رفتار با کودکان مبتلا به اختلالات تیک

آرمان مسعودی‌ ـ روانپزشک کودک و نوجوان

تیک‌ها حرکات یا صداهای غیرعادی و اضافه‌ای هستند که در طول روز و در فواصل زمانی مختلف به‌صورت ناگهانی، کوتاه‌مدت و بدون ریتم خاصی تکرار می‌شوند و 2 نوع دارند که شامل تیک‌های حرکتی مانند پلک زدن، بالا انداختن شانه، تکان دادن ناگهانی سر و شکلک در آوردن و تیک‌های صوتی مانند صاف کردن گلو، بالاکشیدن بینی، سرفه کردن، جیغ زدن و حتی تکرار کلمات مستهجن است.
لازم است والدین کودکان مبتلا به نکات زیر توجه کنند: 
1ـ وجود علائم تیک ناشی از یک اختلال بوده و عمدی و به قصد آزار و تمسخر یا لجبازی با شما یا دیگران نیست.
2ـ علت تیک مجموعه‌ای از عوامل ژنتیک و آسیب‌هایی هستند که حین بارداری، زایمان یا پس از آن سبب اختلالاتی در ساختار یا عملکرد مغز شده‌اند.
3ـ سیر تیک‌ها نوسان‌دار است، یعنی ممکن است دوره‌هایی از کاهش و حتی بهبودی و دوره‌هایی از تشدید داشته باشند.
4ـ معمولاً با افزایش سن از ١٥ سالگی به بعد انتظار کاهش و حتی بهبودی کامل می‌رود.
5ـ وقتی کودک دچار تیک می‌شود، از واکنش‌های هیجانی مثل سرزنش و تحقیر کودک یا درخواست از کودک برای توقف تیک‌ها خودداری کنید، زیرا سبب تنش و تشدید تیک‌ها می‌شود.
6ـ برخی کودکان می‌توانند برای چند دقیقه تا چند ساعت تیک‌ها را مهار و کنترل کنند ولی این توانایی نشانه ارادی و عمدی بودن تیک‌ها نیست و معمولاً به‌دلیل خستگی ذهنی ناشی از این کار، تیک‌ها حتی با شدت بیشتری بر می‌گردند.
7ـ بروز تیک‌ها در کلاس درس می‌تواند سبب واکنش منفی معلم، سایر دانش‌آموزان و والدین آنها شود که نیازمند مداخلات خاصی است.
8ـ شاید کودک علاوه بر اختلالات تیک، اختلالات همراه دیگری داشته باشد که حتی بیشتر از خود تیک‌ها تأثیر منفی روی عملکرد کودک دارند؛ بنابراین یک ارزیابی کامل تشخیصی مهم است.
9ـ درمان‌ها و راهکارهای مختلف دارویی و غیر‌دارویی برای اختلال‌های تیک وجود دارد و برای ارزیابی تشخیصی دقیق و درمان، مشورت با روانپزشک کودک و نوجوان توصیه می‌شود.