استقبال تهران از شفاف‌شدن علت سقوط هواپیما

سانحه هوایی چهارشنبه صبح هفته قبل تهران آنچنان‌که انتظار می‌رفت خیلی زود تبدیل به موج دوم خبری دنیا پس از حمله موشکی سپاه به مقر نظامیان آمریکایی واقع در عراق شد. 2روز پایانی هفته قبل سقوط هواپیمای بوئینگ737متعلق به خطوط هوایی اوکراین، سرخط خبری رسانه‌های آمریکایی شد و بلافاصله از سوی این رسانه‌ها ابعاد پاسخ موشکی ایران به ترور شهید سردارسلیمانی را به ذیل سایر اخبار این رسانه‌ها هدایت کرد. گزارش‌های متعدد درباره علل سقوط هواپیمایی اوکراین به طرح شایعات مکرر درباره برخورد یک شیء احتمالی با بوئینگ اوکراینی پیوند خورده و مدعی شده بود هواپیمای اوکراینی با موشک ایرانی ساقط شده است. بازگشت یک فروند پرواز فرانکفورت به تهران در ساعات پایانی پنجشنبه ‌شب بر شدت این فضاسازی رسانه‌ای می‌افزود؛ ولی واکنش مناسب تهران به شفاف‌سازی موضوع از ابعاد این فضاسازی کاست. بیانیه علی ربیعی، سخنگوی دولت در آخرین دقایق روز پنجشنبه منتشر شد و خبر از موافقت حضور نمایندگان ذی‌نفع حادثه هوایی در ایران می‌داد. ادعای سی بی‌اس، نیوزویک و نیویورک‌تایمز آمریکا خیلی زود با واکنش خنثی‌کننده سازمان هواپیمایی کشور و دولت مواجه شد که اجازه می‌دهیم آمریکایی‌ها، فرانسوی‌ها، کانادایی‌ها، سوئدی‌ها و اوکراینی‌ها، نحوه رسیدگی به سانحه در ایران را مشاهده کنند. سخنگویان دولت و وزارت امور خارجه نیز در بیانیه‌ها و اظهاراتی از شفاف‌سازی ابعاد این حادثه با حضور هیأت‌هایی از سایر کشورها استقبال کردند. مجوز حضور نمایندگان این کشورها در ایران واضح‌ترین پاسخ به طرح شائبات مقامات آمریکایی، کانادایی و اوکراینی درخصوص علل و عوامل اصلی سقوط هواپیمای ایرانی بود. سقوط بوئینگ از یک سو کمپانی سازنده آن در آمریکا را زیر سؤال می‌برد و از سویی برای سازمان هواپیمایی ایران نسبت به اتباع بیگانه حاضر در این پرواز هم ایجاد مسئولیت می‌کرد. جدا از 147مسافر ایرانی 32مسافر خارجی نیز در این پرواز حضور داشتند. مقامات و رسانه‌های آمریکا در خط مقدم برجسته‌سازی اخبار بعدی سقوط هواپیمای بوئینگ بودند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در حاشیه یک سخنرانی در کاخ سفید در پاسخ به سؤال خبرنگاران درباره سقوط هواپیمای اوکراینی گفت: «من هم شک و تردیدهایی دارم. اتفاق بسیار دردناکی است. درباره این سقوط ابراز تردید‌ شده است. شاید در آنجا کسی اشتباهی کرده است. بعضی‌ها گفته‌اند مشکل فنی بود.»

توافق روسای جمهور 2کشور
عصر پنجشنبه ولادیمیر زلنسکی‌، رئیس‌جمهور اوکراین در تماس تلفنی با حسن روحانی ضمن قدردانی از اقدامات انجام شده از سوی نیروهای امدادی، اورژانس و کارشناسان فنی ایران در این حادثه، خواستار همکاری مشترک هیأت‌های فنی 2کشور برای بررسی این حادثه و مشخص‌شدن دلایل سقوط هواپیما طبق پروتکل‌های بین‌المللی شد. روحانی نیز با تأکید بر همکاری کامل هیأت‌های فنی 2 کشور برای انجام همه اقدامات لازم در این زمینه گفت: به وزارت راه و شهرسازی دستور می‌دهم که تیم مشترکی از کارشناسان 2 کشور برای بررسی دقیق علت این حادثه تشکیل دهد. پس از آن هم علی عابدزاده، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در برنامه شبانگاهی تلویزیون اعلام کرد: «امکان انفجار هواپیمای اوکراینی بر اثر شلیک موشک از لحاظ فنی وجود ندارد.» او روز جمعه نیز پس از پایان جلسه ویژه رسیدگی به علل سقوط هواپیمای اوکراینی اعلام کرد: موشکی به هواپیمای مسافربری اوکراینی اصابت نکرده و هرگونه اظهارنظر درخصوص اصابت موشک، اقدامی غیرکارشناسی است و دلیل سقوط بعداز بازگشایی جعبه سیاه مشخص می‌شود. او تصریح کرد: در 2روز گذشته اخباری توسط سیاستمداران آمریکایی و کانادایی به استحضار جهان رسیده که توقع داریم چنانچه این اخبار جنبه تخصصی دارد به گوش جهانیان برسد.
اشاره او به صحبت‌های جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا بود که گفته بود: «اطلاعات دریافتی ما از منابع متعدد و از کشورهای مختلف و سازمان اطلاعاتی کانادا نشان‌ می‌دهد هواپیمای یادشده در نتیجه شلیک یک فروند موشک زمین به هوای ایران سرنگون شده است.»
به گزارش ایرنا، علی ربیعی ،سخنگوی دولت در بیانیه 8بندی پنجشنبه شب خود استقبال دولت از شفاف شدن مسئله سقوط هواپیما را یادآور شد و گفت: «اکنون سازمان هواپیمایی کشوری جمهوری اسلامی ایران کمیته بررسی سانحه را براساس مقررات ایکائو تشکیل داده است و با شفافیت، دقت و سرعت تمام، با حضور و مشارکت کارشناسان از همه کشورهای مرتبط، این سانحه هوایی را از همه جوانب فنی و اجرایی بررسی و به‌طور کامل اطلاع‌رسانی خواهد کرد.» در این بیانیه تأکید شد: «طبق قواعد بین‌المللی، سازمان هواپیمایی کشوری از کشوری که سانحه در آن رخ داده است (ایران)، سازمان هواپیمایی کشوری از کشوری که صادر‌کننده گواهینامه صلاحیت پرواز است (اوکراین)، مالک هواپیما (اوکراین)، کارخانه سازنده هواپیما (بوئینگ) و کارخانه سازنده موتور هواپیما (فرانسه) می‌توانند در فرایند تحقیق شرکت کنند. هم‌اکنون نماینده کشور اوکراین در ایران حضور دارد. ما از شرکت بوئینگ نیز می‌خواهیم نماینده خود را برای مشارکت در فرایند بررسی جعبه سیاه اعزام نمایند» و همچنین «از حضور کشورهای مرتبط دیگر که اتباع آنها در این حادثه تلخ جان باخته‌اند نیز در فرایند بررسی استقبال می‌کنیم.» او در پایان هم انتقاد کرده بود «متأسفم که سیستم عملیات روانی دولت آمریکا و همراهان آگاه و ناآگاه آنها با این دروغ پردازی‌ها بر زخم‌های جانکاه خانواده‌های داغدار نمک می‌پاشند و برای تامین اهداف خود در این عملیات روانی خانواده‌های قربانیان این حادثه را نیز قربانی می‌کنند.»

دستور مستقیم رئیس‌جمهور

علی ربیعی درباره پیگیری‌های رئیس‌جمهور در مسئله سقوط هواپیما گفت: «بنا به دستور رئیس‌جمهوری، نتیجه بررسی‌های فنی و کارشناسی، به‌طور منظم و سریع، به اطلاع عموم، به‌ویژه خانواده‌های داغدار خواهد رسید.» عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز روز جمعه در مواضعی بر همکاری دولت برای مشخص شدن علت سقوط هواپیمای اوکراینی تأکید کرد و گفت: «طبق هماهنگی انجام شده بین وزارت امور خارجه‌های ایران و کانادا یک هیأت ۱۰نفره کانادایی برای رسیدگی به امور قربانیان کانادایی حادثه تأسف‌بار سقوط هواپیمای اوکراینی عازم ایران هستند. جمهوری اسلامی ایران از هیچ کمکی برای تسهیل امور مربوط به کشورهایی که اتباع آنها در این حادثه غم‌انگیز دچار حادثه شده‌اند دریغ نخواهد کرد و نتایج بررسی‌های فنی هم براساس مقررات ایکائو و با مشارکت نمایندگان اوکراین، بوئینگ و با حضور متخصصان ناظر از سایر کشورهای خسارت‌دیده پس از تکمیل به‌طور شفاف به اطلاع عموم خواهد رسید.»