یادداشت
پیروز آزمون بودجه‌ریزی محله‌ها
محمد حقانی _ عضو سابق شورای شهر تهران
یکی از موارد مهمی که در بودجه99 شهر تهران به چشم می‌خورد، استفاده از ظرفیت و نقطه نظرات شورایاری‌هاست. اگر به فلسفه وجودی این نهاد مردمی نگاهی بیندازیم، در‌می‌یابیم که زیربنای مردم‌سالاری و استفاده از نقش مردم در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌‌ها، شورایاران منتخب ساکنان محله‌ها هستند. این در حالی است که متأسفانه قانون ما هنوز هم به این نهاد مردمی آنطور که باید توجه نکرده و این موضوع را می‌شود در استفساریه مجلس درباره این نهاد محله محور مشاهده کرد. باوجود همه این موارد، اما مدیریت شهری تهران در آزمون پیش رو، توانست به درستی از ظرفیت بزرگ مردمی در تدوین بودجه سال آینده کلانشهری همچون تهران استفاده کند.
شورایاری‌ها از آنجا که منتخب مردم محله‌ها هستند، در کنار شورای اسلامی شهرتهران، بهترین ابزار نظارتی و کمکی برای مدیریت شهری به‌شمار می‌آیند. ازهمین‌رو، اینکه شورا و شهرداری سیاستگذاری‌های خود را به سمت نقش دادن به شورایاران سوق داده، اقدام درخور توجه و شایسته‌ای است. این در حالی است که در دوره‌های گذشته مدیریت شهری، چنین نگاهی به شورایاری‌ها به‌طور واقعی وجود نداشت و نگاهش به این نهاد، بیشتر جنبه ظاهرسازی داشت. نقش دادن به مردم محله‌ها در تصمیمات محل زندگی خود، الزامی است؛ برهمین اساس، شورایاری‌ها علاوه بر نقش نظارتی خود، می‌توانند به نوعی، ابزار برنامه‌ریزی محله‌ها باشند. این امر به آن جهت اهمیت دارد که شورایاران به خوبی به‌تنگناها، نارسایی‌ها و مشکلات محله‌های خود واقف‌اند و نقاط قوت و ضعف محله‌ها رابه خوبی می‌شناسند. خوشبختانه در دوره مدیریت شهری فعلی چنین رویکردی هم در شورای شهر و هم در شهرداری وجود دارد و چنین دیدگاهی در توسعه و زنده کردن محله‌ها به‌معنای واقعی بسیار اثرگذار است.
عملگرایی معاونت برنامه‌ریزی شهرداری در متمم بودجه سال‌جاری که اخیرا به شورای شهر رفته، دقیقا در تداوم حاکمیت چنین رویکردی در مجموعه مدیریت شهری است؛ بر همین اساس، شهرداری تهران هزار پروژه را برای 160محله پایتخت پیش‌بینی کرده تا به‌عنوان کار آزمایشی و در عین حال اجرایی، بودجه ریزی این طرح‌ها با نظر شورایاری‌ها انجام شود. در این راستا، طرح‌های اولویت‌دار با نظر مستقیم شورایاری‌ها به شورای شهر تهران معرفی شده است. به این ترتیب، هر محله 3پروژه تأثیرگذار خود را به شورای شهر ارائه داده تا این طرح‌ها با نظر مستقیم مردم محله‌ها در بودجه سال99 دیده شوند. ضمن اینکه شورایاری‌ها علاوه بر این، خودشان می‌توانند 3-2 پروژه را هم تعریف و سایر نهاد‌ها، آن را پیگیری کنند؛ پروژه‌هایی که خیلی هم در ظاهر قضیه به ورود مدیریت شهری نیاز ندارد. به‌هرحال بهترین رویکردی که مدیریت شهری دوره جدید پیگیری و اتخاذ کرده این است که شورایاری‌ها را به‌معنای واقعی در تصمیم‌گیری‌های محله‌ها و شهر دخالت داده است. هم اکنون شورایاری‌ها علاوه بر اعلام نظرات و پیشنهادهای‌شان، پروژه‌ها را تعریف می‌کنند و از همه مهم‌تر، از طریق هماهنگی با شهرداران نواحی و مناطق، بر پروسه اجرای آن نظارت می‌کنند. موضوعی که در این میان باید به آن توجه کرد این است که به هر ترتیب، ممکن است در هرکاری نارسایی‌هایی وجود داشته باشد، اما با توجه به فرصت محدود خوشبختانه معاونت برنامه‌ریزی با کمک سازمان نوسازی شهرداری، توسعه و توجه به محله‌ها را در دستور کار قرار داده و از سوی دیگر نیز، شورای شهر هم از طریق ستاد هماهنگی شورایاری‌ها در حال پیگیری این موضوع است.
به هرروی، موضوعی که در سال‌های گذشته مورد غفلت قرار گرفته بود، در این دوره در کانون توجه مدیریت شهری قرار گرفت و اثرات آن در سال‌های آینده مشهود خواهد بود.