نگاه
اعتراف به اشتباه را از چینی‌ها یاد بگیریم
جواد نصرتی ـ روزنامه‌نگار
هفته گذشته، من مأمور شدم تا در کنفرانس خبری سفیر چین در ایران شرکت کنم. سنت حرفه‌ای این است که سؤالی که خبرنگار باید در کنفرانس‌های خبری بپرسد، باید با مشورت دبیر بخش مربوطه یا حتی تیم سردبیری انتخاب شود. سؤالی که ما درنظر داشتیم، درباره کوتاهی چین در اطلاع‌رسانی به موقع درمورد شیوع ویروس کرونا بود. در رسانه‌های بزرگ دنیا گزارش‌هایی منتشر شده بود که چین، در یک بازه نسبتا بلند، دنیا را از شیوع این ویروس خطرناک بی‌خبر گذاشته است. من بعد از مشورت با دبیر محترم گروه‌مان در بخش بین‌الملل، در نهایت همین سؤال را انتخاب کردم. آنهایی که با ساختار آهنین سیستم تک‌حزبی چین آشنا هستند، به خوبی می‌دانند که مقامات چینی، در هر کجای جهان که باشند، تنها وقتی به هر سؤالی پاسخ می‌دهند که حکومت چین پاسخگویی آنها را مجاز دانسته باشد. با این حال وظیفه حرفه‌ای ما این بود که به جای تعارفات معمول و گرفتن گزارش‌های رسمی، در این‌باره سؤال کنیم. در کمال شگفتی، آقای چانگ هوا، سفیر چین در ایران عملا این گزارش‌ها را تأیید کرد و گفت که برخی مقامات دولت‌های محلی چین، در ابتدای شیوع ویروس کوتاهی کرده‌اند که به این خاطر تنبیه هم شده‌اند. او قاطعانه گفت که دولت چین در این مسئله بسیار جدی است و قطعا هر کوتاهی دیگری هم با تنبیه مواجه خواهد شد. اعتراف سفیر چین به کوتاهی برخی مقامات چینی و برخورد با آنها، با گزارش رسانه‌های رسمی در این‌باره همزمان شد. از این صحبت‌ها و گزارش‌ها می‌توانیم اینطور نتیجه‌گیری کنیم که حاکمیت در چین، تصمیم گرفته است به جای پنهان‌کاری و سرپوش گذاشتن به ضعف‌ها و کوتاهی‌ها، رسما درباره آنها صحبت کند و برای به حاشیه راندن آنها، از راه‌های دیگری، مثل ساخت پر سر و صدا و اعجاب‌انگیز یک بیمارستان در کمتر از 10روز استفاده کند. این رفتار، از سوی ساختاری مشاهده می‌شود که دستاوردهایش در زمینه کنترل فضاهای واقعی و مجازی، آرزوی بسیاری از دوستان در ایران است. رویای این دوستان برای ملی‌سازی پدیده‌های بزرگ فضای مجازی، برای دوستان چینی خاطره است. شما هر شبکه اجتماعی و پلتفرم اینترنتی‌ای را که نام ببرید، چینی‌ها یک نمونه بومی‌اش را دارند که واقعا کار می‌کند و مورد استقبال هم هست. کنترل فضای واقعی هم در چین که دیگر معروف خاص و عام است. با وجود این، گاهی اعتراف به اشتباه، دستاوردهای بیشتری از پوشاندن واقعیت دارد. دوران پنهان‌کاری‌های مطلق، مدت‌هاست که به سر آمده و همین خبر پنهان‌کاری را رسانه‌های خارج منتشر کردند. اقناع افکار عمومی در داخل کشور و خارج از آن هم مسئله‌ای است که گاهی مشروعیت داخلی و بین‌المللی حکومت‌ها به آن وابسته است. چینی‌ها خیلی راحت، اشتباهشان را قبول کردند و با اقدامات چشمگیر، این کم‌کاری را زیرسایه بردند. یا اصلا چه بسا دولت مرکزی، واقعا از این کم‌کاری مقامات پایین‌رده‌تر بی‌خبر بوده و وقتی که متوجه شده با آنها برخورد کرده است. این رفتار حکومت چین، می‌تواند الگویی برای همه آنهایی باشد که اعتراف به اشتباه و معذرت‌خواهی را شدنی نمی‌دانند.
