رازهای عطسه
پژوهشی جدید نشان میدهد که هنگام عطسه، قطرات تنفسی با سرعت 160کیلومتربر ساعت از دهان خارج میشود
هر کسی که این روزها از شنیدن صدای عطسه یا سرفه مضطرب میشود، از خواندن این گزارش پژوهشی احتمالا آرامش زیادی نمیگیرد.
لیدیا بروبا، دانشمند دینامیک سیالات در دانشگاه MIT، از چند سال پیش با استفاده از دوربینهای پرسرعت و نور، زمان خود را صرف این موضوع کرده تا نشان دهد که چگونه قطراتی که از دهان انسان خارج میشود میتواند عوامل بیماریزا مانند ویروس جدید کرونا را پراکنده کند. تصاویر و ویدئوهای آزمایشگاه او که سرعتشان تا 2هزار فریم در ثانیه کاهش یافته، نشان میدهد که یک توده شبیه مه، شامل مخاط و بزاق، میتواند با سرعت 160کیلومتر بر ساعت از دهان فرد خارج شود و تا مسافتی حدود 8متر را طی کند. وقتی عمل عطسه متوقف میشود، یک ابر سرگردان از قطرات میتواند بهمدت چند دقیقه، بسته به اندازه قطرات، در فضا بهطور معلق باقی بماند.
نشنال جئوگرافیک در گزارشی نوشته است: فهم دقیق نحوه حرکت و پراکندگی این ابرها برای جلوگیری از بیماریهای عفونی تنفسی مانند کووید-19بسیار مهم است. با این حال، درباره نحوه شیوع این بیماری، اصطلاحا هنوز دچار «شکاف دانش» هستیم. پژوهشهای بروبا بر یک موضوع علمی در حال بحث در مورد چگونگی حرکت ویروس جدید کرونا از طریق هوا تأکید میکند و نشان میدهد که این انتقال هوایی ممکن است بیشتر از آن چیزی باشد که قبلاً تصور میشد.
بروبا میگوید: دستورالعمل مرکز کنترل و پیشگیری بیماریهای آمریکا که به مردم توصیه میکند، حداقل 8/1متر از یکدیگر فاصله داشته باشند، احتمالاً کم است، زیرا در این توصیه به دینامیک مایعات توجه نشده است. او و همکارانش تصاویر یک قطره از عطسه را ثبت کردهاند که بیش از 4برابر فاصلهای که این مرکز اعلام کرده، طی میکند. اگرچه عطسه جزو علائم شایع بیماری کووید-19نیست، اما افراد بدون علامتی که آلرژی فصلی دارند یا بهطور تصادفی عطسه میکنند، همچنان میتوانند میکروب را پراکنده کنند.
بروبا میگوید: این کار برای تعداد زیادی از مردم پیامدهایی دارد. عطسههای اینچنینی بهویژه اگر در فضایی اتفاق بیفتد که جریان هوا بهطور منظم تغییر نمیکند، میتواند تا حدودی نگرانکننده باشد.
قطرات بزرگ و کوچک
یک ویروس آلودهکننده سیستم تنفسی از طریق قطرات بزاق و مخاط، از بدن انسان خارج میشود. دهها سال است که دانشمندان این قطرات را در 2گروه بزرگ(بزرگتر از 5تا 10میکرون) و قطرات کوچک به نام هواپخش(aerosol) طبقهبندی کردهاند.
هرچه قطره بزرگتر باشد، احتمال دارد که پس از خارج شدن از دهان و بینی سریعتر روی زمین یا اجسام اطراف سقوط کند. بنابراین اگر شخصی این قطرات را لمس کند و سپس بهصورت خود دست بزند، میتواند ویروس را به بدن خود منتقل کند. به همین دلیل بسیار مهم است که مردم بهطور مرتب دست خود را بشویند. با این حال، قطرات کوچکتر، کمتر قابل پیشبینی هستند. آنها میتوانند مسافتهای بیشتری را طی کنند. با این حال در شرایط مناسب میتوانند به سرعت تبخیر شوند. سازمانهایی مانند مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها و سازمان بهداشت جهانی بیماریهایی را که شیوع مییابند غالبا براساس بزرگی یا کوچکی این ذرات طبقهبندی میکنند. اعتقاد بر این است که بیماری
کووید-19در وهله اول از طریق ذرات بزرگ تنفسی گسترش مییابد. با این حال، پژوهشهای بروبا نشان میدهد که این طبقهبندی دوگانه میتواند قراردادی باشد. مطالعه او نشان میدهد که عطسه میتواند قطراتی با اندازههای مختلف را بین 7تا 8متر از بینی خارج کند. اینکه آنها دقیقا چه مدت قبل از تبخیر باقی میمانند، بستگی به شرایط مختلفی ازجمله رطوبت و دما دارد. آئروسلها بهطور معمول سریعتر خشک میشوند، اما قطرات کوچک حاوی ویروس میتوانند چند دقیقه در توده ابری شکل گرم و مرطوب ناشی از عطسه باقی بمانند. متخصصان هنوز هم دقیقا نمیدانند چه مقدار از ویروس کرونا برای بیمار شدن یک نفر لازم است. جاشوا سانتارپیا از مرکز پزشکی دانشگاه نبراسکا میگوید: ما هنوز یک دوز عفونی را در اختیار نداریم. بنابراین نمیدانیم چه تعداد ذره میتواند در داخل یک دوز عفونی قرار داشته باشد. مطالعاتی که درباره آنفلوآنزا انجام شده نشان میدهد که همه راههای انتقال، به یک اندازه شما را بیمار نمیکنند و قطرات بزرگتر دارای دوزهای بیشتری از ویروس هستند که احتمال ابتلا به عفونت را بیشتر میکنند. بن کولینگ، اپیدمیولوژیست دانشگاه هنگکنگ میگوید: پژوهشها در مورد انتشار کووید-19به وسیله هواپخشها هنوز کامل نیست. کولینگ و تیم تحقیقاتی او در مطالعهای که در اوایل اینماه در مجله Nature Medicine منتشر کردند نشان دادند که آنفلوآنزا میتواند از طریق ذرات معلق در هوا، پخش شود. او گمان میکند که این ویروس جدید هم ممکن است از طریق هوا در مسافتهای کوتاه پخش شود.
ماسک را فراموش نکنید
بخش اعظم آنچه در مورد نحوه پخش ویروس کرونا از طریق هوا میدانیم مبتنی بر نمونههایی است که از اتاقهای افراد آلوده به کووید-19گردآوری شده است. اما این نوع از مطالعات از اطمینان کافی برخوردار نیست. دونالد میلتون، کارشناس انتقال آئروسل میگوید: جمعآوری ویروس از هوا بسیار دشوار است، زیرا ذراتی که از طریق فیلتر جمعآوری میشوند، مستعد خشکشدن هستند. کل چیزی که میتوانیم در اینباره بگوییم این است که در آنجا RNA وجود دارد و مشخص نیست که عفونی است یا نه. کارشناسان بهداشتی بر این باورند که فعالیتهایی که باعث تنفس عمیق میشود(مانند دویدن یا دوچرخهسواری) احتمالا باعث انتقال نمیشود، اما مطالعهای که چند روز پیش در مجله New England Journal of Medicine منتشر شد، به این نتیجه رسیده است که صحبت کردن با صدای بلند میتواند قطرات تنفسی گوینده را تا حدود یک متر از دهان خارج کند. ماسک ممکن است به کاهش پراکندگی قطرات کمک کند و در برابر قطراتی که حامل ویروس هستند بسیار مؤثر است. بنابراین برای اینکه از دیگران در برابر ویروس محافظت کنیم استفاده مناسب از ماسک ضروری است. هنوز هیچ مدرکی مبنی بر استفاده از ماسک برای افراد سالم بهمنظور محافظت از عفونتهای تنفسی وجود ندارد. با این حال، افرادی که هیچ علامتی از بیماری کووید-19ندارند، هنوز هم میتوانند این بیماری را منتقل کنند. بنابراین مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها استفاده از ماسکهای پارچهای را برای عموم توصیه کرده است. با توجه به آنچه پژوهشهای بروبا در مورد مسافتهای زیاد پراکنده شدن قطرات تنفسی نشان میدهد، یکی از مهمترین کارهایی که همه میتوانند انجام دهند این است که بینی و دهان خود را هنگام عطسه یا سرفه بپوشانند.
نتایج یک مطالعه
مطالعاتی که درباره آنفلوآنزا انجام شده نشان میدهد که همه راههای انتقال، به یک اندازه شما را بیمار نمیکنند و قطرات بزرگتر دارای دوزهای بیشتری از ویروس هستند که احتمال ابتلا به عفونت را بیشتر میکنند
مقدار ویروس
آئروسلها بهطور معمول سریعتر خشک میشوند، اما قطرات کوچک حاوی ویروس میتوانند چند دقیقه در توده ابری شکل گرم و مرطوب ناشی از عطسه باقی بمانند و این درحالی است که متخصصان هنوز هم دقیقا نمیدانند چه مقدار از ویروس کرونا برای بیمار شدن یک نفر لازم است