نحوه برخورد چینی‌ها با کرونا چگونه بود؟
چین، قطب مبارزه با بیماری‌های همگانی
چینی‌ها برای مهار شیوع ویروس کرونا، راه‌هایی را رفتند که تا به حال سابقه نداشت
شبنم سید مجیدی_روزنامه نگار
تا به حال بارها در این نقطه ایستاده‌ایم. فقط در 5سال گذشته، دنیا با شیوع بیماری‌هایی مثل ابولا، زیکا، مرس و حالا ویروس کرونا مواجه بوده است. تا همین حالا هزاران نفر به آن مبتلا و صدها نفر نیز کشته شده‌اند. اما برخلاف شیوع‌های قبلی که سال‌ها طول کشید تا واکسن آنها در دسترس مردم قرار گیرد، تحقیقات در مورد واکسن کرونا و مهار شیوع این ویروس چند ساعت پس از شناسایی این ویروس آغاز شد. چینی‌ها حتی برای مهار شیوع این ویروس، راه‌هایی را رفتند که تا به حال سابقه نداشت؛ مثل قرنطینه 46میلیون نفر در چندین شهر. در تاریخ چین آن‌قدر اپیدمی‌های گسترده وجود داشته است که آنها را برای بحران جاری در شهر ووهان آماده کرده است. می‌گویند وقتی پای بیماری‌های عفونی و اپیدمیک به میان می‌آید، چین از بسیاری جهات از کشورهایی مثل آمریکا یا کشورهای اروپایی جلوتر است؛ همانطور که قبلا در مقابله با بیماری سارس در سال 2003 این موضوع را نشان دادند.
اعلام وضعیت اضطراری جهانی
چین با قریب به 1.4میلیارد نفر جمعیت، پرجمعیت‌ترین کشور روی زمین است و اقدامات جدی برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا را نخستین بار در ووهان، شهری با 11میلیون نفر جمعیت در ماه دسامبر آغاز کرد. دکتر تدوروس آدهانوم قبریسوس، مدیرکل سازمان بهداشت جهانی، در این‌باره می‌گوید: «این واقعیت که تاکنون فقط ده‌ها مورد ابتلا به این ویروس را در خارج از چین شاهد بوده‌ایم، به‌دلیل اقدامات فوق‌العاده‌ای است که دولت چین برای جلوگیری از صدور این ویروس به خارج از مرزهای خود انجام است». اما ویروس در خود چین به‌خاطر میزان زیاد سفرهای داخلی، به‌خصوص در ایام تعطیلات لونار، در سطح بسیار گسترده‌ای شیوع یافته است. او می افزاید:« 4 تا 5هفته آینده بسیار مهم است. یا کشورها به نوعی وضعیت را کنترل می‌کنند که بیماری ناپدید می‌شود و یا این اپیدمی دچار رشد و شکوفایی می‌شود و دنیا با شیوع جهانی آن روبه‌رو خواهد شد». دکتر تدروس از تشکیل جلسه کمیته اضطراری سازمان بهداشت جهانی در روز پنجشنبه گذشته خبر داد که در آن، ویروس کرونا به‌عنوان یک بیماری همه‌گیر و وضعیت اضطراری برای سلامت عمومی اعلام شد.
اقدامات چینی‌ها
مقامات بهداشت عمومی در ایالات متحده آمریکا و چین می‌گویند که باید انتظار ابتلای افراد بیشتری را به ویروس کرونا داشته باشیم. در این میان ادعاهای تأیید‌نشده‌ای نیز از سوی کارمندان بهداشت در چین وجود داشته است مبنی بر اینکه آمار مبتلایان هزاران نفر بیشتر از آن چیزی است که دولتشان ادعا می‌کند.
با این حال، حزب کمونیست حاکم، اخیرا نخست‌وزیر لی کیکیانگ را مسئول کنترل ویروس قرار داده است. روزنامه چینی «مردم روز» اخیرا در اظهارنظری نوشت: «این تصمیم، به روشنی نشان می‌دهد که متوقف کردن ویروس هم‌اکنون اولویت دولت است». طبق اطلاعات به‌دست‌آمده از رسانه‌های چینی، دولت‌های مرکزی و محلی تاکنون 12.6میلیارد دلار برای درمان و تجهیزات پزشکی مقابله با این بیماری هزینه کرده‌اند.
در تاریخ 22ژانویه، مقامات، حمل‌ونقل در شهر ووهان را که محل زندگی 11میلیون نفر است، به‌طور کامل تعطیل کردند. اتوبوس و مترو بسته و ورود و خروج همه پروازها و قطارها ممنوع شد. مدیرکل سازمان بهداشت جهانی از این تصمیم استقبال کرد و گفت که این موضوع به کنترل شیوع بیماری و کاهش سرعت انتشار آن در کشورهای دیگر کمک می‌کند. 15شهر دیگر که محل زندگی 46میلیون نفر در چین هستند، با چنین شرایط قرنطینه‌ای مواجه شدند. گادن گالی، نماینده سازمان بهداشت جهانی در چین، در این‌باره می‌گوید: «ما هنوز مطمئن نیستیم که چنین قرنطینه‌هایی کارساز باشد. انجام این کار در این وسعت تا به حال در دنیا سابقه نداشته و در این مرحله نمی‌توان گفت که جواب می‌دهد یا نه. کار چینی‌ها بی‌سابقه بود».
تلاش چینی‌ها نه فقط از سوی رئیس سازمان بهداشت جهانی بلکه از سوی خیلی از متخصصان دیگر نیز تأیید شده است. مثلا دکتر سیرا مدد، متخصص پاتوژن در گفت‌وگو با شبکه ان‌بی‌سی، از تلاش‌های چین برای کند کردن شیوع ویروس جدید قدردانی کرد و گفت: «به‌نظرم چین کار بزرگی انجام داده است».
سیاستگذاران چینی برای کمک به کنترل شیوع سریع این بیماری اقدامات زیادی انجام داده‌اند. شهرهای بزرگ در سراسر چین برنامه‌های خود برای سال نوی لونار را کنسل کرده‌اند. کنسرت‌ها و برنامه‌های دیگر همگی لغو شده‌اند. غربالگری‌ها و معاینه شهروندان برای تب و سرفه به‌صورت گسترده در چین در حال انجام است. با توجه به اینکه بیشترین تعداد افراد مبتلا و کشته‌شده از ویروس کرونا در شهر ووهان بوده است، دولت چین سریعا منابع و تجهیزات خود را برای ساختن مراکز جدید پزشکی در این شهر به‌کار گرفته است. حالا میلیون‌ها نفر روزانه در حال تماشای یک شاهکار معماری هستند: 2بیمارستان هزار تختخوابی کاملا کاربردی به سرعت در حال تکمیل شدن هستند. این بیمارستان‌ها قرار بود تا سوم فوریه بهره‌برداری شوند. در سال 2003 و زمان شیوع ویروس سارس نیز چینی‌ها در مدت یک هفته بیمارستانی هزار تختخوابی در پکن ساختند.
مسابقه جهانی برای رسیدن به واکسن
یکی دیگر از مهم‌ترین اقدامات این بود که چینی‌ها کد ژنتیک این ویروس را خیلی سریع منتشر کردند. این اطلاعات به دانشمندان کمک می‌کند که تعیین کنند این ویروس از کجا آمده است، چگونه ممکن است جهش یابد و چگونه می‌توان مردم را در برابر آن محافظت کرد.
با استفاده از این اطلاعات دانشمندان در آزمایشگاهی در سن‌دیه‌گو توانستند یک نوع واکسن را تولید کنند. تحقیقات روی این نوع واکسن با نام INO-4800 در حال ادامه است. آنها می‌گویند اگر آزمایش‌های اولیه انسانی در مورد این واکسن موفقیت‌آمیز باشد، آزمایش‌هایی در سطح بزرگ‌تر دنبال خواهد شد و در حالت ایده‌آل تا پایان سال 2020 می‌توان آن را به‌طور گسترده در چین به‌کار برد. اصلا مشخص نیست که شیوع بیماری تا آن زمان متوقف شده باشد.
ائتلاف آمادگی برای اپیدمی‌های جدید (Cepi) که از سوی کشورهای مختلف حمایت مالی می‌شود و بعد از شیوع ویروس ابولا در آفریقا به‌منظور ساخت واکسن برای بیماری‌های جدید راه‌اندازی شده بود، درباره ویروس جدید نیز شروع به تحقیق کرده است. رئیس مرکز تحقیقات واکسن این مؤسسه می‌گوید که آنها در حال تولید یک واکسن برای ویروس کرونا هستند.
سازمان بهداشت جهانی نیز در این تلاش جهانی برای ساخت یک واکسن جدید مشارکت می‌کند. این سازمان می‌گوید پیشرفت‌های متعددی در زمینه‌های تحقیقاتی کشف واکسن به‌دست آمده است که از 3مورد آن پشتیبانی می‌کند. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید:« با وجود آنکه تلاش‌ها برای رسیدن به یک واکسن شتاب گرفته است، هنوز تحقیقات دانشمندان در مراحل اولیه قرار دارد و این مسابقه برای رسیدن به واکسن می‌تواند زمان زیادی ببرد. هیچ تضمینی وجود ندارد که این تلاش‌ها به نتیجه‌ای مؤثر و امن منجر شود که برای مقابله با شیوع کرونا در چین بتوان از آن استفاده کرد».
هنوز مشخص نیست که این ویروس چطور به‌وجود می‌آید، چقدر مسری است و در چه مرحله‌ای از ابتلا به آن، قابل انتشار است. تشخیص اینها بستگی به عواملی دارد که هنوز ناشناخته‌اند. با وجود همه اقداماتی که کشور چین برای مهار شیوع بیماری انجام داده است، کشورهای دیگر در سراسر دنیا نیز منتظر گزارش موارد بیشتر این بیماری هستند. انتقال فرد به فرد در حال اتفاق است و موارد ابتلای افرادی که به چین سفر نکرده‌اند، در حال افزایش است.
