نهادهای اطلاعاتی‌آمریکا: کرونا دست‌‌ساز نیست
دونالد ترامپ همچنان تأکید دارد که ویروس کرونا از مؤسسه ویروسشناسی ووهان منتشر شده است
محمدامین خرمی _ خبرنگار
با گذشت 4ماه از شیوع کرونا در جهان، گمانه‌زنی‌ها در مورد منشأ این ویروس همچنان ادامه دارد و طرفداران این فرضیه که چینی‌ها خود، ویروس را ساخته‌اند، کم نیستند، اما گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا مخالف این فرضیه است.
سازمان اطلاعات ملی آمریکا که تمامی نهادهای اطلاعاتی این کشور زیر چتر مدیریتی آن قرار می‌گیرد با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است که این نهادها در حال تحقیق در مورد منشأ ویروس کرونا هستند اما تا به اینجا به این نتیجه رسیده‌اند که ویروس اولا ساخته دست انسان نیست و ثانیا ژنتیک آن دستکاری نشده است.
کمتر دیده شده است که سازمان اطلاعات ملی آمریکا در مورد پرونده‌هایی که نهادهای اطلاعاتی این کشور مشغول پیگیری هستند اظهارنظر کند. وب‌سایت تحلیلی پولیتیکو به نقل از مأموران سابق اطلاعاتی آمریکا نوشته است که انتشار چنین بیانیه‌ای از سوی این سازمان نشان می‌دهد نهادهای اطلاعاتی آمریکا در ماجرای شیوع ویروس کرونا بسیار تحت فشار قرار گرفته‌اند. تحت فشار بودن این نهادها مربوط به دستوری است که از سوی کاخ سفید خطاب به آنها صادر شده است. روزنامه نیویورک‌تایمز روز پنجشنبه در گزارش مفصلی فاش کرد که مقام‌های کاخ سفید نهادهای اطلاعاتی آمریکا به‌خصوص سازمان سیا را تحت فشار قرار داده‌اند تا ربطی میان شیوع ویروس کرونا و مؤسسه ویروسشناسی ووهان پیدا کنند. به‌عبارت دیگر، کاخ سفید به‌دنبال آن است که نشان دهد ویروس، ساخته دست چینی‌هاست و از سوی آنها منتشر شده است؛ حال به عمد یا از روی اشتباه.
دونالد ترامپ مهم‌ترین طرفدار این فرضیه است. او ساعاتی پس از انتشار بیانیه سازمان اطلاعات ملی آمریکا در یک نشست خبری در کاخ سفید بار دیگر تأکید کرد که معتقد است منشأ ویروس، مؤسسه ویروسشناسی شهر ووهان است. او در پاسخ به سؤال یکی از خبرنگاران که از او پرسید آیا مدرکی دارد که با چنین اطمینانی در مورد شیوع ویروس از مؤسسه ووهان صحبت می‌کند، گفت: «بله دارم؛ مدرک دارم و البته که فکر می‌کنم سازمان بهداشت جهانی باید به‌خاطر این اتفاقات خجالت‌زده باشد، چرا که در این ماجرا در نقش دفتر روابط عمومی چین رفتار کرده است.» وقتی که خبرنگاران بار دیگر از او خواستند شفاف پاسخ سؤال را بدهد او گفت: «نمی‌توانم جزئیات بیشتری بدهم؛ اجازه انتشار اطلاعات را ندارم. چینی‌ها یا به اشتباه این کار را کرده‌اند یا شاید هم از روی عمد. به هر حال کسی که باید پاسخگو باشد آنها هستند.»
شمار مبتلایان به ویروس کرونا از مرز 3میلیون نفر گذشته و تاکنون بیش از 230هزار نفر قربانی آن شده‌اند. از 3میلیون و 200هزار نفری که به ویروس مبتلا شده‌اند، یک میلیون‌نفرشان آمریکایی هستند. از میان قربانیان نیز 63هزار نفرشان آمریکایی بوده‌اند. این آمار و ارقام به خوبی نشان می‌دهد آمریکا در چه شرایط وخیمی به سر می‌برد. برخی منتقدان ترامپ معتقدند او به جای متمرکز شدن روی مدیریت بحران به‌دنبال فرافکنی و حاشیه‌سازی برای چینی‌ها در جنگی است که از 2سال پیش به راه انداخته است.
یکی از کسانی که معتقد است ترامپ به‌دنبال سرپوش گذاشتن روی ضعف دولتش در مدیریت بحران بوده، سخنگوی وزارت خارجه چین است. ژائو لیجان تاکنون چندین بار در واکنش به سخنان ترامپ تأکید کرده که معتقد است ویروس کرونا ساخته دست آمریکایی‌هاست و نظامیان آمریکایی آن را به چین منتقل کرده‌اند.
تلاش کاخ سفید برای متهم کردن چین ابعاد دیگری نیز دارد. شبکه تلویزیونی ان‌بی‌سی آمریکا به نقل از برخی مأموران اطلاعاتی این کشور گزارش داده که کاخ سفید از نهادهای اطلاعاتی آمریکا خواسته مدارکی پیدا کنند که نشان دهد دولت چین و سازمان بهداشت جهانی با تبانی بر شیوع ویروس سرپوش گذاشته‌اند. این فرضیه هم نخستین بار از سوی دونالد ترامپ مطرح شد؛ فرضیه‌ای که در نهایت باعث شد تا به دستور او حمایت مالی آمریکا از این نهاد بین‌المللی متوقف شود.
سازمان اطلاعات ملی آمریکا در بیانیه خود آورده که همچنان در حال تحقیق در مورد دلیل شیوع ویروس است و روی 2 فرضیه، یکی احتمال انتقال ویروس از حیوانات به انسان و همچنین انتشار تصادفی ویروس از آزمایش ووهان، تمرکز دارد.
مؤسسه ویروسشناسی ووهان، زیر ذره‌بین
مؤسسه ویروسشناسی ووهان یکی از قدیمی‌ترین موسسات ویروسشناسی در چین است. این موسسه در دهه 1950ساخته شده است. از سال 2015اما یک آزمایشگاه بسیار مهم سطح 4برای مطالعه روی ویروس‌های واگیردار به آن اضافه شد؛ همان آزمایشگاهی که برخی معتقدند ویروس کرونا ممکن است به‌صورت تصادفی از آن منتشر شده باشد. این نوع آزمایشگاه‌ها روی خطرناک‌ترین بیماری‌ها مطالعه می‌کنند که هنوز برای آنها واکسن یا درمانی یافت نشده است. آزمایشگاه سطح 4مؤسسه ویروسشناسی ووهان نیز در حال مطالعه روی انتقال ویروس‌های خانواده کرونا از خفاش به انسان بوده است. این آزمایشگاه با صرف هزینه 44میلیون دلاری با کمک فرانسوی‌ها ساخته شد. کارکنان و متخصصان آن هم در آزمایشگاه مشابهی در شهر لیون فرانسه آموزش دیدند. برای چینی‌ها راه‌اندازی آزمایشگاه ووهان افتخار بزرگی بود، چرا که مطالعه روی ویروس‌ها در این سطح تنها در چند کشور پیشرفته انجام می‌شود. چین حتی آن زمان اعلام کرد قصد دارد تا سال 2025حداقل 5آزمایشگاه دیگر از این دست راه‌اندازی کند. همان زمان هم برخی دانشمندان غربی در مورد توانایی چینی‌ها در اداره کردن چنین آزمایشگاه حساسی نگرانی‌هایی را مطرح کردند اما دولت چین این نگرانی‌ها را رد کرد. فعالین می‌گویند این نوع آزمایشگاه‌ها آنقدر خطرناک است که ژاپنی‌ها با وجود ساخت نخستین مرکز از این نوع در سال 1981، تا سال 2015از مطالعه ویروس‌های بسیار خطرناک در آن خودداری می‌کردند. به‌دلیل خطرناک بودن ویروس‌های مورد مطالعه در آزمایشگاه‌های سطح 4، بالاترین پروتکل‌های ایمنی در این نوع آزمایشگاه‌ها اعمال می‌شود. متخصصان قبل و بعد از کار در این آزمایشگاه‌ها باید دوش بگیرند، لباس‌های خود را به‌طور کامل تعویض کنند و لباس‌های ویژه‌ای که هیچ منفذی به بیرون ندارد به تن کنند. آزمایشگاه ووهان زیرنظر سازمان بهداشت جهانی فعالیت می‌کند و یکی از مهم‌ترین آزمایشگاه‌های سطح 4در دنیاست. شیوع ویروس سارس در سال 2003از چین انگیزه مهمی برای ساخت این آزمایشگاه بوده است. دست‌کم 9آزمایشگاه از این دست در اروپا و 15آزمایشگاه در آمریکا فعال است. برخی دانشمندان وجود این تعداد آزمایشگاه سطح 4را به‌دلیل امکان انتشار ناخواسته بیماری‌ها از آنها، برای جهان خطرناک می‌دانند.
