انبساط بودجه

حامد فوقانی _ خبر‌نگار

نگاه واقع‌بینانه به بودجه‌ریزی شهر تهران؛ این نکته‌ای است که همه کارشناسان به آن اذعان دارند. به اعتقاد اساتید برنامه‌ریزی و مدیران شهری، شهرداری توانایی لازم را برای کسب درآمد از حوزه‌های مختلف دارد. از طرفی هم خیلی‌ها می‌گویند خانه تکانی سرمایه‌گذاری و ظرفیت‌های مشارکتی در بخش‌های مختلف شهرداری از نان شب هم واجب‌تر است؛ موضوعی که سبب خواهد شد تا میزان زیادی از درآمدهای شهرداری بدون اتکا به عوارض ساختمانی به دست‌ آید و سرمایه‌گذاران، انگیزه لازم را برای همکاری بیشتر پیدا کنند. پس در یک کلام می‌توان گفت که اکنون هم بودجه شهر تهران کفاف تامین نیازها را نمی‌دهد و هم بخش خصوصی چندان رغبت نمی‌کند تا وارد میدان شود. شاید به همین‌خاطر است که هنوز چرخ برخی از قسمت‌ها به‌خصوص حوزه مترو و اتوبوس، لنگ می‌زند. در این میان، نباید فراموش کرد، درصد قابل توجهی از بودجه سالانه، خرج حقوق و دستمزد کارکنان شهرداری می‌شود و بدون شک گرانی‌ها و تورم، روی حقوق آنها هم تأثیر می‌گذارد. البته هم شورای شهر و هم شهرداری با ارائه برنامه‌های خاص و روش‌های نو ، خبر از سرعت توسعه می‌دهند؛ نمونه‌اش متمم بودجه امسال است‌ که روز گذشته کلیات و منابع درآمدی آن به تصویب رسید. جالب اینکه در تبصره‌ای 3هزار میلیارد تومان کمک دولتی برای بخش حمل‌ونقل عمومی درنظر گرفته شده است.

آنچه مشخص است بودجه پایتخت کشور برای سال آینده بیشتر از 27هزار میلیارد تومان خواهد بود. رئیس شورای شهر تهران هم به نوعی بر این رقم صحه گذاشته است. محسن هاشمی رفسنجانی دیروز به همشهری گفت: «ما دوسال بودجه را انقباضی بسته‌ایم. به‌عبارتی بودجه سال‌های 97و 98نسبت به سال‌ها پیش‌تر رشد آنچنانی نداشت، اما برای انجام پروژه‌ها و بهبود وضعیت مترو باید بودجه سال آینده افزایش یابد. بنابراین بودجه قطعا بیشتر از 25هزار میلیارد تومان و بین 27هزار میلیارد تا 30هزار میلیارد تومان خواهد بود.»
خلاصه گزارش‌ درآمدها و هزینه‌کردهای شهرداری تا پایان پاییز تأکیدی برای بسته شدن بودجه شهرداری با نگاه واقع‌بینانه است؛ از این منظر که از یک سو واقعیت‌های اقتصادی کشور مورد توجه قرار گیرد و از سوی دیگر نیازهای شهر.

امید به تحول شهری
معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و شورای شهر تهران بر این نظر است که برنامه‌های بالادستی به‌گونه‌ای تدوین شده‌اند که بودجه سالانه شهرداری باید حدود 30هزار میلیارد تومان باشد. اشاره حامد مظاهریان به برنامه سوم 5ساله شهر تهران است. او در این رابطه به همشهری گفت: «مدیریت شهری تصمیم گرفته‌اند که در پایان سال اصلاحات انجام نشود؛ بلکه در قالب متمم به تغییراتی که در بودجه اعمال می‌شود، افزایش درآمدها و مصارف به شورا ارائه شود. این کار سبب خواهد شد تا مردم در جریان قرار بگیرند که جدا از آنچه ابتدای سال مصوب و ابلاغ شده، چه برنامه‌هایی را برای درآمدهای افزایش یافته دارد. به همین‌خاطر دیروز بودجه متممی با درآمد 5300میلیارد تومان به تصویب رسید و حالا اعضای شورا باید به‌گونه‌ای هزینه‌های این میزان را مصوب کنند که کل بودجه نامتعادل نشود.» به گفته مظاهریان برای سال آینده نیز بودجه‌ای با رقم 27تا28هزار میلیارد تومان درنظر گرفته شده است. معاون شهردار تهران این رقم را واقع‌بینانه توصیف کرد و گفت: «چنین موضوعی باعث خواهد شد تا بسیاری از اقداماتی که منتظر تامین منابع مالی بودند، انجام شوند و در چند حوزه شاهد تحولاتی باشیم.»

خوشحالی هاشمی
گزارش 9 ماهه عملکرد شهرداری تهران آماده شده است. این گزارش، بدون درنظر گرفتن بودجه غیرنقدی و مشکل رکود، تحریم و تورم، از کاهش هزینه‌های جاری شهرداری حکایت می‌کند. آنچنان که ۹۲ درصد رقم بودجه یعنی ۸ درصد کمتر از سقف موردنظر تأمین شده است. حال تامین درآمد 92درصدی یعنی کسری بودجه تا آخر آذر صفر شده و بازپرداخت بدهی و سود تسهیلات هم صورت گرفته است. در این میان، محسن هاشمی از انضباط مالی رضایت دارد. او گفت: «احساس خوبی دارم که درآمد پایدار شهرداری بیشتر شده است. اگرچه باید نسبت به بودجه غیرنقدی حساسیت باشد تا طرح‌های توسعه‌ای دچار رکود نشود و بخش عمرانی در شهر با بودجه غیرنقدی توسعه یابد. می‌خواهیم فعالیت‌های عمرانی نیمه‌کاره پایتخت را به اتمام برسانیم. شهرداری هم قول داده تا پایان دی‌ماه لایحه بودجه را به شورا بیاورد.» 
رئیس شورای شهر تهران خبرهای خوبی را هم اعلام کرد. او گفت: «ما تبصره‌ای را به لایحه متمم بودجه اضافه کردیم که براساس آن شهرداری موظف به پیگیری جدی تحقق 3هزار میلیارد تومانی می‌شود؛ رقمی که دولت قول آن را برای خرید هزار و 500دستگاه اتوبوس داده است. با تضمین وزارت نفت امیدواریم این پرداخت صورت گیرد.» هاشمی همچنین عنوان کرد که سرعت کار در چند پروژه عمرانی افزایش یافته؛ به‌گونه‌ای به‌نظر می‌رسد تا آخر امسال همچون استاد معین، گیشا و بزرگراه شهید رستگاری به اتمام برسند و هر‌ماه نیز یک‌ایستگاه مترو افتتاح شود.

تقویت فرایند مشارکت عمومی - خصوصی
مدیرعامل سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران،  در تشریح اثرات تصویب سند جامع مشارکت و سرمایه‌گذاری در شهر، گفت:«در این لایحه فضایی ایجاد کردیم که روش مشارکت عمومی - خصوصی تقویت و نهادینه شود. سازمان سرمایه‌گذاری نیازمند اطلس جامع و اتمسفری فراگیر برای تنوع بخشی به فرایند سرمایه‌گذاری بود که تا پیش از تصویب لایحه سند جامع مشارکت و سرمایه‌گذاری این مهم در شهرداری تهران ایجاد نشده بود. ضمن اینکه پیش‌تر سرمایه‌گذاری در شهر تهران دچار پارادوکس‌هایی بود و مشارکت بین شهرداری و بخش خصوصی در مسیر روشن و مشخصی قرار نداشت. در این لایحه اما فضا را به‌گونه‌ای مهیا کرده‌ایم تا قوانین از شرکای ما که بخش خصوصی هستند و همچنین از منافع بخش عمومی حمایت کند.»
بنار، یکی از چالش‌های سازمان را تصمیم‌گیری یکسان درباره پروژه‌های مشارکتی میان این سازمان و مناطق عنوان کرد که به گفته او، سبب شده تا بخشی از پروژه‌ها، پروانه پایان کار، سطح و سطوح و تأییدیه آتش‌نشانی و استحکام بنا نداشته باشند به‌طوری که امروزه بالغ بر 80پروژه مشکل پروانه شهرسازی دارد.البته ماده9 این لایحه با نظر اعضای شورای شهر تصویب نشد، اما تصویب این ماده و ایجاد واحد شهرسازی در سازمان سرمایه‌گذاری می‌توانست برطرف‌کننده مشکلات شود که این مهم در سازمان سرمایه‌گذاری سایر کلانشهرها دیده شده، اما در کلانشهر تهران در این زمینه با  کاستی‌هایی مواجه شدیم.»
بنار با بیان اینکه بخش دیگر لایحه بر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی جامعه تأکید دارد، عنوان کرد: «امروزه سرمایه متعلق به ذهن، فکر و ایده افراد به‌ویژه صاحبان استارتاپ‌ها‌ست. امیدواریم با تصویب این لایحه بتوانیم با تعامل دو طرفه با صاحبان کسب و کارهای نو، وارد تفاهمنامه‌های همکاری و قراردادهای اجرایی شویم.»
به‌گفته او سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی می‌تواند به‌عنوان یک نهاد پیشرو در تحقق اهداف برنامه سوم راهگشا و مؤثر باشد، به شرطی که لایحه جامع سرمایه‌گذاری به‌عنوان نقشه راه هرچه سریع‌تر تصویب شود.»

معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و شورای شهر تهران بر این نظر است که برنامه‌های بالادستی به‌گونه‌ای تدوین شده‌اند که بودجه سالانه شهرداری باید حدود 30هزار میلیارد تومان باشد. اشاره حامد مظاهریان به برنامه سوم 5ساله شهر تهران است