نگاه
آیا راه کوتاه‌تری برای رسیدن به واکسن کرونا وجود دارد؟
علی ملائکه ـ روزنامه‌نگار و پزشک
حدود ۸۰طرح برای ساختن واکسن کرونا در سراسر جهان شروع شده است، و حدود نیمی از آنها در مرحله ابتدایی تولید هستند و دست‌کم 6واکسن وارد مرحله اول آزمایش بالینی شده‌اند.
اما واکسن‌ها پیش از در اختیار عموم قرارگرفتن باید بررسی‌های بزرگی را از لحاظ بی‌خطر بودن و تأثیربخشی از سر بگذرانند. هزاران نفر باید واکسن یا دارونما را دریافت کنند تا معلوم شود آیا واکسن در پیشگیری از عفونت ویروس کرونا در این افراد در شرایط قرارگیری طبیعی نسبت به آن مؤثر است یا نه. چنین روندی به‌طور گریزناپذیری طولانی خواهد بود و 3مرحله استاندارد آن به‌مدتی دست‌کم ۱۲ تا ۱۸ماه نیاز دارد.
اما آیا راه کوتاه‌تری برای رسیدن به واکسنی تأیید شده وجود دارد؟
گروهی از دانشمندان راهی را برای سرعت بخشیدن به این روند پیشنهاد کرده‌اند؛ قرار دادن عامدانه داوطلبان در معرض ویروس کرونا برای تعیین تأثیربخشی یک واکسن. چنین کاری سابقه‌ای دوقرنی دارد و هم‌اکنون نیز برای ساختن واکسن برای آنفلوآنزا، وبا، تب دنگی و بیماری‌های عفونی دیگر به‌کار می‌رود.
ادوارد جنر، پزشک انگلیسی برای ساختن واکسن آبله، نخستین واکسنی که بشر ساخت، در اواخر قرن هجدهم میلادی نشان داد کودک ۸ساله‌ای که با آبله گاوی مایه‌کوبی شده باشد، در برابر تزریق مایه آبله مرگبار انسانی مصونیت یافته است. گرچه این شیوه از لحاظ اخلاقی نگران‌کننده به‌نظر می‌رسد، اما کارآزمایی‌های امروزی طرح تحقیق دقیقی دارند و بازبینی اخلاقی گسترده‌ای درباره مراحلشان صورت می‌گیرد.
این گروه دانشمندان توصیه می‌کنند گروهی از داوطلبان جوان و سالم ۲۰ تا ۴۵ ساله برای آزمایش تأثیربخشی واکسن نامزدشده بسیج شوند. سلامت این داوطلبان به دقت تحت مراقبت خواهد بود و درصورت نیاز، به مراقبت‌های ویژه و داروهای موجد دسترسی خواهند داشت.
استفاده از این شیوه می‌تواند روند آزمایش واکسن نامزدشده را چند‌ماه جلو بیندازد و بالقوه جان میلیون‌ها نفر را نجات دهد.
اما از طرف دیگر باید توجه داشت که آلوده‌کردن عامدانه افراد -به‌خصوص برای داوطلبانی که در گروه دریافت‌کننده واکسن بی‌تأثیر (دارونما) قرار می‌گیرند- چالشی اخلاقی ایجاد می‌کند که باید آن را حل کرد.
