تهران مرفه برای فقرا قابل تصور نیست

پرویز شهری ـ مترجم

یک
از سال1335 پا به تهران گذاشتم. آن زمان تهران شهری بود با امکانات و آب و هوای خوب و چهارفصل مشخص. آن دوره این همه مشکل ازجمله آلودگی هوا و گرانی و ترافیک در کلانشهر تهران وجود نداشت. خوب به‌خاطر دارم جایی که سکونت داشتیم، حدود 10سال یک ریال هم به کرایه‌اش اضافه نشد. آن زمان نان سنگکی که می‌خریدم سال‌های سال 5ریال بود. قیمت اتوبوس هم از یک ریال تکان نمی‌خورد و بیشتر نمی‌شد. اگر کسی تاکسی دربستی می‌گرفت و مثلا از این سر شهر تا آن سر شهر می‌رفت، کرایه‌اش می‌شد 15ریال! 
دو
امروز کمبود امکانات عدیده باعث شده است که بخش قابل توجهی از طبقه روستایی از روستا به شهر مهاجرت تا برای لقمه نانی بتوانند در کارهای تولیدی شرکت کنند یا دادوستد انجام دهند تا پولی به جیبشان برسد. به همین دلیل تهران روزبه‌روز شلوغ‌تر می‌شود و در واقع همه اینها دست به‌دست هم داده است تا کار و رفت‌وآمد در تهران کندتر انجام شود و پایتخت شلوغ‌تر باشد.
سه
 در آینده نزدیک یکی از بزرگ‌ترین معضلات پایتخت موضوع آبرسانی است. درست است که قدیم لوله‌کشی آب نبود و آب مورد نیاز مردم از قنات‌ها تأمین می‌شد و برای شست‌و‌شو هم بیشتر از آبهای خیابانی و نهرها استفاده می‌کردند اما آن نارسایی و مشکلات عمده و عدیده را نمی‌دیدید. امروز آن امکانات و هوای تمیزی که وجود داشت دیگر نیست و آن را حس نمی‌کنید. این مشکلات در حالی وجود دارد که همه تشکیلات شهر گسترش یافته و رفت‌وآمد تسهیل شده و به نوعی زندگی باید به‌مراتب آسان‌تر شده باشد.
چهار
در دنیای هنر و ادبیات هنوز شعر و داستانی نخوانده‌ام که به‌معنای دقیق واژه درباره تهران ستایش‌برانگیز باشد. چهره‌ای که امروز از تهران در دیگر آثار هنری هم دیده می‌شود، چهره‌ای تیره است. برای مثال در فیلم «ابد و یک روز» سعید روستایی، فقر و محنت و بدبختی و اعتیاد به تصویر کشیده می‌شود که البته برای عامه مردم قابل لمس و تصور است. اما اگر به فرض، کارگردانی بخواهد از مالها و رستوران‌هایی که فقط عده خاصی از مردم به آن دسترسی دارند و از آنها استفاده می‌کنند، که قشر مرفه جامعه‌اند، اثری هنری بسازد برای عامه مردم قابل هضم و درک نیست.
پنج
به‌عنوان نکته آخر این را عرض کنم که اگر همین شهرک سینمایی هم در تهران ساخته نمی‌شد، کارگردانان و هنرمندان ما برای ساخت فیلم با مشکلات عمده‌ای روبه‌رو بودند. در فرانسه که سال‌ها تجربه زیستن در آنجا را دارم، همه‌جای شهر امکان فیلمبرداری وجود دارد و امکانات مختلفی در اختیار هنرمندان قرار داده می‌شود. اگر بنا باشد خیابانی خلوت شود واقعا این کار انجام می‌شود و نهایتا اعلام می‌کنند که در ساعت خاصی تردد در بخشی از شهر صورت نگیرد تا فیلمبردار و کارگردان بتواند فیلمش را بسازد. برای این قبیل کارها هم معمولا راه‌حل‌های ساده‌ای پیش‌پای مردم می‌گذارند.