هفته جهنمی

برکناری عجیب رکس تیلرسون وزیر امورخارجه سابق آمریکا، فرصتی طلایی به او می‌دهد تا بعد از یک هفته سخت و پرتنش، دور از رفتارهای عجیب دونالد ترامپ، کمی آرامش داشته باشد.
تیلرسون، انتهای‌ماه فوریه (حدود 2 هفته پیش) پدرش را از دست داد و به همین‌خاطر چند روز به مرخصی رفت. بازگشت او به کار، البته با طوفانی از رویدادهای غیرمنتظره و توهین‌آمیز همراه بود. به گزارش بلومبرگ، تیلرسون ساعت 2 بامداد نهم مارس در هتل شرایتون در آدیس‌آبابای اتیوپی با تلفن ترامپ از خواب بیدار شد. ترامپ، در این گفت‌وگو، به او اعلام کرد که دعوت کیم جونگ اون رهبر کره‌شمالی را برای ملاقات پذیرفته است. تیلرسون در حالی این صحبت‌ها را از رئیس دولت شنید که روز قبل از آن، تأکید کرده بود مواضع آمریکا نسبت به کره‌شمالی تغییر بنیادی نکرده است. این البته، آخرین ضربه به اعتبار او به‌عنوان وزیر امور خارجه نبود. تیلرسون، سفر یک هفته‌ای خود را به آمریکا به‌خاطر فشار زیاد و البته بیماری گوارشی نیمه‌کاره رها کرد. به گزارش واشنگتن پست، بیماری او به حدی بود که 2 شب نتوانست بخوابد اما کابوس بزرگ‌تر، ‌همچنان پیش رویش بود. در راه بازگشت به خانه، در هواپیما به او گفته شد که قرار است ترامپ توییتی درباره او منتشر کند و وقتی توییت ترامپ درباره جایگزینی تیلرسون با مایک پمپئو منتشر شد، او هم مانند صدها میلیون شهروند عادی دیگر متوجه شد دیگر جایی در دولت آمریکا ندارد؛ با این تفاوت که چون تیلرسون حساب توییتر ندارد، وقتی هواپیمای او در یک پایگاه نظامی به زمین نشست، یک نفر پرینت توییت رئیس‌جمهور آمریکا را به او داد.
رسانه‌ها و شخصیت‌های سیاسی آمریکا این برکناری غیردیپلماتیک و زننده را به‌شدت تقبیح و از رفتار «بزدلانه» ترامپ انتقاد کرده‌اند. تیلرسون هم مشخصا در مراسم خداحافظی‌اش در وزارت خارجه از این کار ناخرسند بود و برخلاف رسم معمول، در صحبت‌هایش از ترامپ تشکر نکرد. او که مشخصا احساساتی شده بود و صدایش می‌لرزید، البته بر همکاری برای انتقال آرام و راحت کارها به جانشینش تأکید کرد. تیلرسون، قانونا همچنان تا نیمه شب 31مارس وزیر امور خارجه آمریکاست اما در همان جلسه خداحافظی با همکارانش، کارها را به جان سالیوان معاون خود واگذار کرد. با توجه به برکناری تیلرسون، انتظار این است که مدیران و دستیاران او هم تغییر کنند اما تیلرسون به آنها توصیه کرد به‌کار خود ادامه بدهند.
پمپئو که پیش از این رئیس سیا بوده است، پیش از اینکه رسما کارش را به‌عنوان وزیر امور خارجه جدید آمریکا شروع کند، باید در سنا حاضر شود و رأی موفق سناتورهای آمریکایی را بگیرد. هرچند زمزمه‌هایی درباره سختگیری سنا درباره حضور او در وزارت خارجه شنیده می‌شود اما پمپئو نزدیک به یک سال پیش تأییدیه همین مجلس را برای حضور در پست ریاست سیا گرفته و با این پروسه غریبه نیست.

نگرانی ترکیه و قطر از وزارت خارجه پمپئو


مواضع کشورهای منطقه نسبت به برکناری ناگهانی رکس تیلرسون و طرح نام مایک پمپئو به‌عنوان وزیر خارجه آمریکا با گذشت یک روز تا حد زیادی نمایان شده است؛ به‌طوری که در چشم‌اندازی عمومی، نگرانی گسترده‌ای در میان تحلیلگران و حتی مقامات ترکی و قطری نسبت به این تغییر مهم در ساختار سیاست خارجی آمریکا دیده می‌شود درحالی‌که مصر، عربستان، اسرائیل و به‌ویژه امارات از وزیر امنیتی جدید استقبال قابل توجهی کرده‌اند. محمد الاحمری، متفکر اخوانی و از مشاوران سیاسی امیر قطر در یادداشتی با اشاره به برکناری تیلرسون نوشت: ترامپ در پایان دوره اول ریاست‌جمهوری خود برای نجات دولتش نیاز به یک جنگ دارد، همانطور که بوش پسر نیاز داشت و برکناری تیلرسون گام مهمی در این مسیر بود، بدون شک سفر نتانیاهو به واشنگتن در برکناری تیلرسون بی‌تأثیر نبوده و درصورتی که جنگ جدید به وقوع بپیوندد، هزینه آن از مال و جان ملت‌های خلیج‌فارس پرداخت خواهد شد.
در سوی دیگر اما عبدالخالق عبدالله، مشاور محمد بن‌زاید، ولیعهد ابوظبی که طی ماه‌های گذشته انتقادات تندی را نسبت به عملکرد تیلرسون مطرح کرده بود در صفحه توییتر خود نوشت: تاریخ به یاد خواهد آورد که یک کشور عربی در خلیج‌فارس در برکناری وزیر خارجه قدرتی بزرگ نقش داشت و این تنها بخشی از واقعیت است.
رسانه‌های نزدیک به اخوان‌المسلمین ازجمله شبکه الجزیره طی 24ساعت گذشته با بررسی فشرده عملکرد منفی مایک پمپئو و همچنین جینا هاسپل (رئیس جدید سیا) طی سال‌های گذشته چشم‌انداز نگران‌کننده‌ای از آینده سیاست‌های آمریکا نسبت به منطقه خاورمیانه ترسیم کرده‌اند. در این زمینه، ولید جنبلاط در مصاحبه کوتاهی که با شبکه الجزیره انجام داد گفت: وزارت خارجه پمپئو نشانه‌ای از ورود ما به مرحله‌ای تاریخی است که به‌مراتب از دوران جنگ سرد مصیبت‌بارتر خواهد بود. این در حالی است که رسانه‌ای نزدیک به عربستان و امارات، ازجمله شبکه العربیه با تأکید بر دشمنی مایک پمپئو با اخوان‌‎المسلمین و همچنین توافق هسته‌ای ایران نسبت به سیاست‌های جدید آمریکا در منطقه ابراز خوش‌بینی کرده‌اند.