چند قدم در سرزمین قصه‌ها و رؤیاهای دور

پریسا امیرقاسم‌خانی- خبرنگار

سیزده‌چنار یکی از عجایب شهر تهران است. بدین خاطر که پر از باغ‌های با متراژ‌های چندهزار متری، دیوارهای کاهگلی، درهای چوبی و کلون شده، درختان تنومند و سر به فلک کشیده، پیچک‌های رونده، خانه‌هایی با سقف‌های شیروانی، دودکش‌ها، سرچین دیوارها و نام کوچه‌های بی‌بی گل، کوکب و... است. شما وقتی وارد سیزده‌چنار می‌شوید انگار در نزدیک سال1400 به سرزمین قصه‌ها و رویاهای دور قدم گذاشته‌اید. سیزده‌چنار روی بلندی‌های محله اوین قرار گرفته و یکجورهایی خارج از دسترس شهروندان است. برای همین کمتر کسی درباره آن می‌داند. سیزده‌چنار شبیه شمیران قدیم، هنوز هم بکر و دست نخورده باقی مانده است. اغلب رجال دوران قاجار و پهلوی یا افراد سرشناس در باغ‌های این محله زندگی می‌کردند؛ باغ‌هایی که هنوز هم به نام این افراد است. باغ مشیرالممالک، باغ وزیری، باغ مورخ الدوله، باغ ضرابی، باغ سرهنگ، باغ حاج آخوند، باغ معینی، باغ ضیاییان و... انتهای محله دوازده‌چنار کنار هم است؛ چنارهایی که نام محله از آنها آمده است. عمر درخت اصلی به 400سال و چنارهای کناری به 200سال می‌رسد. البته تا 2سال قبل سیزده‌چنار در اینجا وجود داشته، ولی بر اثر ساختمان‌سازی‌‌های جدید یکی از چنارها از بین رفته است و متأسفانه امکان دارد که دوازده‌چنار بعدی هم به‌علت ساختمان‌سازی‌‌های بی‌رویه ازبین بروند. اگر برای دیدن سیزده‌چنار به محله اوین رفتید از کوچه آسیاب در جنوب محله هم بازدید کنید. چون اینجا هم یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری ناشناخته اوین است. در این کوچه 200ساله با ردیف درخت‌های کهنسال چنار روبه‌رو می‌شوید که در فاصله بسیار نزدیک به هم قرار گرفته‌اند و تا آسمان می‌رسند.  هرچند که این روزها درخت‌های چنار کوچه آسیاب به‌علت بی‌توجهی در حال خشک شدن هستند و هر آن امکان دارد این کوچه در هیاهوی زمان از بین برود و فقط خاطره‌ای در ذهن اهالی باقی بماند. بسیاری از گردشگران وقتی به این کوچه می‌آیند از فرصت استفاده کرده و عکس‌های خاطره‌انگیزی می‌گیرند. روستای اوین به‌علت زمین‌های کشاورزی فراوان دارای نهر‌های بی‌شماری نیز بوده است که به مجموع آنها نهر جوارین می‌گفتند. هنوز هم نام جوارین بر پلاک آبی یکی از کوچه‌های اوین حک شده است. نام پاچنار هم در خاطرات اوینی‌ها یکی از نام‌های آشناست؛ نامی که امروز نشانی از آن وجود ندارد، ولی اغلب اهالی بومی آن را می‌شناسند. داستان از این قرار است که در مرکز محله  چنار قطوری قرار داشته زیر درخت اهالی جمع می‌شدند تا برای تصرف اراضی توسط حکومت وقت راهکاری پیدا کنند. در سال1308 رضاشاه درخت چنار محله اوین را برای متفرق کردن اهالی قطع می‌کند. مردم جای خالی درخت قطع شده را پاچنار می‌خوانند.