نفوذ کرونا در سلول‌های اقتصاد جهان

 با گذشت 80روز از شیوع ویروس کرونا در چین، نشانه‌هایی از کاهش سرعت گسترش آن به چشم می‌خورد، اما رفته رفته آثار منفی این بیماری بر اقتصاد جهانی نیز در حال نمایان شدن است.
طبق آخرین آمار منتشر شده از سوی دولت چین، شمار مبتلایان به ویروس کرونا در این کشور از مرز 72هزار نفر عبور کرده است و حدود هزار و 900نفر هم در اثر ابتلا به این بیماری جان باخته‌اند. ادامه شیوع بیماری و ناتوانی در مهار آن، محدودیت‌های گسترده ای در رفت‌و‌‌آمدها در چین ایجاد کرده و آمار سفرهای خارجی را به‌شدت کاهش داده است. این شرایط همچنین باعث کاهش فعالیت‌های اقتصادی در بسیاری از مناطق صنعتی چین شده که بر اقتصاد جهانی به‌خصوص وضعیت اقتصادی کشورهای همسایه چین در آسیا تأثیر منفی گذاشته است.
شرکت اپل دیروز با انتشار بیانیه‌ای نسبت به آثار مخرب شرایط بحرانی اقتصاد چین بر اقتصاد جهانی هشدار داد تا نخستین شرکت مهم بین‌المللی باشد که زنگ خطر آسیب به اقتصاد کشورهای جهان را به صدا در آورده است. بخش اعظم محصولات اپل در کارخانه‌های این شرکت در خاک چین تولید می‌شوند و اکنون چرخه تامین محصولات این شرکت دچار اخلال شده است. علاوه بر این، چین بعد از آمریکا بزرگ‌ترین بازار محصولات اپل است. 42فروشگاه بزرگ اپل در چین همچون بسیاری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای دیگر تعطیل شده‌اند و تنها طی روزهای اخیر 7فروشگاه در ساعات محدود روز فعالیت خود را از سر گرفته‌اند. اپل در بیانیه خود آورده که از عمل به تعهداتش در قبال سود سهامداران در فصل جاری ناتوان است.
اگرچه اپل برای هشدار در مورد آثار منفی ویروس کرونا بر اقتصاد جهان پیش‌قدم شده است، اما نگرانی‌ها تنها به این شرکت محدود نمی‌شود. کشورهای شرق آسیا جزو کشورهایی هستند که اقتصاد‌شان به‌شدت با اقتصاد چین گره خورده است. چین برای آنها هم بازار محصولات تولیدی است و هم نقش تامین‌کننده قطعات صنایع را دارد. در ژاپن، شاخص بازار سرمایه در واکنش به بیانیه شرکت اپل،  یک درصد عقب‌نشینی کرد. توقف ورود گردشگران چینی به ژاپن، به صنعت گردشگری این کشور آسیب جدی وارد کرده است. همچنین کاهش شدید صادرات محصولات الکترونیکی ساخت ژاپن به چین، وضعیت اقتصادی ژاپن را در شرایط بحرانی قرار داده است. اقتصاد ژاپن طی ماه‌های اخیر با خطر ورود به رکود روبه‌رو بود و اکنون با از دست رفتن بازار چین، سنگینی سایه رکود بر سر ژاپنی‌ها بیشتر از قبل شده است.
وضعیت در دیگر کشورهای شرق آسیا نیز بهتر از ژاپن نیست. دولت سنگاپور پیش‌بینی خود از رشد اقتصادی در سال‌جاری را به‌خاطر مشکلات و محدودیت‌های ناشی از این بیماری کاهش داده است. همچنین شرکت هواپیمایی سنگاپور به‌دلیل افت تقاضا برای سفرهای هوایی در نتیجه نگرانی از ابتلای به ویروس کرونا، پروازهای خود به سراسر جهان ازجمله خطوط پرتردد لندن، نیویورک، توکیو، سیدنی و ژوهانسبورگ را کاهش داده است. به‌عنوان مثال، این هواپیمایی ماهانه 21پرواز به لندن دارد که تمامی آنها لغو شده‌اند.
رئیس‌جمهور کره‌جنوبی کشورش را به‌دلیل شیوع بیماری کرونا در چین، در وضعیت «بحران اقتصادی» دانسته و از اعضای دولت خواسته از تمامی امکانات خود برای بازگرداندن اقتصاد ملی به مسیر عادی استفاده کنند. کره‌جنوبی بیش از 350میلیون دلار بودجه برای حمایت از شرکت‌های در معرض آسیب اختصاص داده است. همزمان، دولت محلی هنگ‌کنگ نیز درنظر دارد بودجه کمک به مقابله با آثار اقتصادی این ویروس را به 3میلیارد و 600میلیون دلار افزایش دهد.

پس‌لرزه‌های بحران در اقتصاد چین
نتایج مطالعات انجام شده از سوی شرکت تحقیقات اقتصادی «دان‌اند برداستریت» وخامت وضعیت کنونی اقتصادی چین را نشان می‌دهد. براساس این پژوهش که نتایج آن توسط شبکه تلویزیونی سی‌‌ان‌بی‌سی منتشر شده، 90درصد از شرکت‌های چینی به نوعی با استان‌های آلوده به ویروس مرتبط هستند و فعالیت‌ آنها در اثر شیوع بیماری تحت‌تأثیر قرار گرفته است. همچنین دست‌کم 49هزار شعبه شرکت‌های خارجی در این مناطق قرار دارند که از وضعیت کنونی متاثر شده‌اند.
این گزارش نشان می‌‌دهد فعالیت بیش از 5میلیون شرکت در جهان به‌دلیل وابستگی به تامین قطعات از کارخانه‌های چینی، مختل شده است. با ادامه بحران ویروس کرونا و اتمام موجودی انبارهای قطعات چینی شرکت‌ها در جهان، آثار بحران نمایان‌تر شده است. شرکت فیات کارخانه تولید خودرو خود در صربستان را به‌خاطر اتمام قطعات ساخت چین، موقتا تعطیل کرده است. ایرباس نیز خطوط تولید خود را به‌طور موقت متوقف کرده تا تکلیف قطعات هواپیماهای این شرکت که در چین ساخته می‌شوند، مشخص شود. جنرال موتورز و تویوتا طی روزهای اخیر، کارخانه‌های خود را با ظرفیت تولید کم، بار دیگر راه‌اندازی کرده‌اند.
استان‌های گوانگودونگ، جیانگسو، ژیجیانگ، پکن و شاندونگ جزو استان‌هایی هستند که موارد ابتلای ویروس در آنها مشاهده شده و شامل محدودیت‌های گسترده اعلامی از سوی دولت برای رفت‌و‌آمدها و فعالیت‌ شرکت‌ها شده‌اند. 50درصد اشتغال چین مربوط به این 5استان است و تقریبا نیمی از اقتصاد چین از دل این استان‌ها بیرون می‌آید. طبق گزارش دان‌اند برداستریت، 20درصد از تولید ناخالص داخلی جهان مربوط به چین است و ادامه وضعیت کنونی می‌تواند دست‌کم  یک درصد از رشد تولید ناخالص جهان بکاهد. همزمان شرکت تحلیل داده «اکسفورد اکونومیکس» پیش‌بینی خود از رشد اقتصاد جهانی را تعدیل کرده است. طبق گزارش این شرکت، رشد اقتصاد جهانی به‌دلیل وضعیت کنونی اقتصادی چین دست‌کم 0.2درصد کاهش خواهد داشت و به 2.3درصد خواهد رسید.