یادداشت
بِیرَمی بوشهر و سرمایه اجتماعی
عباس محمدی- دیده‌بان کوهستان
ماه‌ها‌ست گروه‌های بزرگی از مردم شهرستان دشتی در استان بوشهر، مخالفت جدی خود را با فعالیت معدن سنگ مرمریت در منطقه حفاظت‌شده کوهستان «بیرمی» اعلام داشته‌اند. دلایل این مخالفت‌ها این است که کوهستان بیرمی (بلندترین کوه استان بوشهر، به ارتفاع حدود 1960متر) منبع اصلی تولید آب شیرین منطقه، اندوختگاه مهم گیاهان مختلف و چشم‌انداز و تفرجگاه کم‌مانند استان است. این کوهستان همچنین به همراه منطقه‌های مجاور، یعنی «کوه سیاه»، «کوه خاییز» و منطقه «کلمه» زیستگاه ارزشمند حیات‌وحش است و در آن گونه‌های شاخصی چون پلنگ، کل و بز، قوچ و میش، گرگ، کبک و تیهو زیست می‌کنند. تجربه معدن‌کاوی در همه منطقه‌های ایران نشان داده است کوهستانی که مورد بهره‌برداری معدنی قرار گیرد، به گورستان اقتصاد محلی و طبیعت بدل می‌شود. به این معنا که خاک منطقه به هوا برمی‌خیزد وهمه جا را می‌آلاید؛ باغ و کشتزارها غبارآلود و چراگاه‌ها زرد و دام‌ها بیمار،چشمه‌ها و جویبارها خشک یا کم‌آب و طبیعت منطقه چندپاره می‌شود. مخالفان فعال معدن بیرمی، غالباً فرهنگیان منطقه هستند که دوستدار میراث طبیعی - فرهنگی استان بوشهر هستند و بارها اظهار کرده‌اند که «با تمام توان» از اجرای این پروژه ظاهراً اقتصادی جلوگیری خواهند کرد و حاضرند خود را زیر لودرهای معدن بیندازند تا این کوهستان زیبا نابود نشود.
آنها می‌گویند که اقتصاد در معنای واقعی و آینده‌نگر حکم می‌کند «سرمایه» حفظ و فقط از بهره و ارزش افزوده سرمایه آن استفاده شود. در واقع معدن آینده «بیرمی» را نشانه گرفته است. اما کندن کوه و بردن سنگ و خاک آن، همان سرمایه‌سوزی و تخریب جبران نشدنی محیط‌زیست است که اصل پنجاهم قانون اساسی آن را ممنوع دانسته است. جای خوشوقتی است که بسیاری از مسئولان منطقه مانند استاندار، فرماندار دشتی، امام جمعه شهرستان خورموج، و مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر مخالف فعالیت معدن هستند یا پس از مشاهده مخالفت‌های گسترده مردم (که در گرم‌ترین روزهای تابستان گذشته با حضورشبانه‌روزی در محل معدن مانع از فعالیت آن شدند) به صرافت تجدیدنظر در مجوز فعالیت معدن افتادند.
در اتفاقات ناگوار اخیر، چند تن از عالی‌ترین مقام‌های اجرایی و نظامی کشور به‌دلیل یک حادثه و خطای رخ داده از مردم عذرخواهی کردند و قول جبران و جلوگیری از اتفاق‌های مشابه را دادند که این رویکرد مثبت، نویدبخش آینده بهتر در روابط دولت و ملت است. با عنایت به این امر، شایسته است جبران خطاهای محیط‌زیستی هم در دستور کار مقام‌ها قرار گرفته و در مجوزهای معادن ازجمله معدن مرمریت کوه بی‌مانند بیرمی، تجدیدنظر صورت گیرد تا سرمایه‌های اجتماعی که مهم‌ترین آنها اعتماد مردم به مقام‌های مسئول‌است، ترمیم شود.
