معدنکاوی در اعماق اقیانوس
رقابت برای معدنکاوی و استخراج منابع باارزش طبیعی از عمق اقیانوسها هر روز در جهان گستردهتر میشود و فناوریهای جدید در این میان نقشی مهم بر عهده دارند
ساسان شادمان منفرد_ روزنامه نگار
آن چیزی که زیر اقیانوسهای جهان خوابیده، یکی از بزرگترین رازها و عجایبی است که بشر هنوز به بسیاری از پیچیدگیهایش پینبرده است. بسیاری از گیاهان کف اقیانوس اینک با فناوری ردیاب آوایی (Sonar) از ناشناختگی درآمدهاند. از دهه1960محققان درخصوص احتمال پیدا شدن منابع ارزشمند زیر اقیانوس سخن به میان آورده و حسابی هیجانزده شده بودند. حالا و در حدود 60سال پس از آن گمانهزنیها، ممکن است معدنکاوی در اعماق دریاها و اقیانوسها از رؤیایی شیرین به حقیقتی دلچسب بدل شود.
نگاهی به چگونگی فرایند حفاری و استخراج منابع طبیعی از اعماق اقیانوسها
گنج پنهان
چگونه طلا و مس خود را در اعماق اقیانوسها ذخیره میکنند؟ همهچیز از جایی شروع میشود که دو زمینساخت صفحهای یکدیگر را یافته و شانههایشان با یکدیگر اصطکاک پیدا میکند. در این فعلوانفعال آب دریا به درون شکافهای این صخرهها نفوذ میکند، جایی که بهوسیله همرفت مواد مذاب زمین گرم شده است. مواد معدنی اطراف صخره به داخل آب دریا راه پیدا کرده و در آن حل میشوند و به کف آب میروند. از آنجا که آب داغ به صخره سرد برخورد میکند، مواد معدنی حلشده در آب، رسوب کرده و کف آب میریزند. ورقههای باارزش فلزهایی همچون مس و طلا جمع میشوند و در طول سالها دریچههای «سولفیدهای عظیم چندفلزی» را شکل میدهند.
خیز نخست
با این فرض بهنظر شما چه چیزی زیر سطح اقیانوسها میتواند ارزشمند باشد؟ نکته جالب اینجاست که همانند یافتن طلا در کشتیهای غرقشده، آرزوی یافتن مواد معدنی و فلزی باعث ایجاد یک جنبش و حرکت بهسوی ساخت معدنکاوان زیردریایی شده است. اگرچه هماکنون نیز معدنکاوی در عمق کم در اقیانوسهای آرام و هند انجام میشود، اما با این حال حضور در اعماق اقیانوسها برای چنین کاری هنوز بهشکلی جدی و البته تجاری صورت نگرفته است. شرکتهای معدنکاوی همچون «ناتیلوس مینرالز» امیدوارند که بتوانند برای نخستین بار اقدام به استخراج تجاری فلز از اعماق اقیانوس بکنند.
هدف اصلی
دریچههای «سولفیدهای عظیم چندفلزی» که در اعماق آبهای اطراف «پاپوا گینهنو» یافت میشود، یکی از اهداف اصلی معدنکاوان زیردریایی بهشمار میآید. این دریچهها که حاوی فلزها و مواد معدنی ارزشمندی چون کبالت، مس، طلا و نقره هستند به واقع میتوانند ارزش یک معدن طلا را داشته باشند.
روش کار
روی زمین، کار معدن بیشتر بهوسیله دستگاهها و وسایل سرنشیندار انجام میشود اما حتی با پیشرفتهترین فناوری جهان نیز بشر هنوز نتوانسته بهصورت تجاری به اعماق زمین برود. بنابراین شرکتهای بزرگ حفاری چگونه میخواهند به عمق 500تا 5000متری زمین نفوذ کنند؟ یکی از پاسخها این میتواند باشد: آنها نیروی انسانی را روی آب نگه میدارند و دستگاهها را به زیر آب میفرستند. برای معدنکاوی در اعماق اقیانوسها نیاز به اخذ مجوز نهادها و سازمانهای مربوطه است.