کوچک‌ترین جزئیات از بزرگ‌ترین شیء منظومه شمسی
دقت بی‌سابقه عکسی که به‌تازگی از سطح خورشید منتشر شده خیلی‌ها را هیجان‌زده کرده است. این تصویر اما چطور ثبت شد و به زمین رسید؟
خورشید میلیون‌ها سال است که زمین را گرم کرده است، اما هنوز دانسته‌های ما درباره این ستاره داغ بسیار کمتر از نادانسته‌هایمان است. به‌تازگی یک تلسکوپ خورشیدی که در هاوایی مستقر است، تصاویری از خورشید گرفته که سطح آن را در محدوده‌ای به کوچکی ۳۰کیلومتر نشان داده است؛ تصویری بی‌سابقه که بار دیگر دانشمندان جهان را هیجان‌زده کرده است.
این تصویر که توسط تلسکوپ خورشیدی با نام «اینویی» در هاوایی گرفته شده، سطح خورشید را آشفته و با جزئیاتی کوچک نشان می‌دهد. در این تصویر چشمگیر، آنچه غافلگیر‌کننده است ساختار پنهان‌شده در قسمت بیرونی پلاسماست که باعث می‌شود برای نخستین بار تصوری مبهم از سطح خورشید به ما نشان داده شود.
خورشید قطری حدود 1.4 میلیون کیلومتر دارد و فاصله‌‌اش از زمین 147میلیون کیلومتر است و این مسئله به‌خوبی اهمیت این تصویر خارق‌العاده را نشان می‌دهد.
به گزارش اسپیس توماس ریمله، مدیر پروژه تلسکوپ خورشیدی اینویی، می‌گوید: این واضح‌ترین عکسی است که از سطح خورشید گرفته شده است. آنچه ما پیش از این فکر می‌کردیم شبیه به نقطه‌ای درخشان بود -باتوجه به ساختار- اما حالا تصوراتمان شکسته شده است و در عکس شاهد نقاط و ساختارهای ریز هستیم. وضوح 30کیلومتری این تلسکوپ بیش از 2برابر بهترین رصدخانه‌های خورشیدی است. این عکس‌ها نشان می‌دهد که در واقع سطح خورشید یک‌دست نیست و پر است از دانه‌هایی طلایی که مانند ناگت‌هایی کنار هم قرار گرفته‌اند. دمای ستون‌های پلاسما تا 6هزار درجه سانتی‌گراد نیز بالا می‌رود و مانند نقاط درخشان در میان هر دانه نشان داده می‌شود. اینها مرکز انتشار گرما از فضای جو خورشید به سطح آن است. با خنک شدن پلاسما نور از طریق کانال‌های باریک و تاریک بین گرانول‌های همسایه، به پایین سطح خورشید بازمی‌گردد.
این جزئیات پیچیده به پیشرفت درک رفتارهای خورشیدی کمک می‌کند و اجازه می‌دهد که فعالیت‌های چرخشی آن خیلی دقیق‌تر پیش‌بینی شود. تلسکوپ 344میلیون دلاری رصدخانه خورشیدی ملی آمریکا با آینه 4متری – بزرگ‌ترین آینه دنیا برای تلسکوپ‌های خورشیدی- در قله 3هزار متری آتشفشان هالکالا در جزیره مائوی قرار دارد. والنتین پیلت، مدیر رصدخانه خورشیدی ملی، در توصیف این تلسکوپ می‌گوید: این تلسکوپ به‌عنوان یک دستاورد فناوری شگرف از سال2013 در دست ساخت بوده است. چالش بزرگ در گرفتن عکس واضح از خورشید، حفظ آینه اولیه تلسکوپ در دمای محیط بود، در حالی که باید مستقیما به سمت خورشید نیز قرار می‌گرفت- هر انحراف دمایی باعث تلاطم هوا می‌شود که می‌تواند کیفیت تصویر را خراب کند- چراکه گرما به قدری زیاد است که بتواند به سرعت فلز موجود در نقطه کانونی آینه را ذوب کند. هرشب یک استخر پر از یخ در 8تانک مخزن تخلیه می‌شود. در طول روز، مایع خنک‌کننده از طریق مخازن یخی هدایت و با 12کیلومتر لوله‌کشی از طریق رصدخانه توزیع می‌شود. بیش از 100فن نیز در پشت آینه اصلی قرار گرفته است. نورهای وارده از خورشید، از آینه اولیه به محفظه‌ای از آینه‌ها که زیر‌گنبد رصدخانه قرار دارد منحرف می‌شود. در اینجا نور از آینه‌ای به آینه‌ای دیگر می‌تابد و بین طیف‌سنج‌ها، قطب‌سنج‌ها و سایر ابزارها تقسیم می‌شود. مجموعه‌ای کامل از وسایل رصدخانه که به دانشمندان اجازه می‌دهد میدان مغناطیسی را از سطح خورشید تا جو اطراف آن اندازه‌گیری کنند، امسال به‌صورت آنلاین در دسترس قرار می‌گیرد. ریمله می‌گوید: نقاط روشن (داخل عکس) در واقع دامنه میدان‌های مغناطیسی است که در تمام مسیر از تاج و فراتر از آن وجود دارد. با ابزارهای اضافه که در 6ماه آینده به‌صورت آنلاین عرضه می‌شود ما می‌توانیم میدان‌های مغناطیسی را از سطح تا شعاع 1.5 خورشید اندازه‌گیری کنیم. آنچه در این تصاویر جدید مشاهده می‌شود می‌تواند به برطرف کردن اسرار دیرینه خورشید کمک کند؛ اسراری مانند ویژگی ضد‌انعطاف‌پذیری تاج -جو خورشید- که چطور می‌تواند تا میلیون‌ها درجه سانتی‌گراد داغ شود، درصورتی که سطح آن فقط 6هزار درجه سانتی‌گراد است. دانستن فیزیک شعله‌های خورشیدی و بیرون‌ریزی حجم تاجی می‌تواند به طرز عجیبی توانایی پیش‌بینی آب و هوای فضا را بالا ببرد که به این ترتیب دیگر سیستم GPS را بی‌اعتبار، شبکه‌های برق را خراب و کانال‌های ارتباطی را به هم می‌ریزد. انتشار این تصاویر در حالی صورت گرفته که کاوشگر خورشیدی پارکر نیز قبل از آغاز ماموریت خورشیدی با همکاری آژانس فضایی اروپا و ناسا، مشاهداتی را از لبه جو خورشید انجام داده است. پارکر قرار است هنوز هم اطلاعات بیشتری به زمین بفرستد تا شاید علم ما نسبت به بزرگ‌ترین شیء منظومه شمسی بیشتر شود.
