مهار ناشدنی
روایت همشهری از تلاشهای آمریکا در کنترل محمدجواد ظریف به عنوان سخنگوی ملت ایران
بعد از اردیبهشت سال 97 و با خروج دونالد ترامپ از برجام، 2 ژنرال ایرانی مقابل جنگ روانی آمریکا ایستادند، یکی سردار نظامی و دیگری سردار عرصه دیپلماسی؛ 2 چهرهای که این روزها روایت همکاریهای آنها در عرصه دیپلماسی آرام آرام عیان شده و ناگفته های جدیدی از آن منتشر می شود. اولی، فرمانده ای محبوب در منطقه که عملیات های نظامی علیه تروریست هایی را که ساخته، پرداخته و تحت حمایت آمریکا بودند،هدایت می کرد و دیگری دیپلماتی مورد احترام که با سفرها، گفت وگوها، سخنرانی و نوشتههای خود تعرض آمریکا به مبانی حقوق بین الملل را برای افکار عمومی عیان می کرد. آمریکای تحت زعامت دونالد ترامپ چاره ای جز کنترل سردار قاسم سلیمانی و محمد جواد ظریف را نداشت، آنها اگر در نهایت برای حذف سردار سلیمانی دست به عملیات مذبوحانه جنگی زدند، برای مهار ظریف روی به اقداماتی مثل تحریم، عدم صدور ویزا و یا فشار به برگزار کنندگان اجلاس داووس برای حذف ظریف از برنامه های اصلی این اجلاس کردند. بیراه نبود بعد از آنکه آمریکا محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان را در فهرست تحریم های خود قرار داد، سردار قاسم سلیمانی با ذکاوت و هوشیاری مثال زدنی خود، به خیابان کوشک مصری رفت و در دفتر ظریف با او ملاقات و دیدار کرد. آن یک دیدار نمادین بود که پیامی برای کاخ سفید داشت؛ پیامی که اعلام می کرد تا سردار سلیمانی و ظریف در کنار هم هستند آمریکا مقهور ایران در جنگ روانی خواهد بود. کمتر از یکسال بعد از آن مایک پمپئو که سیاست فشار حداکثری را در مواجهه با ایران هدایت می کند ترامپ را مجاب به ترور سردار سلیمانی کرد. با این حال ظریف همچنان را ه خود را می رود. او همچنان با گفت وگوها و نوشته های خود ترامپ و پمپئو را اسیر ظرافت های دیپلماسی خودش کرده است. در چنین فضایی آمریکا برای صدور ویزای ظریف جهت حضور در یک نشست شورای امنیت سازمان بهانه تراشی می کند. وحشت دونالد ترامپ از ظریف زمانی علنی شد که او سال قبل در نشست کابینه گفت: ایرانی ها مذاکرهکنندههای فوقالعادهای هستند. جان کری در برابر مردی که داشت با او مذاکره میکرد، هیچ شانسی نداشت. اولین باری که آن مرد را دیدم، او را در یک برنامه دیدم... من او را نگاه کردم و بعد از 3 دقیقه تماشا گفتم امکان ندارد کری بتواند از پس مذاکره با این مرد، برآید. بعدا دیدیم که همینطور هم شد.
دنیای مجازی حصار و دیوار ندارد
6ماه بعد از تحریم وزیر خارجه ایران، آمارها نشان میدهد که تعداد مصاحبههای ظریف با رسانههای قبلی از مدت مشابه بیشتر شده است. در جریان اقدام دولت آمریکا برای تحریم ظریف برخی نهادها و چهرههای ضدایرانی ایدههایی را مطرح کرده بودند تا با اعمال فشار به توییتر حساب کاربری وزیر خارجه ایران مسدود شود. محمدجواد ظریف شاید از قدیمیترین کاربران توییتر باشد، قریب 11سال از حضور او در این فضا میگذرد و در این مدت یک و نیم میلیون نفر دنبالکننده داشته است، این تعداد 200هزار نفر بیشتر از تعداد دنبالکنندگان وزیر خارجه آمریکاست. ظریف پس از سرنگونی پهپاد آمریکایی، کودتا علیه اردوغان، سرنگونی هواپیمای مسافری اوکراین، خروج آمریکا از برجام و یا گامهای کاهشی ایران در توافق هستهای با ارسال توییت موضعگیری کرده و این توییتها به سرعت در جهان پخش شده اند. وزیر خارجه سال گذشته به خبرنگار همشهری گفته بود که برای هر توییت حدود 4ساعت وقت میگذارد و این توییتها معمولا قبل از انتشار یک دور، دور جهان میچرخد تا افراد مختلفی درباره آن نظر و مشورت بدهند.
تیرماه امسال بود که وزارت خزانهداری آمریکا از تحریم وزیر خارجه ایران خبر داد آن هم در آستانه سفر ظریف به نیویورک. 2ماه قبلتر ظریف در نشست سازمان ملل شرکت و مصاحبههایی تند علیه مقامات آمریکایی بهخصوص جان بولتون، مشاور وقت امنیت ملی آمریکا کرده بود؛آن هم از طریق مصاحبه با شبکه فاکسنیوز که رسانه مورد علاقه ترامپ است؛ در نهایت وزیر خارجه آمریکا نتوانست خشم خود را از مصاحبههای ظریف با رسانههای آمریکایی پنهان کند و به صراحت از رسانههای آمریکا به این خاطر انتقاد کرد. با این حال ظریف به نیویورک رفت و بهرغم قانون منع ترددی که برای او وضع کرده بودند با اکثر رسانههای سرشناس آمریکایی ازجمله سی بیاس، واشنگتن پست، نیویورک تایمز، ان بیسی و... گفتوگو کرد. وزیر خارجه پس از تحریم شدن در توییتر خود نوشت: دلیل اصلی ایالات متحده برای قرار دادن من در لیست تحریمها این است که من «سخنگوی اصلی ایران در جهان» هستم. آیا حقیقت اینقدر دردناک است؟
ظریف مردادماه در نشست خبری با خبرنگاران جزئیات علت تحریم خود را اینطور بیان کرد: در سفرم به نیویورک گفته شد که ظرف 2 هفته تحریم میشوم مگر اینکه یک پیشنهاد را بپذیریم که نپذیرفتم.
اشاره ظریف به پیشنهادی بوده که رند پال، سناتور نزدیک به ترامپ با او مطرح کرده مبنی بر اینکه به کاخ سفید برود.
وزیر خارجه بهرغم تحریم 2ماه بعد دوباره به نیویورک رفت و این بار حتی اجازه ملاقات او با سفیر ایران در نیویورک که در بیمارستان بستری بود داده نشده، با این حال ظریف در جریان آن سفر دوباره در اتاقش نشست و پاسخگوی خبرنگاران آمریکایی بود که برای مصاحبه به اقامتگاه او رفته بودند. آمریکاییها 2 هفته قبل درحالیکه ظریف قصد شرکت در جلسه شورای امنیت سازمان ملل را داشت از صدور ویزا برای او طفره رفتند. با این حال ظریف این بار در تهران با سی ان ان مصاحبه کرد و آمریکا را به باد انتقاد گرفت. آخرین مصاحبههای ظریف با رسانههای آمریکایی 10روز قبل بود که ظریف طی آن با سی.ان.ان ، ای.بی.سی، سی.بی.اس و ان.پی.آر گفتوگو کرد. علاوه بر این در 5 ماه اخیر ظریف با 6 رسانه آمریکایی در تهران و 15 رسانه در نیویورک گفتوگو کرده و در 10 نشست رسانهای شرکت کرده است.
50گفتوگو در یکماه
ظریف در یکماه اخیر به عمان، هند، روسیه و چین رفت و نیز رئیسجمهور را در جریان سفر به توکیو همراهی کرد.ظریف همچنین در این یکماه با وزیران خارجه، پاکستان، هند، نخستوزیر کویت، تاجیکستان، چین، قطر، دبیر کل سازمان ملل، آلمان، انگلیس، قزاقستان، لبنان، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، عراق، آذربایجان، رئیس اجرایی افغانستان؛ترکیه، روسیه، فنلاند، سوئد، کانادا، اوکراین، اتریش، مالزی، دانمارک، استونی، پادشاه عمان، ونزوئلا، نروژ، استرالیا و برخی دیگر از مقامات آلمانی و افغانستانی و... بهصورت حضوری یا تلفنی رایزنی کرده که برخی ملاقاتها یا رایزنیها ازجمله با وزیر خارجه عمان، پاکستان، اوکراین، کانادا، روسیه، هند و... در این یکماه دو یا سه بار تکرار شده است.