اختلالات تیک
آرمان مسعودی ـ روانپزشک کودک و نوجوان
تیکها، حرکات یا صداهای غیرعادی و اضافهای هستند که در طول روز و در فواصل زمانی مختلف بهصورت ناگهانی، کوتاهمدت و بدون ریتم خاصی تکرار میشوند. بهطورکلی تیکها دو دستهاند و شامل تیکهای حرکتی مانند پلکزدن، بالا انداختن شانه، تکان دادن ناگهانی سر و شکلک درآوردن در صورت و تیکهای صوتی مانند صاف کردن گلو، بالا کشیدن بینی، سرفه کردن، جیغ زدن و حتی تکرار کلمات مستهجن هستند.
معمولا شایعترین تیکها، تیکهای حرکتی هستند که ابتدا در صورت ظاهر شده و به شکل پلک زدن مکررند.
علت تیکها، عوامل ارثی و ژنتیک است و معمولا از دوران کودکی شروع میشوند. ممکن است موقتی و گذرا یا مزمن و طولانیمدت باشند و معمولا در سیرشان دورههای تشدید و تخفیف دارند؛ یعنی ممکن است مدتی کاهش یابند و حتی بهطور کامل بهبود یابند ولی بعد از مدتی دوباره و با شدت بیشتر یا کمتر برگردند. بهطورکلی بهبودی کامل اختلالات تیک از سن ١٥سالگی به بعد روی میدهد.
خستگی، هیجان، استرس و گرما میتوانند تیکها را تشدید کند. برخی مبتلایان میتوانند برای چند دقیقه تا چند ساعت تیکها را مهار و کنترل کنند ولی معمولا بعد از این مدت تیکها حتی با شدت بیشتری برمیگردند.
تیکها میتوانند با سایر اختلالات مانند بیشفعالی و نقص توجه، وسواس، و اختلالات یادگیری همراهی داشته باشند و علاوه بر اینکه سبب رنج و ناراحتی کودک و خانواده میشوند، میتوانند سبب کاهش اعتماد به نفس، افت تحصیلی، اضطراب، افسردگی و طرد و مسخرهشدن از طرف همسالان شوند.
با توجه بهشدت تیک و مشکلات ناشی از آن برای کودک و نوجوان و با درنظر گرفتن اختلالات همراه با آن، درمانها و راهکارهای مختلف دارویی و غیردارویی وجود دارند، لذا برای ارزیابی تشخیصی دقیق و درمان، مشورت با روانپزشک کودک و نوجوان توصیه میشود.