نرخ ماهی تن عامل گرانی کنسرو تن‌ماهی

افزایش هزینه تمام‌شده تولید زمینه گرانی و کاهش سهم تن ماهی در سبد مصرفی خانوارها را فراهم کرده است. با مسعود بختیاری- نایب‌رئیس هیأت مدیره سندیکای صنایع کنسرو- گفت‌وگو کرده‌ایم.

علت گرانی تن ماهی چیست؟
اردیبهشت‌ماه امسال شاهد افزایش قیمت فوق‌العاده نرخ ماهی تن بودیم به‌نحوی که قیمت هر کیلوگرم از این محصول از 10تا 11هزار تومان در سال گذشته، تا 15فروردین به 14تا 15هزار تومان و طی اردیبهشت‌ماه به 27هزار تومان رسید. شرایط به‌گونه‌ای شد که درنهایت نرخ هر کیلوگرم ماهی تن به 17تا 18هزار تومان رسید و تولید‌کنندگان نیز ناچار به افزایش حداکثر قیمت مصرف‌کننده کنسرو تن ماهی 180گرمی به 14هزار تا 14هزار و 900تومان شدند. متعاقب آن جلسات متعددی برای تعیین قیمت ماهی تن و کنسرو ماهی برگزار شد که نتیجه‌ای نداشت؛ گرچه تولید‌کنندگان تقاضای افزایش قیمت کنسرو تن ماهی را داشتند اما به‌دلیل نگرانی از کاهش بیشتر سهم بازار و حذف تدریجی این محصول از سبد مصرفی خانوارها  با آن موافقت نشد. اما با اجرایی نشدن این تفاهمنامه و افزایش نرخ هر کیلوگرم ماهی تن به بیش‌از 18هزار تومان اکنون درخواست افزایش مجدد قیمت‌ها را به سازمان حمایت داده‌ایم.
آیا مصرف تن ماهی کاهش نیافته  است؟ 
گرچه کنسرو ماهی محصولی سلامت محور و دارای پروتئین، مغذی و مقوی است که در تولید آن از مواد نگهدارنده استفاده نمی‌شود اما از آنجا که اقشار متوسط و پایین جامعه، مشتریان این محصول بودند، افزایش قیمت مصرف‌کننده آن موجب لطمه زیاد به این محصول و حذف تدریجی آن از بازار و سبد مصرف اینگونه خانوارها شد  درحالی‌که تولیدکنندگان به‌دلیل گرانی ماهی تن در خواست افزایش قیمت کنسرو تن ماهی را داشتند، این کالا با برخی اقلام کنسرو ارزان قیمت مانند کنسرو لوبیا در سبد مصرفی خانوارها جایگزین شد.
نیاز صنایع و میزان تولید ماهی تن چقدر است؟
سازمان شیلات ایران اطلاعات گمراه کننده‌ای در مورد میزان صید داخل ماهی تن یعنی رقم صید سالانه 150 تا 200هزار تنی ارائه کرده بود که پس از انعقاد تفاهمنامه مذکور متوجه شدیم که میزان صید ماهی تن به‌مراتب پایین‌تر از ارقام اعلام شده است. براساس اطلاعات مرحله اول صید فصل جاری و پیش‌بینی سازمان شیلات استان سیستان و بلوچستان از میزان صید در مرحله دوم، تولید سالانه 60 تا حداکثر 80هزار تن است. همچنین نیاز سالانه صنایع کنسرو به ماهی تن متناسب با شرایط بازار(رکود یا رونق) و ظرفیت فعال کارخانه‌ها متغیر است. اکنون از نزدیک به 130کارخانه کنسرو تن ماهی کشور در خوش‌بینانه‌ترین حالت 40 کارخانه فعال است و نیمی از آنها با یک‌دوم تا یک‌سوم ظرفیت کار می‌کنند اما در شرایط رونق بازار و استفاده از ظرفیت اسمی تولید، نیاز سالانه کارخانه‌های کنسر‌و به ماهی تن حدود 250تا 300هزار تن است.
میزان واردات ماهی تن چقدر است؟
در زمینه واردات ماهی تن نیز چالش‌های زیادی داریم تا اوایل سال گذشته ارز دولتی به واردات این نوع ماهی تعلق می‌گرفت اما از اواسط سال گذشته ارز دولتی واردات آن قطع و با ارز نیمایی جایگزین شد که موجب شد تا علاوه بر افزایش هزینه تمام‌شده ناشی از استفاده ارز نیمایی،  تحریم‌های کشتیرانی و مشکلات نقل و انتقال پول نیز واردات این نوع ماهی را به‌شدت کاهش دهد. در دوران رونق بازار، سالانه 20تا 50هزار تن ماهی تن از کشورهای چین، غنا و کره‌جنوبی، هندوستان و... وارد می‌شد اما اکنون منابع تامین این نوع ماهی به هند، چین و به سختی از غنا محدود شده، واردات از کره‌جنوبی قطع و واردات از چین نیز اخیرا با اما و اگرهایی مواجه شده است.