غنی: زندانیان طالبان را آزاد نمیکنیم
مخالفت رئیسجمهور افغانستان با یکی از بندهای توافق صلح آمریکا و طالبان، آن را در مرحله اجرا با چالش روبهرو کرده است
یک روز پس از امضای توافق تاریخی صلح میان آمریکا و طالبان، مخالفت رئیسجمهور افغانستان با آزادی 5هزار نیروی طالبان که در بند دولت هستند، عملیاتی شدن این توافق را با شک و تردید روبهرو کرده است.
اشرف غنی که دیروز در یک نشست خبری به سؤالهای خبرنگاران پاسخ میداد مخالفت خود را با یکی از بندهای توافق میان آمریکا و طالبان که مربوط به آزادی زندانیان این گروه است آشکارا اعلام کرد و گفت: «دولت افغانستان هیچ تعهدی برای آزادی 5هزار نیروی طالبان ندارد.»
آمریکا و طالبان روز شنبه پس از 18ماه مذاکره سرانجام پای یک توافق صلح را امضا کردند که قرار است مسیر را برای برقراری صلح کامل در افغانستان هموار کند. براساس این توافق که جزئیات آن طی ساعات گذشته رفته رفته در اختیار رسانهها قرار گرفته، دولت افغانستان باید بهعنوان پیششرط مذاکرات مستقیم با طالبان، 5هزار نیروی زندانی این گروه را آزاد کند.
موضوع مذاکره مستقیم دولت مرکزی افغانستان با طالبان همیشه در طول گفتوگوهای میان نمایندگان آمریکا و هیأت مذاکرهکننده طالبان مطرح بوده اما طالبان از آن بهعنوان خط قرمز خود یاد کرده است.
طالبان دولت اشرف غنی را «دولت دستنشانده» میداند و به همین دلیل هرگز حاضر نشد نمایندگان دولت را در مذاکرات صلح بپذیرد.
اشرفغنی که دیروز برای دومینبار طی دوره 5ساله ریاستجمهوریاش در جمع خبرنگاران حاضر میشد، عدمحضور دولت در روند مذاکرات صلح میان آمریکا و طالبان را یادآور شد و تأکید کرد: «توافقی که پشت درهای بسته بهدست آمده، در مسیر اجرا با مشکلات اساسی روبهرو خواهد شد.» او که اکنون بهعنوان غایب بزرگ مذاکرات صلح میان آمریکا و طالبان شناخته میشود، تلاش کرد دولت مرکزی افغانستان را بهعنوان بازیگر کلیدی توافق انجام شده معرفی کند. به گزارش تلویزیون طلوع افغانستان، غنی تأکید کرد که طالبان نمیتواند آزادی زندانیهایش را بهعنوان پیششرط مذاکرات مطرح کند، بلکه آزادی و مبادله زندانیها میتواند بخشی از مذاکرات میان دولت و طالبان باشد. او گفت: «این مسائل در حیطه اختیارات دولت آمریکا نیست؛ آنها فقط نقش تسهیلگر دارند.» تلویزیون الجزیره، شمار زندانیان وابسته در بند طالبان را هزار نفر برآورد کرده است.
توافق آمریکا و طالبان شامل 4بخش کلیدی است. «خروج نیروهای خارجی از افغانستان»، «مقابله طالبان با گروههای تروریستی مستقر در خاک افغانستان»، «آتشبس فراگیر» و «آغاز گفتوگوهای بینالافغانی» 4محوری است که دو طرف بر سر آن توافق کردهاند. روز شنبه اعلام شد که آمریکا طی 135روز تعداد نیروهایش در افغانستان را از حدود 14هزار نفر به 8هزار و 600نفر خواهد رساند. باقی نیروهای آمریکا به همراه 17هزار نیروی تحت فرمان ناتو نیز طی یک جدول زمانبندی در طول 14ماه آینده خاک افغانستان را ترک خواهند کرد.
توافق یادشده همچنین تاریخ 10مارس یعنی 8روز دیگر را بهعنوان تاریخ انجام مذاکرت بینالافغانی مشخص کرده است. اشرفغنی در سخنان خود گفت که بهزودی ترکیب هیأت اعزامی از کابل به دوحه برای شرکت در مذاکرات با طالبان را اعلام خواهد کرد. او در عین حال تأکید کرد که هیأت مذاکرهکننده هیچ اختیاری در تصمیمگیری برای آینده افغانستان نخواهد داشت و تصمیم نهایی بر عهده پارلمان یا لوئیجرگه صلح خواهد بود.
آتشبس فراگیر نیز قرار است در ادامه مذاکرات بین الافغانی برقرار شود. برقراری آتشبس پیششرط آمریکا برای گفتوگو با طالبان بود که با مخالفت جدی این گروه روبهرو و در نتیجه از دستور کار خارج شد. آمریکاییها در نهایت به یک آتشبس موقت هفتروزه رضایت دادند که بهطور رسمی «دوره کاهش خشونتها» نامیده شده است. آتشبس موقت از شنبه هفته گذشته آغاز شد و تا شنبه هفته جاری ادامه داشت. رئیسجمهور افغانستان ابراز امیدواری کرد که کاهش خشونتها تا رسیدن به توافقی بر سر آتشبس فراگیر ادامه پیدا کند. طبق گزارش نهادهای امنیتی افغانستان، طی یک هفته گذشته شمار تلفات نیروهای دولتی در درگیریها با طالبان بهشدت کاهش داشته است. با این حال، طی این 7روز 21نفر از نیروهای نظامی و 9نفر از افراد غیرنظامی در درگیریهای پراکنده در افغانستان کشته شدهاند.
امارت اسلامی یا جمهوری اسلامی؟
نوع حکومت در افغانستان طبق قانون اساسی این کشور، «جمهوری اسلامی» و بر مبنای یک ساختار ریاستی شکل گرفته است. طالبان اما همیشه حکومت در افغانستان را «امارت اسلامی» خوانده است. امارت اسلامی افغانستان نامی بود که طالبان از زمان بهدستگرفتن قدرت در سال ۱۹۹۶ تا زمان سقوطشان در سال ۲۰۰۱، روی افغانستان گذاشته بودند. روز شنبه ساعاتی پس از امضای توافق میان آمریکا و طالبان، رهبر این گروه یعنی ملا هبتالله آخوندزاده در پیامی به مناسبت «پایان اشغال آمریکا» بار دیگر بهعنوان امارت اسلامی اشاره کرد. در این پیام آمده است: «هرکسی که در مخالفت با امارت اسلامی بوده، عفو و حقوق زنان و مردان زیر چتر اسلام تأمین خواهد شد. هرکسی که در مخالفت با امارت اسلامی سهم گرفته باشد و در عموم هر آن کسی که از امارت اسلامی تشویش دارد، از طرف ما تمام اعمال گذشته آنها مورد عفو و بخشش است.» اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان بارها تأکید کرده که استفاده از عنوان امارت اسلامی برای افغانستان مردود است و مدل ایدهآل مردم این کشور مدل جمهوری اسلامی است. فارغ از این، بسیاری در افغانستان، پیام ملاهبتالله را مغرورانه و پیروزمندانه دانستهاند و معتقدند طالبان قصد دارد بهعنوان یک نیروی غالب بر سر میز مذاکره با دیگر گروههای افغان بنشیند؛ موضوعی که گفتوگوهای صلح بینالافغانی را با چالش روبهرو خواهد کرد.