روی خط نت

کامران بارنجی_روزنامه نگار

موسیقی اگر جنس خوبش باشد، اصلی‌ترین اثرش آرامش است؛ هم برای کسی که می‌نوازد و هم برای کسی که شنونده است. غیر از این، اگر نوازنده این کاره نباشد یا چیزی که می‌زند روی اصول نباشد و خلاصه سازش کوک نباشد، فقط به خودش احساس خوبی ‌ دست می‌دهد. این را همه آنها که همسایه‌شان کلاس موسیقی می‌رود تجربه کرده‌اند. با وجود این، بالاخره هر کسی از یک جایی شروع کرده و لابد شما هم با این پنجه‌های طلایی می‌توانید صدای ساز را طوری دربیاورید که روزی دلنشین بشود. برای این کار هم باید رفت کلاس موسیقی، حالا یا از نوع آکادمیکش یا تجربی و آموزشگاهی. 
اگر قصد خرید ساز مورد علاقه و رفتن به آموزشگاه‌های موسیقی را دارید، مطمئن باشید که با بی‌حساب و کتاب رفتن در این وادی، به جای نوازنده‌شدن، یک کلاه گشاد نصیب‌تان می‌شود. انتخاب ساز و آموزشگاه موسیقی کلی لم و قلق دارد که اگر درست و حساب‌شده عمل نکنید ممکن است حسابی توی ذوقتان بخورد و کلاً بی‌خیال نوازنده‌شدن شوید! پس بهتر است قبل از مواجه‌شدن با آموزشگاه‌های رنگارنگی که قصد دارند هرطور شده نگذارند دست خالی از آموزشگاه‌شان خارج شوید، خودتان را حسابی به اطلاعات جامع و کامل سازهای موسیقی و ویژگی‌های یک آموزشگاه خوب و معتبر مجهز کنید.

  مشاغل آماده برای موزیسین‌ها 
اگر در رشته نوازندگی موسیقی ایرانی فارغ‌التحصیل شده باشید می‌توانید در موسیقی متن آثار هنری، سینمایی، نمایشی و کودکان خودی نشان بدهید. در ضمن گروه‌های موسیقی و ارکستر هم گزینه شما خواهند بود. اگر رشته تحصیلی‌تان نوازندگی موسیقی جهانی باشد و حوصله درس‌دادن داشته باشید می‌توانید مدرکتان را زیربغلتان بزنید و در هنرستان‌های موسیقی تدریس کنید. تعلیم اصول  نظری و عملی موسیقی جهانی در مقاطع کارشناسی و پایین‌تر هم البته هست که بستگی به معلومات‌تان دارد. اگر مدرکتان کارشناسی موسیقی نظامی است، در مراسم استقبال یا بدرقه مهمانان رسمی کشور حسابی به درد می‌خورید. اجرای سرود و مارش نظامی هم که جای خود دارد. اگرفارغ‌‌التحصیل آهنگسازی شوید، نانتان توی روغن است. از تعلیم آهنگسازی در مقاطع کارشناسی و پایین‌تر بگیرید تا ساخت موسیقی برای آثار سینمایی و نمایشی، ساخت موسیقی برای کودکان، ساخت سرودها و آهنگ‌های مناسبتی و... همه و همه در تخصص‌تان است.

سه‌راه موزیسین‌شدن
یادتان نرود که آنچه شما را به هدفتان می‌رساند، تمرین و تلاش است. کلاس و استاد و کتاب‌های آموزشی غول چراغ جادو نیستند و معجزه نمی‌کنند، همه‌‌چیز به همت و پشتکار خودتان بستگی دارد. بهترین و معتبرترین راه همین است که مثل بچه‌های خوب در کنکور هنر شرکت کنید و بعد از قبولی، در دانشکده موسیقی درس بخوانید. حسن این راه نسبت به راه‌های دیگر این است که با یک تیر دو نشان می‌زنید، هم به علاقه‌تان می‌رسید و هم درس می‌خوانید و مدرک دانشگاهی می‌گیرید. تازه موسیقی را کاملاً آکادمیک و دانشگاهی یاد می‌گیرید که عمراً مو لای درزش برود. دانشکده موسیقی هم‌اکنون همین 4رشته را دارد: کارشناسی و کارشناسی‌ارشد نوازندگی موسیقی ایرانی، کارشناسی و کارشناسی‌ارشد نوازندگی موسیقی جهانی، کارشناسی موسیقی نظامی و کارشناسی‌ارشد آهنگسازی.

یادگیری تجربی
اگر حال و حوصله درس و دانشگاه را ندارید و نمی‌خواهید موسیقی را حرفه‌ای و تخصصی یاد بگیرید، این راه راست کارتان است که البته بگیر نگیر دارد، ممکن است بتوانید با 4تا سی‌دی آموزشی و کتاب‌های مرتبط از خودتان یک بتهوون بسازید! اگر هم در آشنا و فامیل کسی را می‌شناسید که با ساز مورد علاقه‌تان آشنایی دارد، قراری بگذارید و دست‌کم هفته‌ای یک‌جلسه برای خودتان یک کلاس آموزشی برگزار کنید. البته اگر قرار باشد کلاس درس را با دوره‌های دوستانه اشتباه بگیرید و در آن به جای تمرین ساز به تبادل جدیدترین اس‌ام‌اس‌های روز بپردازید، از همین حالا آب پاکی را روی دست‌تان بریزیم که 100 سال دیگر هم نوازنده نمی‌شوید! کلاس را جدی بگیرید و حرف‌ها و درددل‌هایتان را برای بعد از تمام‌شدن کلاس بگذارید.

دوره‌های آموزشی میان‌مدت 
برای ثبت‌نام، هر ‌سازی‌ را که انتخاب می‌کنید، سه‌ماهه یا شش‌ماهه ثبت‌نام کنید. این کار دقیقاً مثل خرید عمده می‌ماند و هزینه کمتری برایتان دارد. البته این راه برای زمانی است که تصمیم‌تان را گرفته‌اید و می‌خواهید ‌سازی‌ را که انتخاب کرده‌اید تا آخر ادامه بدهید. اما اگر خیلی تنوع‌طلب هستید و هر لحظه ممکن است نظرتان عوض شود، همان یک‌ماهه ثبت‌نام کنید بهتر است.

چگونه دستگاه ساز بخرید 
وقتی مطمئن شدید که در انتخاب سازتان اشتباه نکرده‌اید، تازه به فکر خرید آن بیفتید. برای خرید هم 2راه بیشتر ندارید: یا به استاد کلاستان اعتماد کنید و از او بخواهید ساز مورد علاقه‌تان را خریداری کند و یا با یک کاربلد به مغازه‌های فروش آلات موسیقی بروید. تجربه ثابت کرده راه دوم هم به صرفه‌تر است و هم مطمئن‌تر!

یادگیری آموزشگاهی 
معمول‌ترین راه یادگیری موسیقی، شرکت در کلاس‌های آموزشگاهی است. اگرهیچ ذهنیتی از ویژگی‌های یک آموزشگاه معتبر نداشته باشید، برای پیداکردن یک آموزشگاه خوب باید یک کفش آهنی به پا کنید و از این آموزشگاه به آن آموزشگاه بروید. اما اگر ویژگی‌های یک آموزشگاه معتبر را بدانید، انتخابتان راحت‌تر و مطمئن‌تر است. حواستان باشد آموزشگاه حتماً باید از وزارت ارشاد مجوز داشته باشد و مدرک پایان‌دوره هم بدهد. آموزشگاه‌هایی که مشاوره رایگان دارند، درجلسه مشاوره درصورتی که ساز خاصی مدنظرتان نباشد، کمکتان می‌کنند تا‌ سازی‌ مطابق با روحیه و استعدادتان انتخاب کنید .بعضی از آموزشگاه ها یک یا دو جلسه را به شکل رایگان برگزار می‌کنند تا کارشان را ببینید و استادانشان را محک بزنید.

کلاس‌های خصوصی 
اگر خیلی پولدارید و نمی‌دانید چطور پول‌هایتان را خرج کنید، اصلاً غصه نخورید! استاد خصوصی را برای همین وقت‌ها گذاشته‌اند! استادان خصوصی را هم که خودتان بهتر می‌دانید، هرقدر حرفه‌ای‌تر و مسلط‌تر باشند، خرج بیشتری روی دست‌تان می‌گذارند. همچنین بسته به اینکه خودتان به کلاس استاد خصوصی بروید یا استاد به منزلتان بیاید هم هزینه‌اش متفاوت است.

سرتان کلاه نرود 
آموزشگاه‌هایی را انتخاب کنید که کل هزینه کلاس را یک‌جا دریافت نمی‌کنند و برایتان قسط می‌بندند. این کار باعث می‌شود که هنگام‌دادن شهریه دست‌تان نلرزد! تازه اگر هم روزی روزگاری نخواستید کلاستان را ادامه بدهید، برای پس گرفتن مابقی پولتان به درد سر نمی‌افتید.

کنسرت گروهی 
اگر موسیقی برایتان خیلی جدی‌تر از یک تفریح است، به‌دنبال آموزشگاه‌هایی باشید که کنسرت موسیقی و گروه‌نوازی توسط هنرجویانشان برگزار می‌کنند. این کنسرت‌ها و گروه‌نوازی‌ها که هرچند‌ماه یک بار برگزار می‌شوند، سکوی پرتاب خوبی برایتان خواهند شد. هزینه‌ای که باید برای نوازنده‌شدن بپردازید، دقیقاً با نوع ساز، استعداد و پشتکارتان در ارتباط است. پس اگر می‌خواهید خرج کمتری کنید و خیلی به جیبتان فشار نیاورید، تنبلی را کنار بگذارید و کلاس‌هایتان را نپیچانید. هرچه منظم‌تر سرکلاس‌هایتان حاضر شوید و پشتکار بیشتری به خرج دهید، هم زودتر به نتیجه دلخواهتان می‌رسید و هم هزینه کمتری می‌پردازید.

زود ساز نخرید 
بعضی از آموزشگاه‌های موسیقی یا استادان خصوصی این اجازه را به شما می‌دهند که یک یا دو جلسه رایگان از کلاسشان استفاده کنید تا دست‌تان بیاید این کاره هستید یا نه. حتی اگر این امکان را نداشتید، قبل از اینکه یک ساز گرانقیمت بخرید، یک‌ماه از سازهای آموزشگاه استفاده کنید. شاید در این مدت متوجه شوید ‌سازی‌ را که انتخاب کرده‌اید مثل دهل است و صدایش فقط از دور خوش است!

با سرو صدای ساز چه کنیم؟
یکی از مشکلات اساسی تمرین برای موزیسین‌شدن، سر و صدای ساز است. در و همسایه چه گناهی کرده‌اند که شما می‌خواهید در خانه تمرین کنید؟ پس خواهشا سازتان را زمانی که وقت خواب و استراحت مردم است کنار بگذارید. ضمن اینکه بهتر است اتاقتان را هم آکوستیک کنید تا کسی آرزو یا فکر خراب‌شدن سازتان را نکند! برای این کار هم لازم نیست حسابی توی خرج بیفتید. شونه تخم‌مرغ پیشنهاد خوبی است. کلاس اتاقتان را پایین می‌آورد، اما تا دلتان بخواهد صداگیر است.

ساز زدن شغل نیست 
گفته‌اند هر گلی، خاری دارد. موسیقی هم در کنار همه خوبی‌هایش، بدی‌هایی هم دارد که اگر برای برطرف‌کردنشان فکری نکنید، صدای همه را در می‌آورید. اصولاً زدن ساز مثل تخمه خوردن آدم را از کار و زندگی می‌اندازد. تا جایی که چشم باز می‌کنید و می‌بینید با کلی کار انجام نشده و عقب‌افتاده مواجه هستید که همه را به‌خاطر علاقه‌تان به تعویق انداخته‌اید. البته این مشکلی نیست که حل کردنش در حد آپولو هواکردن باشد! همین که جنبه داشته باشید و برنامه‌ریزی کنید به همه کارهایتان می‌رسید. یادتان باشد که ساززدن شغل شما نیست. پس فقط زمانی سازتان را دست‌تان بگیرید که هیچ‌کاری ندارید و به قول معروف اوقات فراغت‌تان است.

آموزش با لوح‌فشرده
ممکن است بتوانید با 4تا سی‌دی آموزشی و کتاب‌های مرتبط از خودتان یک بتهوون بسازید! اگر هم در آشنا و فامیل کسی را می‌شناسید که با ساز مورد علاقه‌تان آشنایی دارد، قراری بگذارید و دست‌کم هفته‌ای یک‌جلسه برای خودتان یک کلاس آموزشی برگزار کنید.