بازار لوازم یدکی تا دوماه دیگر تأمین است

فرخنده رفائی_خبرنگار

ممنوعیت فعالیت بسیاری از مشاغل با توجه به شیوع ویروس کرونا به‌دلیل رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، کسب‌وکارها را با مشکلات زیادی مواجه کرد. این مشکلات به‌دلیل ناهماهنگی در بعضی مشاغل مرتبط با هم دوچندان بود. در فروردین‌ماه فعالیت تعمیرگاه‌ها و همزمان تعطیلی فروشگاه‌های لوازم یدکی، بازار را با مشکل کمبود قطعه مواجه کرد؛ مشکلی که هنوز هم درباره آن بحث‌هایی وجود دارد. با سیدمهدی کاظمی، عضو و سخنگوی اتحادیه فروشندگان لوازم یدکی خودرو در این زمینه گفت‌وگو کرده‌ایم.

دلیل کمبود لوازم یدکی در بازار چیست؟
صحبت‌هایی که تا هفته گذشته درباره کمبود لوازم یدکی گفته می‌شد صحت داشت و دلیل آن هم این بود که تعمیرگاه‌های خودرو اجازه خدمات دهی داشتند، درحالی‌که فعالیت فروشگاه‌های لوازم یدکی با صلاحدید ستاد مقابله با کرونا ممنوع اعلام شده بود. تعطیلی یکماهه فروشندگان لوازم یدکی موجب شد قطعات موجود در تعمیرگاه‌ها مصرف و در بازار کمبود ایجاد شود، اما از اول اردیبهشت تمام واحدهای صنفی مرتبط بازگشایی شدند و دیگر نه‌تنها هیچ کمبودی در بازار وجود ندارد، بلکه چون از آبان‌ماه با گران شدن بنزین استفاده از وسایل نقلیه شخصی کاهش پیدا کرده و با کاهش فروش مواجه بوده‌ایم، حتی با وفور عرضه هم مواجه هستیم و دست‌کم تا 2ماه آینده هیچ کمبودی در بازار وجود نخواهد داشت. امروز اگر مردم به فروشگاه‌های لوازم یدکی در خیابان‌های امیرکبیر، سعدی، ملت و مغازه‌های سطح شهر مراجعه کنند، مشاهده می‌کنند هیچ کمبودی وجود ندارد. فعلا این اطمینان را می‌دهیم که تا 2ماه آینده بازار تامین است اما بعد از آن اگر دولت با تولیدکنندگان و واردکنندگان همکاری نکند ممکن است با کمبود قطعه مواجه شویم.

 در زمینه قطعات وارداتی هم بازار شرایط باثباتی دارد؟
برای اینکه بازار شرایط باثباتی داشته باشد هم نیازمند واردات هستیم و هم محتاج تولید بیشتر. اگر دولت ارز مورد نیاز تولید‌کنندگان را برای تهیه مواداولیه تامین کند و اجازه واردات بدهد تولیدکنندگان ایرانی از توان تامین بازار داخلی برخوردارند. به واردکنندگان هم باید به سرعت اجازه واردات قطعاتی داده شود که توان تولید آنها به‌طور کلی یا به میزان کافی در کشور وجود ندارد. نیازی نیست که دولت ارز دولتی، شناور یا نیمایی بدهد، فقط اجازه واردات بدهد. از طرف دیگر مراحل گمرکی و ترخیص کالا هم به سرعت طی شود، در این صورت با کمبود مواجه نمی‌شویم اما در غیراین صورت در یکی،دوماه آینده قطعا با کمبود لوازم یدکی مواجه خواهیم شد.

مشکل تولیدکنندگان و واردکنندگان چیست؟
مشکل اصلی، نوسان نرخ ارز و بلاتکلیفی مردم است. تا سه،چهار‌ماه پیش واردات طبق روال انجام می‌شد ولی بعد از آنکه نرخ ارز با نوسان مواجه شد شرایط بازار لوازم یدکی هم تغییر کرد. البته رشد قیمت ارز مشکل اصلی بازار نیست، زیرا اگر قیمت ارز روی هر رقمی، حتی ارقام بالا، ثابت بماند، همه بازارها هم ثبات خواهند داشت اما نوسان دائم قیمت ارز، باعث بلاتکلیفی می‌شود. در این شرایط تولیدکننده و واردکننده نمی‌دانند چه باید بکنند و چه زمانی خرید خود را انجام بدهند. نوسان نرخ ارز، ریسک فعالیت اقتصادی را بسیار بالا می‌برد و بازارهای خدماتی دیگر را دچار سردرگمی می‌کند؛ این وضعیتی است که فعالان اقتصاد ایران امروز با آن مواجهند و این شرایط، قدرت ریسک را از همه گرفته است.

در زمینه لوازم یدکی کدام نوع از خودروها در بازار کمبود وجود دارد؟
خودروهای شاسی‌بلند کره‌ای و ژاپنی، تویوتا، انواع هیوندایی و تمام خودروهایی که در تعداد کم در کشور وجود دارد، با مشکل تامین قطعه روبه‌رو هستند. در مقابل برای هر خودرویی که تعداد زیادی از آن در کشور وجود دارد، هم تولیدکنندگان، برای تامین قطعه آن اقدام می‌کنند و هم واردکنندگان، ولی برای خودروهای کم‌تیراژ نه تولید صرفه اقتصادی دارد و نه واردات. هم‌اکنون خودروهای داخلی، خودروهای خارجی مونتاژ ایران، خودروهای اروپایی و چینی هیچ مشکلی برای تامین لوازم یدکی ندارند. قطعات مورد نیاز این خودروها یا در ایران تولید می‌شود یا با واردات تأمین می‌شود و اگر کمبودی هم وجود دارد مربوط به تامین مواد اولیه تولید است. با اطمینان کامل اعلام می‌کنم اگر مشکل تامین مواداولیه وجود نداشته باشد، قطعه‌سازان ایرانی می‌توانند کل لوازم یدکی مورد نیاز بازار داخلی را تامین کنند.

شرایط واحدهای صنفی بعد از تعطیلی یک ماهه به چه صورت است؟ 
از بهمن‌ماه فروشندگان لوازم یدکی فعالیتی نصفه‌ونیمه داشتند. در اسفندماه بسیاری از مغازه‌ها خودشان برای رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی فعالیت‌شان را متوقف کردند. در فروردین‌ماه هم تمام مغازه‌های لوازم یدکی به دستور ستاد مقابله با کرونا به‌طور کامل تعطیل بودند با توجه به اینکه بیش از 2هزار واحد صنفی تحت پوشش اتحادیه اجاره‌ای هستند قطعا با مشکلات زیادی مواجه شده‌اند. از سوی دیگر با توجه به اینکه مثل بسیاری دیگر از اصناف، بهترین فصل کار فروشنده‌های لوازم یدکی هم، اسفندماه و شب عید است، بسیاری از فروشندگان لوازم یدکی برای خرید جنس چک داده بودند درحالی‌که درآمدی نداشتند. به هزینه اجاره مغازه و دستمزد کارگر و چک‌های سررسید شده، باید مالیات و بیمه و عوارض را هم اضافه کرد که پرداخت آنها از توان بسیاری از واحدهای صنفی خارج است. اگر دولت با اصناف همکاری نکند با تعطیلی بسیاری از کسب وکارها و افزایش بیکاری مواجه خواهیم بود.