به‌صورت مسئله دست نزنید
گفت‌وگو با سیدجمال ساداتیان، تهیه کننده درباره نقاط قوت و ضعف اکران آنلاین
زهرا رستگار مقدم_روزنامه نگار
شاید به ظاهر اکران آنلاین بیش از هر گروه، سینماداران را متضرر کرده باشد، اما سیدجمال ساداتیان که در عین سینماداری، تهیه‌کننده نیز هست، از شناسایی نقاط قوت و ضعف این نوع اکران‌ها می‌گوید؛ اینکه در مواجهه با مشکل، باید موانع را حذف کرد نه صورت مسئله را. در این گفت‌وگو او از اهمیت اکران آنلاین به ما می‌گوید.
به‌نظرتان می‌توان اکران آنلاین را در این بزنگاه تاریخی عمومی کرد یا باید از خیر چنین اکران‌هایی گذشت؟
در شرایط فعلی با شیوع ویروس کرونا و تحت‌تأثیر قرارگرفتن رفتارهای اجتماعی، سینماگران به این فکر کردند که در زمان تعطیلی سینماها چه راهکارهایی اتخاذ کنند که مردم سرگرم باشند. به شکل کلی سالانه بسیاری فیلم تولید می‌شود که بعضی از این فیلم‌ها فرصت اکران پیدا نمی‌کنند. از چند سال پیش این مسئله مطرح بود که برای فیلم‌هایی که در سال فرصت اکران پیدا نمی‌کردند چاره‌جویی شود؛ مثلا اینکه فیلم‌هایی که در اکران مورد استقبال نیستند در شبکه‌های vod توزیع شوند. این شبکه‌ها نیز باید به‌گونه‌ای ساماندهی می‌شدند که از اطلاع‌رسانی خوبی برخوردار باشند. این شبکه‌ها باید در جذب مخاطب موفق‌تر ظاهر شوند تا از نظر اقتصادی هم با فیلم‌هایی که نمایش می‌دهند، متضرر نشوند. اما هم‌اکنون با وجود شرایط خاصی که در جامعه حاکم شده، تصمیم‌گیری و اجرای این کار تسریع و اعلام شد سرمایه‌گذاران فیلم‌های علاقه‌مند به این نوع اکران اعلام آمادگی کرده و در چنین شبکه‌هایی توزیع شوند. با اکران «خروج» نقاط ضعف و قوت این نوع از اکران نمایان شد. اما باید در فکر حذف موانع باشیم نه اینکه بخواهیم صورت مسئله را از بین ببریم. سینمای ایران از نظر اقتصادی نیازمند ساماندهی شبکه‌های vod و پخش فیلم از این طریق است.
مسئله اصلی سینماگران درباره چنین اکران‌هایی چیست؟
آفت اصلی چنین اکرانی حضور شبکه‌های قاچاق فیلم است. باید از همین حالا که ضعف این نوع اکران مشخص شده فکر اساسی در این‌باره کرد؛ زیرا همواره مشکل اصلی سینماگران قاچاق فیلم بوده و حالا نیز از ظرفیت‌هایی که در سینما وجود دارد جلوگیری می‌کند. امروز باید جدی‌تر به این جریان پرداخت. خروج بدون آنکه رنگ پرده را ببیند در شبکه قاچاق دست به‌دست شد؛ گرچه خیلی فیلم‌ها نیز وقتی از پرده به شبکه خانگی رسیدند پیش از فروش قاچاق شدند. اکنون وقت آن رسیده که مسئولان راه‌حلی برای کنترل شبکه قاچاق پیدا کنند تا فیلم‌ها به حق و حقوق مشروع مالی خود دست پیدا کنند.
آیا سینماگران برای عبور از این بزنگاه، برنامه‌هایی پیشنهاد و تدوین کرده‌اند؟ شما چه پیشنهادی برای مقابله با شرایط فعلی دارید؟
سینماگران مسئول اجرایی این امر نیستند و ممکن بود اتفاقی که برای فیلم حاتمی‌کیا رخ داد، برای فیلم من هم بیفتد. متأسفانه همه در معرض این بحران قرار دارند. اما مسئولان امر خصوصا ستاد صیانت که وظیفه برخورد با این پدیده شوم را دارد باید با این معضل برخورد کند. سینماگران می‌توانند در آن کمیته با این دوستان همکاری کنند تا به راه‌حل منطقی‌تری دست پیدا کنند. آنچه مسلم است، این است که ستاد صیانت فعال‌تر وارد عمل شود و آماری شکل بگیرد درباره شبکه‌های غیرقانونی. بخشی مربوط به اصلاح قوانین است، بخش دیگر پیگیری قانون کپی‌رایت در داخل و خارج کشور است. شاید این ستاد باید وارد عمل شود تا فیلم‌ها و سریال‌های تولید شده را خارج از ایران به ثبت قانونی برساند تا اگر به هر شکلی پخش شد، مورد پیگیری قرار بگیرد. ما حتی نتوانسته‌ایم مانع پخش فیلم‌های قاچاق شده و پخش آن در تلویزیون‌های خارجی باشیم.
پیش از اکران خروج به شکل آنلاین بسیاری از اهالی سینما این فرصت را مناسب درنظر گرفتند و به صف این نوع اکران پیوستند اما با ناموفق بودن آن از این صف خارج شدند. آیا اکران آنلاین فیلم‌ها می‌تواند از نظر اقتصادی نیز مفید باشد؟
اگر از توزیع قاچاق فیلم‌ها جلوگیری شود، اکران آنلاین می‌تواند گزینه اقتصادی باشد. با جمعیت 80میلیونی می‌توان 10درصد را درنظر گرفت که سینمای ایران را تعقیب می‌کنند. برای این گروه‌ها جذاب است که فیلم‌های تولیدشده را تماشا کنند. خیلی از این افراد از شبکه‌های غیرقانونی برای رفع کنجکاوی خود بهره می‌برند. درنظر بگیریم اگر 8میلیون‌نفر فیلمی را تماشا کنند و برای آن مبلغ یک‌هزار تومان بپردازند، ما با چه درآمدی روبه‌رو خواهیم شد. با توجه به آمارهایی که درباره تماشای «متری شیش‌ونیم» به‌دست آوردیم، نزدیک به 30میلیون‌نفر فیلم را در شبکه خانگی تماشا کرده بودند. اگر هر کدام هزار تومان هزینه می‌کردند درآمد 30میلیارد تومانی نصیب فیلم می‌شد، اما دریغ از 5درصد این مبلغ.
با اتمام دوره کرونا حتما با مشکلات جدی چون صف‌های طولانی اکران روبه‌رو خواهیم بود. این درصورتی است که مردم بلافاصله اعتماد خود را بازیابی کرده و به سالن سینما بروند. چقدر هنوز به اکران عمومی امیدوارید؟
درست است که پس از این ما با صف طولانی نوبت اکران روبه‌روییم اما باید به فکر سرمایه‌گذار هم بود. به‌نظرم به محض اینکه زندگی اجتماعی مردم از سر گرفته شود، مردم به رستوران خواهند رفت، سینما را انتخاب خواهند کرد و حتی تئاتر خواهند دید. به‌نظرم فراموش خواهند کرد و زندگی از نو آغاز خواهد شد. من به این مسئله امیدوارم؛ چنان‌که وقتی عزیزی در خانواده‌ای فوت می‌کند، مدتی عزاداری می‌شود و بعد زندگی از سر گرفته می‌شود.
در همینه زمینه :
