‌طلب
پیش‌بینی می‌کنم مجلس آینده مجلسی بسیار پرتنش و پراختلاف باشد. جریان اصولگرا که خود را پیروز این انتخابات می‌داند با توجه به شرایط برگزاری انتخابات و قرار پیروزی آنها در این انتخابات، دعوای قدرت را به درون خود می‌ریزد و دعوای قدرت درون یک جریان، دعوای تندتری خواهد بود. در فضاهای اجتماعی عمومی‌تری هم می‌توان شاهد این پدیده بود. مثلا ادیان می‌توانند با هم نشست و برخاست داشته باشند ولی وقتی محدوده آنها کوچک‌تر می‌شوند، مثلا داخل یک مذهب کار دشوارتر می‌شود و مذاهب خیلی سخت‌تر با هم کنار می‌آیند تا ادیان، زیرا منافع جزئی‌تر شده و وضعیت برای تقسیم منافع و قدرت خاص‌تر و پراضطراب‌تر می‌شود. اول باید به دوستان اصلاح‌طلب توصیه کنم که هیچ نقدی از این مجلس نکنند زیرا نقد مجلس یازدهم از درون خود آن بیرون خواهد آمد و حداکثر کاری که می‌کنند راهنمایی و به اشتراک‌گذاری تجربیات باشد. زیرا این مجلس به نظرم مجلسی است که فرصت‌های بسیاری را ضایع خواهد کرد. همه دوستان باید کمک کرده و اولویت‌ها را از مجلس بازخواست کنند. ممکن است فضا کمی هم آرام‌تر باشد زیرا مجموعه این جریان مورد حمایت حاکمیت است و از طرفی دیگر فشارهای روانی خارجی نیز شاید بر آنها کمتر باشد.
من پیش‌بینی می‌کنم اولویت مجلس آینده با اولویت‌های جامعه متفاوت باشد. زیرا احتمالا فضای مسابقه برای بیشتر خودارزشی نشان دادن در مجلس ایجاد خواهد شد و فکر می‌کنم در چنین فضایی اولویت‌های مجلس چندان با اولویت‌های واقعی جامعه همخوانی نداشته باشد و نمایندگان بیشتر به‌دنبال نوعی شعارزدگی خواهند بود که خودشان هم می‌دانند نتیجه‌ای نخواهد داشت. عملا تصور می‌کنم مسابقه‌ای شدید و اینچنینی در مجلس به راه خواهد افتاد و تأثیرات شدیدی به جا خواهد گذاشت، به‌خصوص در سال اول مجلس و سال آخر دولت، شرایط برای دولت بسیار دشوارتر خواهد بود چون همه جناح‌های مجلس، دشمن مشترکی پیدا می‌کنند تا تمام فشارها را بر آن وارد کنند. ولی اگر در دور آینده، مشابه مدلی که انتخابات مجلس برگزار شد، رئیس‌جمهور اصولگرایی هم انتخاب شود، آن موقع طبیعتا پاسخگویی اهمیت بیشتری خواهد یافت.
طبیعتا در شرایط پس از کرونا مشکل و بحران اصلی که باید در اولویت اول قرار گیرد مشکل اقتصادی است و جریان اصولگرا که در زمینه موضوعات اقتصادی تا به حال تنها کنار گود شعار داده است حال خود باید در تصمیمات اقتصادی آینده تعیین‌کننده باشد. اولویت دوم که از دیدگاه کلان برای کشور از اهمیت بسیاری برخوردار است، بازگرداندن جایگاه اصلی مجلس به‌خود مجلس است. یعنی مجلس، دست‌کم از لحاظ حقوقی باید نماد مردم و نماد آرای مختلف مردم در سراسر کشور باشد و بتواند در یک نظام دمکراتیک نقش اول را داشته باشد. بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها در گذر زمان از مجلس گرفته شده است، بخش‌های زیادی از قانونگذاری توسط مجمع تشخیص مصلحت نظام پوشش داده می‌شود و نمایندگان امکان حضور در بخش‌های زیادی را ندارند. از این‌رو بحث اولویت بازگرداندن جایگاه واقعی مجلس به آن و قرارگیری مجلس در راس امور از اهمیت بالایی برخوردار است و باید مورد توجه قرار گیرد. اولویت سوم از نظر من این است که نمایندگان مجلس را مشابه صحنه رقابت نبینند و دعواهایشان با دولت را به درون مجلس نکشانند و تلاش کنند یک سال آینده همکاری بیشتری میان دولت و مجلس شکل گیرد تا مجلس بتواند بحران‌ها و مشکلات مردم را کاهش دهد.