آموزش مجازی و محرومیت‌های فراگیر
محمدرضا نیک‌نژاد _ کارشناس حوزه آموزش
سال‌هاست که از شکاف ژرفِ عدالت آموزشی در کشور سخن به میان می‌آید و از چند میلیون دانش‌آموز محرومی که از کلاس، کپر را می‌شناسند و از مدرسه، یک چهاردیواری سنگی یا خشتی تاریک و نمور در گوشه‌ای از روستا یا حتی شهر.
سال‌هاست که در حضور کم‌فروغ دولت، خیرین یا نهادهای غیردولتی یا نیمه‌دولتی، در پی ساخت مدرسه و تهیه نیازمندی‌های اولیه برای درس و مشق و کلاس و آموزش و یادگیری‌اند و دلخوش به اینکه همین اندک امکانات نیز، از هیچ بهتر است! اما بحران کرونا بیش از گذشته دمل چرکینِ بی‌عدالتی در گستره آموزش را نمایان کرد و نمایش زشت و آزار‌دهنده محرومیت را از مرزهای دور از پایتخت به حاشیه و حتی مرکز شهرها کشاند. چه بسیار پدر و مادرهای که در به در به‌دنبال تهیه گوشی‌های ارزان‌قیمت از این فروشگاه موبایل به آن فروشگاه و از این مغازه کارکرده فروشی به آن دستفروش دم بازار سر می‌زنند، به امید اینکه نگرانی و استرس از آموزش و یادگیری و تا اندازه‌ای سرشکستگی را از خانه و خانواده خویش دور کنند.
این روزها تنها آن 30درصد دانش‌آموزان و خانواده‌هایی که به طور رسمی از اینترنت و شبکه شاد محرومند، نگران آموزش مجازی نیستند بلکه بسیاری از خانواده‌های شهری و حتی پایتخت‌نشین، با وجود پوشش اینترنت، توان پرداخت هزینه‌های رو به افزایش آن را ندارند؛ به‌ویژه در این شرایط سخت اقتصادی که بسیاری از کسب و کارها یا خوابیده‌اند و یا نفس‌شان به شماره افتاده است. شوربختانه این گرفتاری، بخشی از معلمان، با دستمزدهای اندک و هزینه‌های سرسام‌آور را نیز در بر می‌گیرد.
اما چه باید کرد؟آیا راهش این است که باز دست به سوی خیرین در حوزه‌های گوناگون دراز کنیم و از آنها بخواهیم برای بچه‌های محروم گوشی و تبلت تهیه کنند و آنها و خانواده‌های‌شان را از نگرانی درآورند؟ بی‌گمان این کار نه شدنی است و نه درست! پس چه؟
چند سالی است که قرار بود مالیات برخی نهادهای حاکمیتی در راستای محرومیت‌زدایی در گستره آموزش به‌کار گرفته شود و زیر عنوان «گسترش عدالت آموزشی» وارد چرخه کیفیت‌بخشی آموزش در مناطق نابرخوردار یا کمتر برخوردار شود.
گرچه تا‌کنون امکان عملیاتی شدن چنین کاری فراهم نشده است اما در دوره کرونا و بحران‌های برآمده از آن شاید زمانش فرا رسیده باشد که دولت با تلاش بیشتر و دست‌اندرکاران اینگونه نهادها، با همدلی افزون‌تر، گام پیش بگذارند و گره کور آموزش مجازی را در همکاری با آموزش و پرورش باز کنند. برآوردهای مالی نشان می‌دهد که تهیه ابزارها و امکانات آموزش‌های مجازی با تخصیص ارز دولتی و البته هماهنگی با کشورهای دوست، چندان هزینه‌ای ندارد. این روزها بیش از همیشه نیاز به تلاش و همدلی و همکاری بیشتر برای پشت سر گذاشتن این بحران داریم، امیدواریم دولت با تحرک بیشتر و نهادهای یادشده با حس مسئولیت افزون‌تر به سرعت زمینه یادگیری و آموزش را برای دانش‌آموزان محروم کشور فراهم کنند.
