آیا واگذاری دو باشگاه پرسپولیس و استقلال از طریق فرابورس شدنی است؟
استانداردهای افشای اطلاعات را رعایت کنید
خزلی خرازی: مانع واگذاری دو باشگاه، مدیرانی هستند که نمی‌خواهند شفاف باشند
خدیجه نوروزی ـ روزنامه‌نگار
براساس بند «هـ» تبصره ۲ قانون بودجه ۱۳۹۸ کل کشور، وزارت ورزش و جوانان مکلف است با همکاری سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان خصوصی‌سازی شرایط پذیرش 2شرکت فرهنگی- ورزشی پرسپولیس و استقلال را در بازار پایه فرابورس فراهم کند. پس از پذیرش در بازار پایه فرابورس و عرضه ۵درصد سهام هریک از این دو شرکت، جهت کشف قیمت، ۵۱ درصد سهام آنها به‌صورت بلوکی و باقی سهام(44درصد) به‌صورت خرد عرضه می‌شود. این حکم شامل 2بخش است، بخش نخست، تکلیف وزارت ورزش و جوانان به فراهم کردن شرایط پذیرش 2 باشگاه استقلال و پرسپولیس در بازار پایه و بخش دوم، نحوه عرضه سهام 2 شرکت در بازار پایه فرابورس است. با این تفاسیر باید دید آیا واگذاری 2باشگاه پرسپولیس و استقلال از طریق فرابورس شدنی است؟ بسیاری از فعالان بورس معتقدند حکم مزبور غیرکارشناسانه است و امکان اجرایی شدن آن وجود ندارد و لازم است این حکم قانون اصلاح شود.
رعایت استانداردهای افشای اطلاعات
حسین خزلی خرازی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با همشهری در مورد واگذاری این دو باشگاه می‌گوید: «2 باشگاه پرسپولیس و استقلال برند معتبر و هواداران بسیار زیادی دارند که حاضرند برای باشگاه‌شان خرج کنند. این هواداران شبیه مشترکان تلفن هستند. یعنی وجود این هواداران به‌طور مستمر می‌تواند درآمدزایی ایجاد کند. طبیعی است که باید ساختار شرکتی داشته باشند و ورود و خروج پول و کلیه هزینه‌هایشان شفاف ثبت شده باشد. برای بورس مهم است که استانداردهای حسابداری، حسابرسی و افشا در این شرکت‌ها رعایت بشود. سال‌ها این دو باشگاه به‌صورت شرکت نبودند و درآمدها و هزینه‌هایشان شفاف نبوده ولی در سال‌های اخیر سعی شده تا این استانداردها به‌ویژه 2استاندارد اول رعایت شود. وقتی وارد بورس شوند باید استانداردهای افشای اطلاعات را نیز رعایت کنند. بنابراین ورود این دو باشگاه می‌تواند تحولی بزرگ در اقتصاد ورزش کشور در ایجاد شفافیت و ایجاد گردش مالی باشگاه‌ها باشد و اتفاقا می‌تواند یک درآمد خوب هم برای باشگاه‌ها ایجاد کند.»
خزلی خرازی در مورد علت تأکید مجلس بر واگذاری از طریق فرابورس به جای مزایده اظهار می‌کند: «مزایده به معنی این است که افراد خاصی می‌توانند در آن شرکت کنند. اما وقتی در بورس وارد شوند موظف خواهند بود 20درصد سهام را به عموم مردم واگذار کنند.»
یک پیشنهاد
وی سال‌ها پیش طرحی در مورد واگذاری این باشگاه‌ها ارائه داده بود که براساس آن پرسپولیس و استقلال 3ذی‌نفع اساسی دارند: دولت، پیشکسوتان و هواداران. برای خصوصی کردن می‌توان برای هر یک، شرکت مادر تعریف و این 3ذی‌نفع را سهامدار آن شرکت کرد؛ مثلا اگر باشگاه A قیمت پایه X می‌خورد، این شرکت مادر پذیره‌نویسی شود و به میزان X ریال بین این 3دسته توزیع شود. مثلا 30درصد دولت بردارد، 30درصد پیشکسوتان و 35تا 40درصد هم عموم مردم (اشخاص حقوقی و حقیقی). و بدون مزایده این سهم به شرکت مادر داده شود و این شرکت وارد مزایده شود. چون از قبل 35تا 40درصدش دست عموم بوده، سهام شناور آزادی هم خواهد داشت و می‌تواند به عمر و حیاتش با توجه به درآمدهایی که دارد ادامه دهد.
این فعال بازار سرمایه در مورد اینکه طبق مصوبه مجلس 5درصد سهام هریک از این دو شرکت کشف قیمت شود، 51درصد سهام به‌صورت بلوکی و 44درصد به‌صورت سهام خرد واگذار شود، می‌گوید: «با چنین شرایطی سرمایه‌گذاران بزرگ وارد نمی‌شوند. 5درصد برای کشف قیمت همان روز اول عرضه‌ای است که یک شرکت وارد بورس می‌شود اما در ادامه باید بلوک‌های 15یا 20درصد شرکت فروخته بشود که سرمایه‌گذاران بتوانند وارد هیأت مدیره آن شوند. این رویه معمول است اما برای باشگاه‌ها که ابعاد فرهنگی و اجتماعی دارد باید در ساختار، کنترل و عرضه متفاوت عمل شود. طرحی که پیشنهاد کردم تمام این موارد را پوشش می‌دهد، یعنی مدیریت باشگاه دست افراد حرفه‌ای خواهد بود اما شرکت مادر که سهام باشگاه را دارد می‌تواند 7عضو هیأت مدیره داشته باشد که 2عضو از دولت، 2عضو از پیشکسوتان و 3عضو از سرمایه‌گذاران باشد».
دو تیم نباید جزو ماده 141قانون تجارت باشند
در ماده 141قانون تجارت آمده است: «اگر بر اثر زیان‌های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از بین برود، هیأت مدیره مکلف است بلافاصله مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام را دعوت نماید تا موضوع انحلال یا بقاء شرکت مورد شور و رأی واقع شود. هرگاه مجمع مزبور رأی به انحلال ندهد باید در همان جلسه و با رعایت مقررات ماده ۶ این قانون سرمایه شرکت را به مبلغ سرمایه موجود کاهش دهد. درصورتی که هیأت مدیره برخلاف این ماده به دعوت مجمع عمومی فوق‌العاده مبادرت ننماید و یا مجمعی که دعوت می‌شود نتواند مطابق مقررات قانونی منعقد گردد، هر ذی‌نفع می‌تواند انحلال شرکت را از دادگاه صلاحیت‌دار درخواست کند». خزلی خرازی در مورد امکان واگذاری 2باشگاه استقلال و پرسپولیس با توجه به این قانون می‌گوید: «در چنین مواقعی دولت باید زیان را تقبل کند یا قبل از واگذاری افزایش سرمایه بدهد. به‌نظرم این دو باشگاه دارایی قابل توجهی هم ندارند که افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی داده شود. دولت باید بدون زیان این واگذاری را به سرانجام برساند. شرکتی که بخواهد پذیرش بگیرد و در فهرست عادی تابلوهای بورس و فرابورس درج شود باید زیان انباشته و جزو ماده 141نباشد».
مدیران، مانع اصلی واگذاری
مانع اصلی واگذاری 2 باشگاه تاکنون مدیران ورزشی هستند که هیچ وقت دوست نداشتند شفاف باشند. فعال بازار سرمایه با بیان این مطلب می‌افزاید: «معنای به بورس آمدن یعنی شفاف شدن و در یک اتاق شیشه‌ای و در منظر عموم مردم کار کردن است. وقتی قراردادها میلیاردی بسته می‌شود و کسی در قبال آن پاسخگو نیست، وقتی زیان روی زیان داده می‌شود، کیفیت بازیکن‌ها و بازی‌ها تعریفی ندارد، مدیر دولتی هم پاسخگو نیست. اما زمانی که وارد بورس و سهامی عام می‌شوید، هر گلی که باشگاه می‌زند و هر رتبه‌ای که کسب می‌کند در قیمت سهم اثر دارد و مجبورید استانداردهای حسابداری، حسابرسی و افشای اطلاعات را رعایت کنید. این کارها به مزاج مدیرانی که 40سال است که به کسی پاسخ نداده‌اند و درکی از شفافیت ندارند سازگار نیست. درصورتی که حل زیان انباشته راهکار دارد، تطبیق با دستورالعمل‌های بورس راه دارد و این کار تحول بزرگی در اقتصاد ورزش ماست. چون اکنون هیچ شرکت بزرگ فرهنگی و رسانه‌ای در بورس وجود ندارد. اگر این شرکت‌ها حضور پیدا کنند تحول بزرگی در این بخش رخ می‌دهد».
