بورس؛ از اسفند دو‌طرفه می‌شود
با آغاز معاملات فروش تعهدی در بورس، سهامداران می‌توانند از نزول قیمت سهام هم سود کنند
بهزاد رنجبر _ روزنامه‌نگار
مدیرعامل بورس تهران از دو طرفه شدن معاملات بورس از اسفند‌ماه، با استفاده از ابزار فروش تعهدی یا استقراضی سهام خبر داد.
به گزارش همشهری، بیش از نیم قرن از فعالیت بورس تهران سپری می‌شود و این بازار همچنان یک‌طرفه است، یعنی سهامداران بورس تهران صرف‌نظر از دریافت سود نقدی، فقط می‌توانند از محل افزایش قیمت سهام سودکنند. در بازارهای جهانی سرمایه‌گذاران می‌توانند به‌طور همزمان از صعود یا نزول قیمت‌ها با استفاده از ابزاری به نام فروش استقراضی (short selling) سود کنند.
می پرسید چگونه؟ روش کار چنین است که شما امروز یک دارایی را از فردی قرض می‌گیرید و آن را به‌طور مثال یک‌ماه بعد به همان فرد پس می‌دهید. نکته کار اینجاست که در جریان این دادوستد، احتمالا شما می‌توانید سود مناسبی هم شناسایی کنید، به این دلیل که شما به‌درستی تحلیل کرده‌اید که قیمت آن دارایی در طول یک‌ماه آینده کاهش می‌یابد. به‌طور مثال فرض کنید شما پیش‌بینی می‌کنید قیمت هر سکه بهار آزادی قرار است در آینده کاهش یابد، در نتیجه امروز از کسی که حاضر است این دارایی را در ازای دریافت کارمزد مشخصی به شما قرض بدهد دریافت می‌کنید و همان روز این سکه را نقدی می‌فروشید. اگر شما با کسی که سکه را به شما تحویل داده؛ شرط کنید یک‌ماه بعد همان سکه را به او تحویل می‌دهید، با توجه به اینکه پیش‌بینی کرده‌اید که قیمت سکه کاهش می‌یابد، شما می‌توانید با خرید همان سکه تا یک‌ماه آینده به قیمت پایین تر، سود کنید و سکه مورد نظر را هم در موعد مقرر به کسی که سکه را از او دریافت کرده‌اید تحویل دهید.فرض کنید ماه پیش که شما سکه را تحویل گرفته‌اید قیمت هر سکه طلا 5میلیون تومان بوده است و همان روز شما سکه را به همان قیمت فروخته‌اید و اکنون بعد از یک‌ماه که قرار است سکه را تحویل دهید قیمت همان سکه به 4میلیون و 800هزار تومان رسیده است بنابر این با توجه به آنکه شما سکه را یک‌ماه پیش 5میلیون تومان فروخته‌اید و اکنون در حال خرید همان سکه به ارزش 4میلیون و 800هزار تومان هستید شما 200هزار تومان سود کرده‌اید.به این کار فروش استقراضی یا short selling گفته می‌شود که بورس تهران نام آن را فروش تعهدی گذاشته و قرار است مشابه این الگو برای خریدو فروش سهام در بازار سهام ایران البته فعلا به‌صورت محدود اجرا شود.
مدیرعامل بورس تهران در گفت‌وگو با همشهری درباره زمان آغاز به‌کار فروش استقراضی یا تعهدی سهام گفت:پس از انجام آزمایش‌های مربوط، معاملات فروش تعهدی سهام به‌طور قطع از اسفند‌ماه آغاز می‌شود، سهامداران می‌توانند قبل از پایان سال‌جاری از این ابزار در بورس تهران استفاده کنند. علی‌صحرایی در پاسخ به این پرسش که آیا کارگزاران برای انجام معاملات تعهدی سهام آماده‌اند یا خیر گفت: بله از3 هفته پیش تست‌های فنی این معاملات به‌صورت آزمایشی آغاز شده و آموزش‌های لازم هم در این‌باره ارائه شده است. او در پاسخ به این پرسش که این معاملات در چه ابعادی آغاز می‌شود، گفت: انجام این معاملات فعلا محدود به سهام چند شرکت انجام می‌شود و رفته رفته توسعه پیدا می‌کند. او اشاره‌ای به نام شرکت‌هایی که قرار است سهامشان به روش فروش استقراضی مورد دادوستد قرار بگیرد نکرد، اما توضیح داد: کمیته‌ای در حال بررسی روی این موضوع است و تا ابتدای اسفند‌ماه جزئیات کار مشخص می‌شود.
3عرضه اولیه تا پایان سال
صحرایی در پاسخ به این پرسش که تا پایان سال سهام چند شرکت دیگر در بورس تهران عرضه می‌شود گفت:به‌طور قطع سهام 3شرکت ازجمله شرکت پدیده شیمی قرن یا اکتیو در بورس تهران عرضه خواهد شد.او در پاسخ به این پرسش که آیا برای سال بعد به روند عرضه‌های اولیه سرعت داده نخواهد شد گفت: جلسات هیأت پذیرش بورس تهران به‌طور مرتب هر هفته یک‌بار برگزار می‌شود اما تأکید ما این است که سهام شرکت‌ها قبل از عرضه به بالاترین سطح شفافیت برسندو بعد از آن عرضه شوند.مدیرعامل بورس تهران همچنین گفت:برنامه‌ای برای حذف حجم مبنا یا تغییر دامنه نوسان نداریم.
دلایل رشد بورس
مدیرعامل بورس تهران درباره دلایل رشد بازار سهام از اول سال تاکنون گفت: سایر بازارها در رکود به‌سرمی‌برند، بازارهایی مانند مسکن هم برای سرمایه‌گذاری به سرمایه‌های هنگفتی نیازمند‌ند که همه قادر به تامین آن نیستند. او با بیان اینکه تغییر نرخ ارز هم در روند صعودی بازار تأثیرگذار بوده، گفت: تغییر نرخ ارز باعث شده ارزش جایگزینی شرکت‌ها مورد توجه قرار گیرد. او اضافه کرد: بازار سرمایه تنها بازاری است که تغییرات نرخ مالیاتی شامل آن نمی‌شود و دولت می‌تواند جریان نقدینگی را از طریق سیاست مالیاتی به سمت بازار سرمایه هدایت کند.