داستان انقراض به کجا خواهد رسید؟

راستش را بخواهید ما برای تهیه این گزارش به سراغ مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط‌زیست هم رفتیم تا بدانیم فعالیت‌های حفاظتی این دفتر و آخرین فهرست منتشره از گونه‌های در معرض خطر چه بوده است؛ حتی برای کسب اطلاعات بیشتر از دفتر حیات‌وحش سازمان محیط‌زیست پیگیری انجام شد اما به ‌دلیل مشغله مسئولان، در مدتی که پیگیر ماجرا بودیم، موفق به گرفتن پاسخ نشدیم. 

با وجود فعالیت‌های صورت‌گرفته در سال‌های اخیر، متاسفانه باید گفت که هنوز یک فهرست ملی قرمز برای گونه‌های درحال انقراض وجود ندارد و درگاه‌های مرتبط با محیط‌زیست، اطلاعات دقیقی درباره مراحل تدوین و پیشرفت این فهرست نمی‌دهند. شاید تنها خبری که بشود رد آن را در خبرگزاری‌ها پیدا کرد، به انتشار مجموعه اطلس‌های گونه‌های جانوری حیات‌وحش کشور مربوط می‌شود که در زمان مدیریت معصومه ابتکار بر سازمان متولی محیط‌زیست، به ‌وقوع پیوست.

بنابراین تنها راهی که برای رسیدن به این اطلاعات می‌ماند، جست‌وجو در فهرست قرمز آی‌یوسی‌ان است که علاوه بر دشواری‌های ذاتی آن، دارای معایبی هم هست؛ زیرا طبقه‌بندی فهرست قرمز اتحادیه جهانی حفاظت، روند جمعیت یک گونه در دنیا یا در منطقه خاص جغرافیایی را بر اساس ضریبی از تهدید یا مخاطره ارزیابی می‌کند؛ بنابراین ممکن است برای یک گونه در دنیا مشکلی وجود داشته باشد که آن را در معرض خطر جدی قرار دهد اما در یک کشور، این مشکل وجود نداشته باشد. حتی گونه‌های اندمیکی هستند که از سوی ایران باید گزارش وضعیت آنها به آی‌یوسی‌ان داده شود و هنوز جایی در مطالعات جهانی پیدا نکرده‌اند.

در نهایت می‌توان گفت که فهرست جهانی می‌تواند نقشه راهی برای نشان‌دادن اولویت‌های کشور باشد و بگوید کدام گونه‌ها منقرض شده‌اند و کدام گونه‌ها در وضع بحرانی و آسیب‌پذیر هستند یا حتی ارزیابی نشده‌اند. در واقع کشورها باید فهرست گونه‌های خود را در تعامل با این فهرست منتشر کنند که البته بسیاری از کشورهای جهان این کار را کرده‌اند تا مشخص شود که داشتن فهرست قرمز ملی تا چه اندازه ضرورت دارد.