14 سال تلاش برای روایت تصویری قرآن کریم

«ناصر گلی» کارشناس ارشد عکاسی، استاد دانشگاه و فیلمساز حوزه دفاع مقدس است  که در اقدامی خلاقانه و هنرمندانه، آیه‌هایی از قرآن کریم را به 3 زبان فارسی، انگلیسی و عربی در قالب چند جلد کتاب عکس به تصویر کشیده است.
به گزارش فارس، شیوه کار این عکاس خلاق به این صورت است که متناسب با مفاهیم، از بخش اعظمی از آیات قرآن کریم عکاسی کرده و این عکس‌ها در قالب چند جلد کتاب مصور گردآوری شده است که ذیل عکس‌ها آیات به زبان‌های فارسی، عربی و انگلیسی قید شده است تا مخاطبان بتوانند با یکی از این 3 زبان با مفاهیم آیات قرآنی ارتباط بگیرند و پیام آیات به شیوه موثرتری انتقال یابد. ناصر گلی متولد سال 36، کارشناس ارشد عکاسی و ساکن شهر کرج است. در ابتدا به صورت آماتور عکاسی کرد، اما از سال 57 فعالیت حرفه‌ای خود را در این رشته آغاز کرد. گفت‌وگو با تهیه‌کننده نخستین قرآن مصور جهان را در ادامه می‌خوانید.


از فعالیت‌های هنری خود بگویید.

تخصص اصلی من سینما و تحصیلاتم در رشته عکاسی است. در سال 59 یک فیلم سینمایی در حوزه دفاع مقدس ساختم که امروز به عنوان نخستین اثر سینمایی این حوزه شناخته و ثبت شده است و اولین فیلمساز سینمایی دفاع مقدس نیز هستم.
علاقه فردی من به آموزش است؛ زیرا معتقدم آنچه از ما باقی می‌ماند عناصر و افرادی هستند که تربیت می‌کنیم. علاقه بسیاری به کمک به جوانان این مرز و بوم دارم و با این‌که پیشنهادهای بسیاری از سوی دیگر کشورها برای مهاجرت به آنجا داشتم اما نپذیرفتم، زیرا قصد دارم باقیمانده عمرم را در کشور خودم باشم و آنچه را در طی این 40 سال آموخته‌ام و تجربه دارم، به جوانان ایرانی انتقال دهم. یک آموزشگاه عکاسی در کرج دارم و در دانشگاه نیز تدریس می‌کنم.

در مورد قرآن مصوری که تهیه کرده‌اید توضیح دهید؟

این کتاب در 5 جلد و با الهام از شکل خانه خدا در قالب مربع طراحی شده است. در این مجموعه 50 آیه از قرآن کریم در هر جلد به تصویر کشیده شده است. تصاویر تهیه‌شده گاهی آیه را به صورت مستقیم مورد اشاره قرار می‌دهند و گاهی تمثیلی و عرفانی هستند که مخاطب با مشاهده آنها و خواندن آیه باید در آن اندیشه کند تا به محتوای آیه برسد. شکل کلی این کتاب‌ها شبیه قرآن کریم است و آیه‌های استخراج‌شده از قرآن به 3 زبان فارسی، انگلیسی و عربی ترجمه شده‌اند.

تاکنون چند جلد از کتاب چاپ شده است؟

تاکنون 3 جلد از آن تهیه و چاپ شده است. برای جلد چهارم نیز نگرش جدیدی در نظر دارم و تلاش می‌کنم این جلد را به یک سوره خاص مانند «الرحمن» اختصاص دهم و تمام سوره را به تصویر بکشم که در بخش‌های مورد نیاز ممکن است از فتوگرافیک هم استفاده شود. جلد پنجم را نیز برای جزء 30 قرآن در نظر گرفته‌ام.

تمام آیات قرآن به شکل مصور در این مجموعه آمده است؟

خیر. از آنجا که تمام عکس‌ها اورجینال است، تصاویر مربوط به برخی آیات را نمی‌توان به همین شکل تهیه کرد و باید به صورت گرافیکی تهیه شوند. در مرحله اول هدف من این بود که تصاویر، به صورت خالص چاپ شوند. بنابراین آیاتی که در توانم بود و قابلیت بصری شدن را داشتند پیدا و تصاویر مرتبط با آنها را تهیه کردم. بسیاری از آیات باقیمانده نیز قابلیت مصور شدن را دارند که در اقدامات بعدی از آنها استفاده می‌کنم.

موضوع و محتوای آیات هر جلد چیست؟

جلد اول با آفرینش آغاز می‌شود و یک ارتباط معنایی میان 3 جلد تهیه‌شده برقرار و چیدمان آیات به صورت دایره با الهام از طواف خانه خداست و هر صفحه با صفحه قبلی و بعدی خود و هر جلد نیز با جلد قبلی و بعدی خود ارتباط دارد. جلد یک حاوی آیات رحمانی است که خداوند آفرینش را به عنوان رحمت خود به مخلوقاتش عرضه کرده است. جلد 2 با برکت‌ها و نعمت‌های الهی ادامه پیدا می‌کند و آیات جلد 3 نیز خطاب به بنده‌ها و مخلوقات است.

چه چیزی در این مسیر سخت به شما انگیزه می‌داد؟

گاهی با آیات مختلفی برخورد می‌کردم که انگیزه‌ام را تغییر می‌داد، اما درنهایت آنچه در ذهن من شکل گرفت این بود که آیات جلوه‌های رحمانی و رحیمی خداوند را به تصویر بکشم، به گونه‌ای که مخاطبی که قرآن کریم را تلاوت می‌کند با نگاه به این تصاویر به درک درستی از آیات برسد.

تصاویر چاپ‌شده در این کتاب‌ها ویرایش شده‌اند؟

از آنجا که امکان تغییر در آیات قرآن کریم وجود ندارد، تصاویری هم که در این کتاب از آنها استفاده کرده‌ام کاملا اورجینال (خام) است و هیچ تغییری در آنها صورت نگرفته است تا حس آیات به‌خوبی منتقل شود.

برای تهیه عکس‌های این کتاب به چه استان‌هایی سفر کردید؟

برای تهیه این کتاب به تمام ایران به‌جز 2 استان سیستان و بلوچستان و کرمان سفر کرده‌ام.

چقدر طول کشید تا این 3 جلد تهیه شود؟

تهیه و چاپ این 3 جلد 14 سال به طول انجامید و مطالعات و تهیه تصاویر به صورت موازی با یکدیگر صورت گرفت. از این کتاب‌ها در دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن با حضور بیش از 150‌نفر از فعالان قرآنی کشورهای مختلف و حدود‌20 نفر از سفیران کشورهای اسلامی، با حمایت معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و توسط نمایندگانی از کشور تونس رونمایی شد و مورد استقبال بسیار زیاد نمایندگان کشورهای مختلف قرار گرفتند.

از لذت‌ها و سختی‌های این کار بگویید؟

در این مسیر، هیچوقت مشکلی را احساس نکردم و به لطف خدا و کمک دوستان و مردم راه را ادامه دادم اما دور از انصاف است که همراهی همسر و خانواده‌ام را فراموش کنم.

تاکنون مورد حمایت مسئولان قرار گرفته‌اید؟

نگاه من این است که این کتاب‌ها به خداوند اختصاص دارد و او رقم می‌زند که چه کسی در این مسیر گام بردارد و کمک کند. تاکنون به کسی مراجعه نکرده‌ام البته این بدان معنی نیست که این کتاب را برای ثبت به جایی ارائه نکرده باشم.
 چندین بار به بالاترین رؤسای فرهنگی شهر کرج مراجعه کردم، اما آنها حتی برای مشاهده این کتاب نیز وقتی صرف نکردند. بارها به آنها گفتم این یک اثر فرهنگی و متعلق به استان البرز است، کتاب را به نام البرز ثبت کنید اما حتی حاضر نشدند ذهن خود را نیز درگیر آن کنند.

تاکنون درخواستی از کشورهای خارجی برای خرید این کتاب داشته‌اید؟

بله، تولیت حرم مطهر حضرت ابوالفضل(ع) مایل به خرید این کتاب با قیمت بالا بود و حتی اعلام آمادگی کرد که در دریافت مجوزهای لازم به من کمک کند تا کار را در کشور عراق ادامه دهم؛ با این‌که گفت‌وگوهایی در این زمینه صورت گرفت اما هیچوقت این موضوع به صورت جدی پیش نرفت. احساس می‌کردم این کتاب یک اثر هنری و قرآنی است که در ایران تهیه شده و نباید از این کشور خارج و باید در ایران چاپ و ثبت شده و به تمام دنیا ارسال شود. به همین دلیل هیچ تلاشی برای برقراری ارتباط با آنها نکردم اما اطمینان دارم اگر به کشورهای مسلمان دیگر می‌رفتم قطعا از این کتاب استقبال می‌کردند اما من این کار را انجام ندادم.

اکنون نیز قصد ثبت این کتب مصور را دارید؟

بله. دوستانم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سعی بر ثبت آن دارند که این یک وظیفه اداری نیست بلکه به دلیل علاقه به دین اسلام و قرآن در این زمینه احساس تکلیف می‌کنند اما انتظار دارم دوستانی که مدیریت امور را برعهده دارند نیز کمک کنند تا این اثر زودتر به ثبت برسد تا از کپی شدن آن جلوگیری شود.