خانه‌نشینی فرهنگی

پرنیان سلطانی

بسیاری از ما همیشه برای دیدن فیلم‌های روز و کتاب‌های اثرگذاری که بارها و بارها تعریف‌شان را شنیده‌ایم، چشم‌انتظار فرصتی هستیم که بتوانیم فارغ از دغدغه درس و کار و هزار و یک برنامه مختلف، بنشینیم و از دیدن و خواندن فیلم‌ها و کتاب‌های تحسین‌شده لذت ببریم. اما در طول سال کمتر این ذهن شلوغ و پرمشغله این امکان را به ما می‌دهد و اگر گاهی فرصتی هم مهیا شود، در حد چند دقیقه و چند ساعت در روز و هفته است. حالا اما فرصت بسیار خوبی در اختیار داریم که می‌توانیم از آن بهترین استفاده را برده و بدون سایه درس و امتحان یا استرس کارهای عقب‌­مانده، با خیال راحت کتاب بخوانیم و فیلم ببینیم. اما اینکه چه ببینیم و چه بخوانیم، سؤالی است که ممکن است در ابتدای راه کمی سردرگم‌مان کند. برای همین از چهره‌های فرهنگی کشور کمک گرفته‌ایم تا با معرفی فیلم‌ها و کتاب‌های مورد علاقه‌شان، راه را برایمان آسان‌تر و تکلیف‌مان را برای انتخاب سرگرمی‌های فرهنگی روزهای قرنطینه روشن‌تر کنند. در این شماره«بلقیس سلیمانی، مرتضی حیدری، ابوتراب خسروی، احمد دهقان، خسرو معصومی و علیرضا خاقانی چراغ راه‌مان شدند تا در مسیر استفاده درست از زمان، بهینه فیلم ببینیم و گزیده کتاب بخوانیم.

   سریال؛ دوای درد خانه‌نشینی اجباری
مگر می‌شود اهل کتاب و کتابخوانی بود و بلقیس سلیمانی را نشناخت؟ واقعیت این است که این داستان‌نویس، منتقد ادبی و پژوهشگر معاصر ایرانی که بارها و بارها آثارش جوایز مختلف ادبی را از آن خود کرده‌اند، نیازی به معرفی ندارد. رمان‌های «خاله‌بازی»، «به هادس خوش آمدید»، «پسری که مرا دوست داشت»، «سگ‌سالی»، «بازی آخر بانو»، «آن مادران، این دختران»، «پیاده» و «من از گورانی‌ها می‌ترسم» و داستان کوتاه «بازی عروس و داماد»، آثار ماندگار این نویسنده خوش‌قلم و خوش‌فکر است که جدیدترین اثرش باعنوان «نام کوچک من بلقیس» را سال1397 منتشر کرده است. وقتی از او که از هر فرصتی برای نوشتن از زنان و مشکلات‌شان در جامعه استفاده می‌کند، درباره روزهای قرنطینه‌اش می‌پرسیم، می‌گوید که در این روزها بیشتر سریال می‌بیند و فیلم‌های موزیکال را دنبال می‌کند. به مخاطبانش هم توصیه می‌کند این خانه‌نشینی اجباری را با دیدن سریال‌های روز دنیا ازجمله «خانه پوشالی (House of Cards) »و «آقای ربات (Mr Robot)» و فیلم‌های موزیکال «لالالند» و «بینوایان» پشت سر بگذارند. اگر می‌خواهید بدانید این بانوی نویسنده دیگر چه پیشنهادهایی برای غنی‌سازی اوقات فراغت‌مان دارد، نگاهی به فهرست انتخابی‌اش بیندازید.



   از «نیم‌دانگ پیونگ یانگ» تا «1917»
بیشتر او را به‌خاطر داستان‌های متعددش درباره جنگ تحمیلی ایران و عراق می‌شناسیم. جوایز ادبی‌اش را هم به‌خاطر همین حضور پررنگش در حوزه ادبیات پایداری گرفته است. احمد دهقان، نویسنده خوش‌قلم و خوش‌فکری است که فوق­ لیسانس مردم‌شناسی دارد و نخستین رمانش را در سال1375 منتشر کرده است؛ رمانی با عنوان «سفر به گرای 270درجه» که هم به‌عنوان یکی از آثار برگزیده 20سال داستان‌نویسی و هم به‌عنوان برگزیده 20سال ادبیات پایداری معرفی شد و جوایز ادبی این دو جشنواره را به خالقش اختصاص داد. این کتاب چندی بعد به زبان انگلیسی هم ترجمه شد و از آن پس از طریق دانشگاه‌ها و کتابخانه‌های معتبر دنیا ازجمله جورج واشنگتن دی­سی، هاروارد، برکلی کالیفرنیا، ماریلند، ورمونت و... در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. خالق آثار داستانی «ماموریت تمام»، «لحظه‌های اضطراب»، «روزهای آخر»، «ستاره‌های شلمچه»، «گردان چهار نفره»، «هجوم»، «من قاتل پسرتان هستم»، «دشت‌بان»، «پرسه در خاک غریبه» و «بچه‌های کارون» برای روزهای قرنطینه‌مان یک لیست پر و پیمان از فیلم‌ها و کتاب‌های خوب و اثرگذار ارائه داده که در ادامه خواهید خواند.




   مجموعه آثار چخوف را بخوانیم
شکی نیست که خسرو معصومی یکی از چهره‌های شناخته شده دنیای سینماست. نویسنده و کارگردانی که دانش‌آموخته سینما و تلویزیون از دانشکده هنرهای دراماتیک است و 45سال از عمر 65ساله‌اش را صرف هنر هفتم کرده، قطعا برای دنبال‌کنندگان سینما، چهره‌ای آشنا و نامی آشنا دارد. اما اگر هنوز در ذهن‌تان به‌دنبال نامی از این نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده سینمای ایران می‌گردید، بد نیست بدانید او خالق فیلم‌های «کار کثیف»، «تابو»، «خرس»، «غبار زمان»، «باد در علفزار می‌پیچد»، «بیرون از بهشت»، «جایی در دوردست»، «رسم عاشق‌کشی»، «پر پرواز»، «دلباخته»، «سفر شبانه»، «آقای بخشدار»، «دوران سربی» و «ملاقات» و همچنین سریال پرطرفدار «داستان یک شهر» و «بچه‌های بهشت» است که البته بسیاری از کارهایش را خودش نوشته است. خسرو معصومی که در کارنامه هنری‌اش، جوایز متعددی از جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی دیده می‌شود و در تلاش است تا کتابی را باعنوان «سه‌گانه برف» که شامل 6فیلمنامه‌اش است، روانه بازار کتاب کند، پیشنهادهای خوبی برای خانه‌نشینی اجباری این روزهایمان دارد؛ پیشنهادهایی که دامنه آنها از مجموعه آثار چخوف تا فیلم سینمایی «جوکر» گسترده است.



   نگاهی به فیلم‌های ایرانی خوب
گوینده اخبار تلویزیون است و بیشتر او را با اجرای برنامه «گفت‌وگوی ویژه خبری» در شبکه دوم سیما می‌شناسیم. بله، درست حدس زدید؛ مرتضی حیدری را می‌گوییم. مجری، مصاحبه‌کننده با چهره‌های سیاسی کشور و گوینده اخبار تلویزیون که دکتری مدیریت و فوق‌لیسانس فیزیوتراپی از دانشگاه تهران دارد، برای روزهای قرنطینه‌مان یک لیست پر و پیمان از فیلم‌ها و کتاب‌هایی ارائه می‌دهد که می‌توانیم در این روزها بخوانیم و ببینیم و لذت ببریم. مرتضی حیدری که مجری مناظره‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری هم بود، توصیه می‌کند در این روزها نگاهی به فیلم‌های ایرانی خوب و پرطرفدار بیندازیم. «ماجرای نیم‌روز 2(رد خون)»، «لاتاری»، «شبی که‌ماه کامل شد»، «متری شیش‌ ­و نیم» و «بمب، یک عاشقانه» پیشنهادهای مجری توانای تلویزیون برای روزهای خانه‌نشینی است. «سر نی» اثر عبدالحسین زرین‌کوب هم که نقد و شرح مثنوی معنوی است، کتاب خاص و منحصر به فردی است که به گفته حیدری می‌تواند حال این روزهایمان را خوب کند و خوب نگه دارد. مرتضی حیدری فهرستی از فیلم‌ها و کتاب‌های مورد علاقه‌اش را هم در اختیارمان قرار داد که در ادامه خواهید دید.



   «مرشد و مارگاریتا» بخوانیم و «ذهن زیبا» ببینیم
اگر مجموعه داستان‌های «هاویه»، «دیوان سومنات» و «ویران» یا رمان‌های «اسفار کاتبان» و «رود جبرئیل» را خوانده‌اید، یعنی یکی از طرفداران ابوتراب خسروی نویسنده نام‌آشنای معاصر هستید؛ کسی که برنده هفتمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌­احمد برای رمان «ملکان عذاب شده»، در کارنامه هنری‌اش جوایز دیگری هم به چشم می‌آید که از مهم‌ترین آنها می‌توان به جایزه مهرگان ادب برای رمان «اسفار کاتبان»، برنده چهارمین دوره جایزه هوشنگ گلشیری برای رمان «رود راوی» و برنده یازدهمین دوره جایزه هوشنگ گلشیری برای مجموعه داستان کتاب «ویران» اشاره کرد. او که شاگرد هوشنگ گلشیری است و «هاویه» نخستین مجموعه داستانش را در سن 35سالگی روانه بازار کتاب کرده، برای علاقه‌مندان به داستان‌نویسی هم کتابی باعنوان «حاشیه‌ای بر مبنای داستان» نوشته که این کتاب در سال1388 توسط نشر ثالث منتشر شده است. حالا این نویسنده نام‌آشنا که از مضامین سوررئال در آثارش بهره می‌برد و با تکیه بر زبان ویژه باستان‌گرایی و کهن‌گرایی، مخاطبانش را به اندیشیدن دعوت می‌کند، توصیه می‌کند در این روزهای قرنطینه تا می‌توانیم کتاب‌های ماندگار بخوانیم و فیلم‌های اثرگذار ببینیم.



   «ملت عشق» را می‌خوانم و لذت می‌برم
اگر تاکنون گذرتان به موزه مشاهیر برج میلاد افتاده باشد، حتما از دیدن مجسمه‌های سیلیکونی و فوق‌العاده طبیعی فردوسی، سیمین دانشور، جلال آل‌احمد، شهریار، پروین اعتصامی، مصطفی چمران، پروفسور حسابی، نیما یوشیج، سهراب سپهری، غلامرضا تختی، ملک‌الشعرای بهار، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و... به وجد آمده‌اید. این مجسمه‌ها کار دست دکتر علیرضا خاقانی، دکتر ارتوپدی فنی است که از چند سال پیش مجسمه‌سازی می‌کند و این روزها آثارش در موزه مشاهیر نجف، عمارت اتحادیه، باغ کتاب، باغ موزه دفاع‌مقدس و موزه مدرس به نمایش درآمده است. بد نیست بدانید مجسمه برنزی جهان‌پهلوان تختی با یک دست که مدت‌ها در شبکه‌های مجازی دست به‌دست شد هم کار این مجسمه‌ساز برجسته کشورمان است. وقتی از این هنرمند نام‌آشنا که متولد سال1354 است و با داشتن دکتری اُرُتز و پروتز (ارتوپدی فنی)، مدرس دانشگاه و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران است می‌خواهیم برای روزهای قرنطینه، فیلم‌ها و کتاب‌های مورد علاقه‌اش را معرفی کند، می‌گوید: «خودم این روزها مشغول مطالعه کتاب «ملت عشق» هستم و از خواندنش بسیار لذت می‌برم.»