ماه رمضان، زمینه‌ساز زیست شبانه تهران

محمد سرابی _ خبرنگار

مغازه‌‌دار‌ها از اسفند تا حالا کسب و کار نداشته‌‌اند. بازگشایی محدود اصناف هم بعد از چند روز با شرایط ویژه‌ ماه رمضان روبه‌رو شد و اکنون مشاغل مختلف و مخصوصا آنهایی که درگروه اغذیه و خوراکی‌ها قرار می‌گیرند آسیب مالی شدید دیده‌اند. فرصت 2‌ماه اسفند و فروردین به‌دلیل قرنطینه کرونا از دست رفته است و‌ ماه اردیبهشت هم به‌دلیل همزمانی با‌ ماه مبارک رمضان ساعت‌های کار متفاوتی دارد؛ چنانکه هر روز تنها 3 تا 4ساعت مفید برای خرید و فروش باقی می‌ماند. طرح زیست شبانه تهران سال گذشته چند بار مطرح شد و در بعضی از مناطق تهران هم به‌صورت محدود و برای اصناف اغذیه فروش به اجرا درآمد، اما با مخالفت استانداری و نیروی انتظامی امکان اجرا پیدا نکرد. شهرداری و شورای شهر با این کار موافق بودند و کسبه هم به‌دلیل اینکه می‌توانستند ساعت‌های بیشتری به‌کار بپردازند از آن استقبال کردند اما تردید‌هایی درباره تامین امنیت شهر در ساعات شب باعث شده که نهاد‌های دیگر با آن موافق نباشند.اکنون عامل دیگری به این مجموعه افزوده شده و بیماری کرونا به نظم کسب و کار زیان شدیدی وارد کرده است. شورای شهر تهران طرحی را برای افزایش ساعات کار در دست دارد. عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در این‌باره می‌گوید: قبلا هم در ‌ماه رمضان، بعضی از اصناف تا سحر باز بودند اما اکنون ما طرحی را جهت جبران ضرر و زیان‌های اصنافی که از کرونا لطمه دیده‌اند ارائه کردیم که بعد از ‌ماه رمضان هم تا ساعت  3بامداد فعال باشند.«مجید فراهانی» با اشاره به اینکه امسال «جهش تولید» نامگذاری شده است، می‌افزاید: این طرح شامل بعضی بخش‌های فرهنگی و ورزشی هم می‌شود و کمک می‌کند که اصناف قسمتی از ضرر و زیان‌هایی که کرده‌اند جبران شود. او می‌گوید: فعالیت شبانه به کاهش حجم ترافیک روزانه هم کمک می‌کند زیرا شهروندان به جای ساعات محدود روز‌ها می‌توانند شب‌ها برای استفاده از بعضی خدمات تردد کنند و کم‌شدن ترافیک روزانه به کاهش تردد و انتشار کمتر کرونا منجر می‌شود. فراهانی با اشاره به بازگشایی پارک‌ها و لغو مجدد آن، تأکید می‌کند: شهرداری تهران تابع تصمیمات ستاد مبارزه با کروناست و بازگشایی پارک‌ها هم مورد تأیید این ستاد بوده است. در طرح کنونی شورا هم آیین‌نامه‌های بهداشتی حین فعالیت شبانه رعایت می‌شود. من خوش‌بین هستم که امسال باتوجه به شرایط کرونا با این لایحه موافقت شود.

چقدر سود، چقدر خطر؟
سال پیش مسئله تامین امنیت در طول شب مطرح شده بود اما اکنون سؤالی که بیشتر به میان می‌آید این است که آیا چنین کاری باعث افزایش ابتلا به کرونا نخواهد شد؟ و در مقابل روبه‌روشدن با این خطر، چند ساعت کار در شب‌ها چقدر سود مالی برای کسبه دارد. یک کارشناس اقتصادی در این‌باره می‌گوید: پیش از این هم در‌ ماه مبارک رمضان، معمولا ادامه کار بعضی از کسبه بعد از 12شب بوده است. در ماه‌های دیگر هم اگر امنیت کافی تامین شود تأثیر مثبتی دارد زیرا خیلی‌ها در این شرایط کرونا، شب را برای بیرون رفتن انتخاب می‌کنند. «محمدرضا قنبری» در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان الگوی فعالیت شبانه شهر‌هایی مانند دوبی یا استانبول را در تهران اجرا کرد، می‌افزاید: به صرف اینکه در کشورهای همسایه ما روالی اجرا می‌شود نمی‌توان آن را در ایران هم به اجرا در آورد زیرا ممکن است این کشور‌ها نظام اقتصادی متفاوتی داشته باشند یا به‌دلیل حجم زیاد گردشگران سالانه شیوه‌های خدمات و رفت‌وآمد متفاوتی پیدا کرده باشند. او با تأکید بر اینکه باید بعضی از صنوف برای این کار اختیار داشته باشند، می‌گوید: مهم‌تر این است که بتوانیم امنیت را فراهم کنیم این کار هزینه و نیاز به نیرو دارد. به همین دلیل زیست شبانه یک پروژه بزرگ است و با یک‌بار تصمیم‌گیری موافق و مخالف قابل اجرا نیست. در غیراینصورت ممکن است عوارضی هم داشته باشد. «ابوذر ترابی» کارشناس حوزه شهری نیزگفت: زیست شبانه با این اهداف مطرح شده است که کار به جریان بیفتد و امور اقتصادی ادامه پیدا کند اما دچار نوعی پراکندگی و پریشانی ساختاری است. ممکن است ما منتقد عملکرد ستاد مبارزه با کرونا و دولت باشیم اما باید واقعیت‌ها را هم درنظر بگیریم. وقتی ادارات و بازار‌ها تعطیل و نیمه تعطیل شدند میزان انتشار ویروس کاهش پیدا کرد. الان تحریم ها و مشکلات اقتصادی باعث شده است که دست دولت در کمک‌های اقتصادی به اقشار فرودست باز نباشد. سیاست‌های دولت تا حدودی قابل دفاع است اما کافی نیست.

شب‌های بی‌مشتری

مدتی پیش از امارات متحده عربی خبر رسید که دپارتمان گردشگری دستور بسته شدن کافه‌ها، بار‌ها و سالن‌ها را صادر کرده است اما رستوران‌ها می‌توانند به‌کار خود ادامه دهند. بیزنس اینسایدر نیز تصاویری از شهر نیویورک منتشر کرده است که تعطیلی کسب و کارهای شهری شبانه را در میدان تایمز و محله ایتالیای کوچک این شهر نشان می‌دهد. در گذشته میدان تایمز از پررفت‌وآمد‌ترین نقاط نیویورک در طول شب بود؛کسب و کار‌های خیابانی که بیشتر در بخش مواد غذایی و فست فود است در اثر کرونا زیان‌ زیادی دیده‌اند. بنا به گزارشی که در‌ماه مارس امسال در روزنامه لس‌آنجلس تایمز منتشر شد ادامه کار فروشندگان غذا‌های آماده به‌دلیل ایجاد تجمع و امکان انتشار بیماری ممنوع شده است. بخش بزرگی از این فروشندگان لاتین تبار هستند و انواع فست فود‌های محلی را در خودرو‌هایی شبیه ون آماده می‌کنند. آنها که به رفت‌وآمد در نقاط شلوغ شهر مخصوصا اطراف بیمارستان‌ها تکیه داشتند اکنون منبع درآمد دیگری ندارند.  به هر ترتیب میزان فعالیت اصناف بستگی به عوامل مختلفی مثل  ساعات  گرم روز، عادات مردم  و وضعیت اقتصادی دارد.